Pastorale Eenheid H. Gummarus & Z. Beatrijs Lier

De blik naar de hemel gericht © picture-alliance (Image)

Hemelvaart van de Heer

icon-icon-artikel

Gepubliceerd op maandag 3 mei 2021 - 13:29

'Mannen van Galilea, wat staat ge naar de hemel te kijken? Deze Jezus die van u is weggenomen naar de hemel, zal op dezelfde wijze wederkeren als gij Hem naar hemel hebt zien gaan.' Zo staat het in het eerste hoofdstuk van het boek Handelingen van de Apostelen (Hand. 1, 11). En dat is ook de aanleiding van het hoogfeest dat wij volgende week donderdag zullen vieren: Hemelvaart van de Heer.

Iedere keer wanneer ik het verhaal van Jezus' hemelvaart lees, dan denk ik spontaan terug aan de afbeeldingen in onze 'Gewijde geschiedenis' van vroeger, maar ook aan de schilderijen van grote meesters, waarop we zien hoe Jezus, na zijn leerlingen een laatste maal onderricht te hebben, wordt omhooggeheven en dan verdwijnt in een wolk. Soms zie je in de verte nog drie kruisen op een heuvel. En de leerlingen kijken onthutst naar boven.

Ja, er is verbazing bij de leerlingen, ze zijn verbijsterd dat Jezus er niet meer is. Dat was eigenlijk al vanaf zijn kruisdood, dus vanaf Goede Vrijdag. Hij was er niet meer, Hij was hen op een afschuwelijke manier ontnomen. Hoe moest het nu verder? En ook: wat is er van Hem geworden, van die doodgemartelde mens die hen zoveel gedaan en gegeven had? Met Pasen dringt dan langzaam het besef door dat de dood Hem niet klein gekregen had. Ze konden Hem blijven noemen met de naam 'de Levende'. Wat Hij in hen had losgemaakt, de invloed die Hij had nagelaten, was niet kapot te krijgen. En ze bleven naar Hem uitkijken. Ze geloofden inderdaad dat Hij zou terugkeren. De echo van dat besef hebben we kunnen horen in de paasverhalen: Jezus die telkens weer opnieuw in hun midden verschijnt, door gesloten deuren met of zonder Thomas, als een onverwachte tochtgenoot met de leerlingen van Emmaüs of op het strand waar Hij voor zijn leerlingen al een houtskoolvuur had aangelegd om vis te braden.

Maar er blijft een vraag branden: waar is Hij dan, als Hij er niet meer is en toch ook wel? Voor mensen in die eerste tijd van het christendom was dat evengoed een vraag als voor ons. "Is er wel iets na of achter de dood?", die vraag van vandaag stelde men zich toen ook. Maar voor hen was het wel duidelijk dat er iets was. In ieder geval is er de God die hemel en aarde maakte en die van mensen houdt. Dat geloofden ze zeker. Meer wisten ze ook niet, want ook de Schrift stamelt alleen maar over de plek waar God woont en die Schrift noemt dat 'hemel'.

Ons-Heer-Hemelvaart © Martin Schongauer (Image)

Bij dat begrip 'hemel' is er het besef dat je daar niet kunt in kijken, zoals we ook God niet in het gezicht kunnen kijken. De hemel wordt aan het oog onttrokken door de blauwe lucht en de wolken, zo stellen we ons voor.

En van Jezus wisten zijn leerlingen één ding zeker: de mensen hadden Hem laten vallen, maar God zeker niet. Dat klinkt duidelijk door in de verhalen van de hemelvaart: Jezus wordt opgeheven, en een wolk onttrok Hem aan het oog. Hij is bij God, in dezelfde sfeer waar God woont, evenzeer aan onze lijfelijke ogen onttrokken als God dat is. Het licht waarin God woont en vermoed wordt, daar kunnen wij met onze ogen niet in kijken.

En met dat kijken begint de ommekeer. De leerlingen moeten een andere kant opkijken. Jezus is weggegaan, Hij heeft van hen afscheid genomen. Maar ze hebben tegelijkertijd de estafettestok van Hem doorgekregen. Twee gedaanten in witte kleren zeggen het hen nog eens heel duidelijk: "Mannen van Galilea, waarom staren jullie naar de hemel? Over Jezus kan je gerust zijn; ja sterker nog, Hij komt terug." Wanneer, waar hoe, zeggen die twee gedaanten niet.

Ons-Heer-Hemelvaart © Filippino Lip, 1489 (Image)

Maar die hemelvaart is wel een duidelijke opdracht aan de leerlingen: nu zijn jullie aan zet. Jullie moeten gaan verderzetten wat Jezus begonnen is om van deze aarde een leefbare aarde te maken, een aarde die tov is ('tov' is Hebreeuws voor 'goed'), zoals het in het scheppingsverhaal bij herhaling gezegd wordt: "En God zag dat het goed was".

Hemelvaart is dus niet: van deze aarde weg geraken. Het is: in de richting leven van een beetje meer 'hemel op aarde'. Marcus verwoordt dat in zijn evangelie heel plastisch en indrukwekkend: de leerlingen moeten demonen uitdrijven, nieuwe talen spreken, met blote handen slangen oppakken, zelfs niet gedeerd worden door het drinken van gif, en zieken de handen opleggen zodat ze genezen (Mc 16, 17-18). Dat klinkt fantastisch, omdat er met die eerste leerlingen iets aan de hand was wat ze zelf ook niet begrepen: ze deden meer dan ze eigenlijk konden. En het meest fantastische was hun vertrouwen, hun geloof dat de Heer met hen was en hun de kracht gaf om goede dingen te doen. Ja, ze waren als Jezus bezig. Nu waren zij aan de beurt om Jezus zichtbaar te maken.

En nu zijn wij aan de beurt. Zien we daar tegenop? Voelen we ons te klein en te weinig toegerust? De kerk weet daar alles van. Het kerkelijk jaar is zo opgebouwd dat we na het feest van Hemelvaart nog negen dagen hebben om te bidden tot de heilige Geest, opdat die Pinkstervlam een lopend vuurtje zou worden. 'Kom, heilige Geest, kom trooster en hartversterker'.

Het feest van Ons-Heer-Hemelvaart nodigt ons uit om de komende negen dagen biddend heel diep te ademen om dan, zoals de leerlingen, met Pinksteren de wereld in te trekken om Gods bedoelingen met deze aarde waar te maken. Mag Gods Geest ons daartoe sterk maken.

Jan Verheyen, pastoor-deken