Heilige Matteüs, apostel en evangelist | Kerknet
Overslaan en naar de inhoud gaan

Recent bezocht

Bekijk je recent bezochte microsites, auteurs en thema's
kerknet
  • Hulp
  • Startpagina portaal
  • Mijn parochie
  • Aanmelden of registreren
Menu
  • Startpagina
  • Kerk
  • Vieringen
  • Shop
  • Zoeken

Pastorale Eenheid H. Gummarus & Z. Beatrijs Lier

  • Startpagina
  • Contacten
  • Zoeken
  • Meer
    • Zoeken
    • Archief Begrafenis Centraal Kerkbestuur (CKB) Communie aan huis Contact Doopsel Eerste communie Huwelijk, dankviering, jubileum Inspirelli Lier Kerkraad Onderwijs Parochieblad Kerk & leven Parochiegeschiedenis Parochiesecretariaat Parochiezaal Plaatselijke kerngroep (PKG) Preek van de week Team van de pastorale eenheid Toerismepastoraat Verenigingen Vieringen Vormsel Werkgroepen Ziekenzalving

Heilige Matteüs, apostel en evangelist

icon-icon-artikel
Gepubliceerd op woensdag 11 september 2019 - 15:26
Afdrukken

Zaterdag 21 september vieren wij het feest van de heilige Matteüs, apostel en evangelist. Ik dacht, een goede reden om eens bij deze man stil te staan, één van de vier evangelisten die ons het verhaal van Jezus hebben overgeleverd, zijn woorden en daden hebben opgeschreven opdat wij ze tot op vandaag nog zouden kennen en er ons voordeel mee doen als christen. Eerst even een korte inleiding en daarna spits ik me toe op de evangelist Matteüs.

De evangelisten en hun symbolen
Een evangelist is letterlijk de brenger van een 'evangelie', een woord dat komt uit het Grieks en betekent 'goede boodschap'. Van vier evangelisten is het levensverhaal van Jezus in het Nieuwe Testament van de Bijbel opgenomen: Matteüs, Marcus, Lucas en Johannes. Ze hadden het leven van Jezus van dichtbij meegemaakt en hebben de belangrijkste verhalen op schrift gezet. Johannes en Matteüs waren twee van de apostelen van Jezus. Over de precieze identiteit van Marcus en Lucas is veel discussie, maar duidelijk is dat zij in de tijd van Jezus geleefd moeten hebben.

In de beeldende kunst worden deze vier evangelisten sinds de vierde eeuw niet alleen afgebeeld in de vorm van menselijke gedaanten, maar ook als symboolgestalten. Deze vier symbolen werden geïnspireerd door de visioenen in de Bijbelboeken Ezechiël 1, 10, waar de profeet in zijn hemelvisioen ook vier wezens aanschouwt en in Openbaring 4, 7 worden vier dieren vermeld rondom de troon met de gezichten van een leeuw, een rund, een mens en een vliegende arend.

 

Mandorla met Christusfiguur en de symbolen van de 4 evangelisten, koffer in elfenbeen, Museum Cluny

Maar we kunnen er ook een eenvoudigere uitleg aan geven:

Matteüs heeft als symbool een engel of een mens. Zijn evangelie begint met een geslachtsregister, de menselijke stamboom van Jezus Christus. Vanwege dit menselijke begin kreeg Matteüs het symbool mens.

De evangelist Marcus heeft als symbool een leeuw. Aangezien Marcus aan het begin van zijn evangelie schrijft over Johannes de Doper en zijn verblijf in de woestijn en omdat hij ook vermeldt dat Jezus in de woestijn verbleef, is aan Marcus de leeuw toegekend als symbool. In de tijd van Jezus waren er leeuwen in de woestijn.

De evangelist Lucas heeft als symbool een stier of os of kalf. Hij heeft dit symbool gekregen omdat hij vertelt over Zacharias, die aan het begin van het derde evangelie een offer brengt in de tempel te Jeruzalem.

De evangelist Johannes heeft als symbool een adelaar. Dit heeft te maken het de hoge filosofische vlucht die deze evangelist neemt om zijn boodschap door te geven. Vanaf een afstand (Johannes schrijft later dan de andere evangelisten) beschrijft hij met een scherpe blik over het leven en de boodschap van Jezus Christus.

Vanaf de kerkvader Hiëronymus zijn deze vier wezens betrokken op de evangelisten.

De apostel en evangelist Matteüs
Matteüs, in het evangelie van Marcus ook Levi genoemd, zoon van Alfeüs uit Kafarnaüm, was een tollenaar, iemand die als belastinginner voor de Romeinen werkte en daarom in de ogen van zijn landgenoten een verrader. Matteüs zat elke dag in zijn tolhuis in Kafarnaüm, een dorp in Galilea aan de oever van het meer, op een belangrijke handelsroute tussen Egypte en Damascus. Naast het heffen van zo hoog mogelijke accijns waren de tollenaars berucht om het vullen van hun eigen zak met smeergeld en afgeperst geld. Omdat ze in de ogen van de joden oneerlijke verraders waren, meeheulend met de Romeinen, stonden ze volgens de joodse wet op één lijn met dieven en 'onreinen'. Kortom, Matteüs leefde een leven van bedrog. Maar vanaf het moment dat Jezus hem riep om zijn leerling te worden, veranderde zijn leven drastisch. Uitzonderlijk wordt hij dan ook soms met een geldzak onder zijn voeten afgebeeld.

Matteüs met geldzak onder zijn voeten, Martinuskerk, Worms

Deze Levi wordt Matteüs, één van de twaalf apostelen, maar ook de man die als nabije getuige van Jezus' woorden en daden tal van uitspraken van de Heer heeft opgetekend en veel gebeurtenissen beschreven heeft. Het evangelie van Marcus is eerder geschreven, maar dat van Matteüs is completer en staat als eerste bijbelboek in het Nieuwe Testament.

Zijn evangelie is in het Hebreeuws geschreven en de nadruk ligt op het in vervulling gaan van de profetieën over de komst van de Messias. Ook richt hij zijn evangelie tot de 'verloren schapen van Israël', de zondaars die de wet niet naleven en die hem daarom na aan het hart liggen. Een latere redacteur heeft, met gebruikmaking van het evangelie van Marcus en verdere reeds bestaande overleveringen, aan het evangelie van Matteüs de uiteindelijke vorm gegeven. Rond 120 na Christus werd Matteüs reeds genoemd als schrijver voor de joodse christenen.

Er is weinig bekend over zijn latere leven en dood. Hij zou in Perzië of in Ethiopië de blijde boodschap verkondigd hebben en daar ook gewelddadig door het zwaard ter dood gebracht.

De evangelist Matteüs met zijn symbool, postzegel Zwitserland

Het evangelie van Matteüs wordt als onderdeel van de driejarige lezingencyclus van de zondagen gelezen in het A-jaar. Aangezien we nu en dat sinds de Advent tot Christus Koning, de laatste zondag van het kerkelijk jaar, in de C-cyclus zitten, lezen we praktisch elke zondag en toch zeker in de gewone tijd door het jaar uit het evangelie volgens Lucas. Maar vanaf de Advent van dit jaar maken we dus praktisch wekelijks kennis met de evangelist Matteüs.

Jan Verheyen, pastoor-deken

Gepubliceerd door

Pastorale Eenheid H. Gummarus & Z. Beatrijs Lier

Meer

Artikel

Deel dit artikel

Deel op Facebook
Deel op Twitter
Deel via e-mail

Lees meer

Hoe ondersteun je dementerenden? © Freepik
Lees meer

Ethiek van euthanasie bij vergevorderde dementie

icon-icon-evenement
Een gedeelde missie voor alle gedoopten
readmore

Gebedsintentie paus oktober 2024: voor een gedeelde missie

icon-icon-inspiratie
De pijn van de slachtoffers van milieurampen
readmore

Gebedsintentie paus september 2024: voor de schreeuw van de aarde

icon-icon-inspiratie

Recent bezocht

Bekijk je recent bezochte microsites, auteurs en thema's
© 2025 Kerk en Media vzw
Vacatures
Contact
Voorwaarden
YouTube
Twitter
Facebook