God op de eerste plaats | Kerknet
Overslaan en naar de inhoud gaan

Recent bezocht

Bekijk je recent bezochte microsites, auteurs en thema's
kerknet
  • Hulp
  • Startpagina portaal
  • Mijn parochie
  • Aanmelden of registreren
Menu
  • Startpagina
  • Kerk
  • Vieringen
  • Shop
  • Zoeken

Pastorale Eenheid H. Gummarus & Z. Beatrijs Lier

  • Startpagina
  • Contacten
  • Zoeken
  • Meer
    • Zoeken
    • Archief Begrafenis Centraal Kerkbestuur (CKB) Communie aan huis Contact Doopsel Eerste communie Huwelijk, dankviering, jubileum Inspirelli Lier Kerkraad Onderwijs Parochieblad Kerk & leven Parochiegeschiedenis Parochiesecretariaat Parochiezaal Plaatselijke kerngroep (PKG) Preek van de week Team van de pastorale eenheid Toerismepastoraat Verenigingen Vieringen Vormsel Werkgroepen Ziekenzalving
De tempelreiniging, El Greco, 1570 © Image

God op de eerste plaats

icon-icon-artikel
Gepubliceerd op vrijdag 1 maart 2024 - 13:49
Afdrukken

We zijn nu reeds vijftien dagen op weg naar Pasen. Die veertigdaagse tocht, de zondagen niet meegeteld, wordt van oudsher in verbinding gebracht met de woestijntocht van het joodse volk na hun bevrijding uit Egypte. Die woestijntocht werd een leerschool en dat wil onze veertigdaagse tocht naar Pasen ook zijn.

Waar is het in ons geloof eigenlijk om te doen? Het is goed ons dat af en toe heel uitdrukkelijk af te vragen, zeker naar Pasen toe. Waar draait het in de verhalen van het oude Israël om? Wat is het hart van het evangelie van Jezus? Kort gezegd: dat wij – zoveel als mogelijk – als vrije en gelukkige mensen kunnen leven en samenleven, dichtbij en ook op wereldschaal. Het is God van in het begin te doen geweest om ons geluk. En Jezus heeft een boodschap van vreugde willen brengen, een blijde boodschap. En juist dat wordt toch zo weinig beleefd in onze christelijke kerken. Het lijkt soms eerder het tegendeel: strijd, ruzie, eigen gelijk willen halen en dit op wereldschaal, maar evengoed in ons eigen midden, in onze geloofsgemeenschappen ... En dat doet pijn.

Onderweg naar Pasen is het goed onszelf te zien als leerlingen die wegwijs gemaakt worden in de kernpunten van ons geloof. Op die tocht stoten we nu zondag, de derde zondag van de Veertigdagentijd in het B-jaar, op die tekst die als een geweldige boom oprijst uit het landschap van het boek Exodus. We hebben die tekst 'de tien geboden' genoemd, maar van oorsprong heet hij eigenlijk 'de tien woorden'. Dat verschil in betiteling is veelzeggend, en laat eigenlijk zien waar het schoentje wringt: de 'woorden' werden 'geboden'.

Het begin van onze tekst is veelzeggend. De Enige stelt zich voor als 'uw God, die u hebt weggeleid uit Egypte, het slavenhuis' (Exodus 20, 1). Het gaat om woorden van bevrijding, die door Israël oorspronkelijk werden gezien als vruchten van het verbond en als een geschenk uit de hemel. Nog altijd kent het jodendom het feest van de 'Vreugde der wet' waarbij men danst met de wetsrol in de hand als was die een levende geliefde.

Mozes en de Tien Woorden, zandsculptuur Elburg, NL © Jan Verheyen

Eerst klinken er drie woorden over ons omgaan met God: geen andere goden hebben, geen goddelijke eer bewijzen aan godenbeelden en de naam van God niet lichtvaardig gebruiken. Dan volgt het vierde woord, over de sabbat: doe juist zoals God en weet van ophouden en rusten. Het vijfde woord spreekt over het eren van vader en moeder, diegenen die je verbinden met het grote verhaal van God en de mensen. En dan zijn er vijf woorden die iets zeggen over belangrijke kanten van het sociale verkeer tussen mensen: niet doden, geen echtbreuk plegen, niet stelen, tegen uw naaste niet leugenachtig getuigen, uw zinnen niet zetten op hetgeen een ander toebehoort.

Daar in de woestijn, bevrijd uit Egypte, moesten deze tien woorden een antwoord geven op de vraag hoe in Gods naam de vrijheid bewaard kon blijven en hoe het er in de toekomst best kon aan toegaan om als vrije mensen vrij te blijven. Dat antwoord kon je op je tien vingers natellen. Het zijn woorden die ons geweten kunnen scherpen, zodat we God niet inruilen voor allerlei afgoden en wij volop mens kunnen zijn en tegelijk anderen niet ongelukkig maken.

Eigenlijk triest dat nu juist die woorden van bevrijding een heel andere klank zijn beginnen krijgen. Het werd: 'je moet en je zult' en 'wee je gebeente als je niet ...'. Er kwam een waas over van zonde en schuld. Het werden tien eisen van een strenge God die iedere mens in de gaten houdt. Ze werden zelfs bron van angst. De vreugde was er helemaal uit weg. En zo zijn die tien woorden in onze tijd uit het geloofsbesef van heel wat christenen vandaan geraakt. Maar daarmee doen we onszelf tekort en ik vind het een gemis voor de beleving van ons gelovig zijn.

Van de berg van Mozes gaan we zondag in de lezingen naar de tempel in Jeruzalem. Die heilige plek was in de tijd van Jezus niet meer de plaats waar de tien woorden in het hart van de joodse geloofsbeleving stonden. Het oude godsgeloof was versteend en versnipperd tot kleine lettertjes. Het was de plaats geworden waar handelaars voor veel geld dieren verkochten die als offer konden dienen voor God.

De tempelreiniging, El Greco, 1570 © Image

En juist daarom krijgen we een heel ongewoon beeld van Jezus. Als een razende gaat Hij in de tempel tekeer. Het lijkt helemaal niet die man die zo menselijk en teder door het joodse land is gegaan. Maar Jezus is geen halfzachte heelmeester. Als het moet, zegt Hij de mensen de waarheid, zelfs hardhandig. Er moet een tempel van levende stenen komen. En Hij wil daar desnoods met heel zijn leven voor instaan. Hij zal zijn bevrijdingsactie in de tempel en al zijn andere botsingen met de gevestigde macht inderdaad met de dood moeten bekopen.

Die beide verhalen – de Tien Woorden en de Tempelreiniging – geven ons heel wat te denken over de rol van het geloof in ons leven. In beide gevallen is het duidelijk dat ze ons hart willen raken. De tien woorden willen ons hart richten op God en het samenleven met mensen gelukkiger maken. En over het evangelie schreef de middeleeuwse dominicaan Meester Eckhart, een laat-middeleeuwse theoloog en filosoof, in een preek: 'De tempel in Jeruzalem, die door Jezus wordt schoongeveegd, dat is ons eigen hart. In ons hart leeft alles: de angst en het antwoord daarop, de machtswellust, de hebzucht, de mentaliteit van onderdanigheid, de afhankelijkheid. Maar in ons hart leven ook het verlangen naar vrijheid, de moed om te leven, het geluk van de menselijkheid en de kracht van de liefde'.

Onze veertigdaagse tocht naar Pasen is eigenlijk een buitenkans: jezelf onderzoeken met behulp van de Tien Woorden en dan doen wat je hart je ingeeft.

Jan Verheyen, pastoor-deken

Gepubliceerd door

Pastorale Eenheid H. Gummarus & Z. Beatrijs Lier

Meer

Artikel

Deel dit artikel

Deel op Facebook
Deel op Twitter
Deel via e-mail

Lees meer

Hoe ondersteun je dementerenden? © Freepik
Lees meer

Ethiek van euthanasie bij vergevorderde dementie

icon-icon-evenement
Belgische jongeren - WJD Portugal 2023 © Don Bosco
readmore

Jaarrapport van de katholieke Kerk in België 2024

icon-icon-persbericht
Een gedeelde missie voor alle gedoopten
readmore

Gebedsintentie paus oktober 2024: voor een gedeelde missie

icon-icon-inspiratie

Recent bezocht

Bekijk je recent bezochte microsites, auteurs en thema's
© 2025 Kerk en Media vzw
Vacatures
Contact
Voorwaarden
YouTube
Twitter
Facebook