Marcus en zijn evangelie

Een traditie vertelt ons dat Marcus de catecheses van Petrus bundelde en uitgaf. Hij schrijft ongeveer veertig jaar na de dood van Jezus, en iets meer dan tien jaar na de dood van Petrus zelf. Een veel latere traditie vertelt zijn marteldood in Alexandrië in Egypte. Zijn evangelieverhaal zit goed in elkaar: een groots drama met tegelijk een duidelijk didactische structuur. De bedoeling was dat alles in ongeveer twee uur kon voorgelezen worden. De auteur schetst een leven dat tegelijk een catechese vormt voor wie binnentreedt in de gemeenschap en door navolging de christelijke identiteit mag verwerven. De liturgische context blijkt de paaswake te zijn, en de tekst kan dan een 'vroegchristelijke paashaggadah' genoemd worden, voorgedragen tijdens de paaswake. Op het einde van de nacht ging men naar buiten en doopte men de nieuwelingen, die daarna, in een nieuw wit kleed, de eerste eucharistische maaltijd in de gemeenschap mochten genieten.

Opbouw en inhoud
In de eerste acht hoofdstukken leert men Jezus kennen: wie is Hij toch? Iets voorbij het midden, na de voorbeeldige belijdenis van Petrus ('Gij zijt de Christus!', 8, 29), treedt de dynamiek op van het navolgen van de meester die profeet en Messias blijkt te zijn. Hoe ver willen we Hem volgen? Ongeveer alles is doortrokken van een levendige paradox. Dit getuigt van de aparte rijpheid van de evangelist. Hij is door het paradoxale heen gegaan: wie wil winnen, zal moeten verliezen, wie groot wil zijn, laat hij de dienaar van allen worden, alleen wie zijn kruis opneemt, zal de glorie binnengaan. Dit lukt niet tenzij men het doopsel ondergaat dat de Meester heeft ondergaan en de beker gedronken heeft die Hij ooit dronk in zijn lijdensverhaal.

Binnen het verhaal vinden we de korte spiegelverhaaltjes van de parabels. In Marcus telt men er een twaalftal. De grote redevoering in parabels van het vierde hoofdstuk bevat vijf gelijkenissen, en berust een en al op een pittige paradox: je bent verantwoordelijk in je ontvankelijkheid voor het verkondigde woord, maar het wordt jou tegelijk gratis geschonken. Alles hangt dus van jou af en alles komt bij je binnen ongeacht je inspanningen: 'of de boer nu slaapt of waakt, vanzelf blijft het graan groeien' en draagt het vrucht voort, onstuitbaar en overvloedig. 'dertig-, zestig-, honderdvoud'! Dergelijke spanningen zijn een beetje overal aanwezig in de woorden van Jezus en in de schikkingen van de evangelist. Zo is het einde van alle dingen op komst en door Jezus met grote stelligheid verkondigd (zie Mc. 13). Maar niemand weet exact wanneer, zelfs niet de Zoon! Dit is weten en niet-weten tegelijk, zeker zijn en volkomen tasten in het onzekere! Zo leert Marcus ons leven, wijs en alert, zelfkritisch en vertrouwvol. 'heb zout in uzelf en leeft in vrede met elkaar', de twee samen!