De Sint-Gummarusprocessie – een hoogdag voor de Lierse bevolking

Als klein jongetje stapte ik reeds mee op in processies in Lier: ik was Sint-Janneke in de Rozenkransprocessie die in oktober uitging vanuit de Kluizekerk (de Dominicanenkerk), al iets ouder droeg ik op Lisp eind augustus, met het feest van Sint-Bernardus, een klein vaandel in de processie. Later zal ik als priester in die processie meegaan, maar die was toen reeds gehalveerd: eerst een openluchtmis in één van de wijken van de parochie en dan in processie terug naar de kerk. In de Sint-Gummarusprocessie ging ik voor het eerst mee in 1965, de grote jubelprocessie met daarin reliekschrijnen vanuit het hele land, vanuit Nederland, Duitsland en Noord-Frankrijk. Nooit gezien! Als KSA-er droeg ik mee het reliekschrijn van Sint-Jan Berchmans uit Diest. In 1990 – ik was toen administrator van de parochie van het Heilig Kruis – ging ik als priester mee met de delegatie van het Heilig Kruis met een groot kruis en de maquette van de kerk van het Heilig Kruis. Elke parochie droeg toen een maquette van hun kerk in die processie. En vanaf 1996, toen ik pastoor was geworden van Sint-Gummarus, ging ik uiteraard elk jaar in de processie met het Heilig Sacrament.

Vanaf 2000 zal ik ook jaarlijks de Sacramentsprocessie begeleiden in en rondom het Begijnhof. Zo ook de Kaarsjesprocessie op het feest van Maria Geboorte. We gingen ook met een reliek van Gummarus in processie in Enkhuizen, Kwadendamme en ook in een dorp in Waals-Brabant. En uiteraard ging ik, zoals duizenden andere mensen, in de Sacramentsprocessie en de kaarsjesprocessie in Lourdes. Zo zullen er vele mensen zijn die een verhaal kunnen vertellen over hun ervaring met processies.

Teloorgang
Heel wat processies gaan terug tot de middeleeuwen en groeiden uit tot feestelijke hoogdagen, zoals Sacramentsdag en de Sacramentsprocessie waaruit 'Lier Kermis' groeide. Praktisch elke parochie had een eigen processie rond hun patroonheilige, waaraan ook een wijkkermis gekoppeld was. Na het Tweede Vaticaans Concilie ging het evenwel stilaan bergafwaarts. Verschillende factoren speelden daarbij een rol. Met Vaticanum II kwam er een versobering van de liturgie. Er waren ook heel wat priesters die geen voorstander waren van de 'volkse' vorm van devotie die een processie is. Vele mensen verloren ook de band met hun parochie en het parochieleven. Ook het toenemend verkeer in de stad maakt de organisatie van een processie moeilijk, verkeer dient omgeleid, het openbaar vervoer ondervindt hinder ... Er is geen enkele Lierse parochie die nog een processie kan organiseren. Ook de Sint-Gummarusprocessie is in het verleden heel wat jaren niet meer uit geweest, of enkel nog in de kerk zelf.

Terug van weggeweest
De laatste jaren blazen her en der in Vlaanderen comités en verenigingen 'hun' processie nieuw leven in of poetsen ze op naar aanleiding van een jubileum. Men komt terug op de radicale keuze van vroeger 'weg ermee'. Vanuit de huidige trend van nostalgie voor het verleden, maar vooral ook vanuit een groeiende interesse voor het eigen erfgoed, wil men de eigen tradities in ere houden en behoeden voor teloorgang. In Lier is die beweging al jaren geleden gemaakt. Dit gaat hand in hand met een verlangen naar verbinding. Het sociale element is een niet te onderschatten factor in de heropleving van processies. Mensen hebben er behoefte aan om samen dingen te doen, met familie en vrienden. Ook wie niet gelovig is, stapt graag mee op in wat toch een religieus gegevens is omwille van de traditie en omdat het banden schept. Zo stappen de laatste jaren heel wat nieuwe groepen en verenigingen mee op in de Sint-Gummarusprocessie omdat ze banden hebben met Lier. Tegelijk speelt een verlangen naar zin en verdieping. Mensen voelen zich graag deel van een groter geheel. Het samen opstappen – of in massa langs de processieweg staan – beantwoordt daaraan. Tijdens de eucharistieviering die de processie voorafgaat, zit de kerk veel voller dan anders. Het is niet alleen een hoogdag voor de Kerk, maar ook voor de stad en haar bewoners.