De oorsprong van dit feest gaat terug tot in de 6de eeuw. Oorspronkelijk was het een geboortefeest zoals dat bij de martelaren gevierd werd, nl. de geboorte tot het eeuwig leven bij God. Het was dus eigenlijk hun sterfdag die gevierd werd. En dat was ook zo bij Maria. Reeds vroeg in de geschiedenis zijn er rond dat inslapen van Maria allerlei verhalen ontstaan die later werden opgetekend in de zogenaamde apocriefe evangelies, dat wil zeggen evangelies die niet erkend zijn.
Zo lezen we in één van die evangelies dat Maria haar einde voelde naderen en dat zij alle apostelen rond zich riep. In een oogwenk kwamen die van heinde en verre, ook diegenen die reeds de marteldood gestorven waren, en zo, omringd door al die apostelen, is Maria dan ingeslapen. Je ziet dat tafereel heel mooi afgebeeld op oosterse iconen, Petrus aan het hoofdeinde en Paulus aan het voeteneinde van het sterfbed van Maria. Maar belangrijk is vooral dat ook Jezus wordt afgebeeld, de verheerlijkte Jezus die de ziel van Maria als een klein kindje in zijn armen sluit. De schilder wil hiermee duidelijk maken dat de rollen nu zijn omgekeerd. Zoals Maria vroeger haar kind in haar armen koesterde, zo koestert nu de Zoon zijn moeder in zijn armen. Dat apocriefe evangelie vertelt dan nog verder dat de apostelen Maria ten grave dragen en haar neerleggen in een uitgeholde rots op het einde van het Josaphatdal. Daarboven is er ten andere een kerk gebouwd. Drie dagen lang zag men licht in dat graf en hoorde men er engelengezang. Na de derde dag werd het stil. Iedereen was ervan overtuigd dat ze bij haar Zoon in de hemel was opgenomen.
Eigenlijk verrassend dat het dogma van de Tenhemelopneming van Maria zijn oorsprong vindt in de apocriefe evangelies, waarschijnlijk ontstaan vanuit een zich nieuwsgierig afvragen hoe het sterven van de moeder van Gods Zoon zou verlopen zijn. Er zijn ten andere nog andere verhalen over dit gebeuren, te veel om hier allemaal te vertellen. Feit is dat die vrome verbeelding, ontstaan vanuit een vrome nieuwsgierigheid, ernstig genomen werd. De eerste christenen konden zich Maria, de moeder van Jezus, niet voorstellen ver van God, vergeten, verlaten in de onderwereld, zomaar zonder gezicht. Want dat was het sterven in het joodse denken: verdwijnen in de diepe onderwereld om daar een bestaan te leiden als een schaduw zonder een echt gezicht, want een mens heeft maar een gelaat in de mate dat hij tegenover God staat. Die innige band tussen moeder en Zoon kon toch niet verbroken worden. En daarom hebben de iconenschilders dat fijn aangevoeld door Jezus te schilderen die heel moederlijk Maria opvangt en in zijn armen sluit als een kind.
Vanuit die voorstelling wil ik proberen de betekenis van dit feest beter te verstaan. De kern van dit feest is de 'levensverbondenheid'. In die zin is het feest van Maria Tenhemelopneming een feest van alle christenen, omdat christen-zijn verbondenheid betekent met Jezus Christus en in Jezus Christus met God, die de bron is van alle leven. Daarbij is Maria het model bij uitstek voor ieder christen. Die levensverbondenheid is bij haar ontstaan toen zij tot de engel zei: 'Mij geschiede naar uw woord'. Vanaf toen mocht zij Gods Woord in zich dragen. Dat Woord was het leven zelf, levenwekkend voor ieder die ernaar luistert en het in praktijk wil omzetten. Heel treffend zegt Jezus op een bepaald moment: 'Mijn moeder, mijn broers en zussen zijn zij die Gods woord horen en ernaar handelen' (Mt 12, 46-50; Mc 3, 31-35). Jezus zegt hier zelf waar het fundamenteel om gaat. Wij zijn maar met Hem verbonden in de mate dat wij luisteren naar Gods woord en ernaar handelen. Gods woord verbindt ons met Hem en zo met God, de bron van het leven. Had Jezus ook niet gezegd: 'Ik ben de Weg, de Waarheid en het Leven'. Een echte christen leeft vanuit die verbondenheid. De eerste christenen hebben die verbondenheid bij Maria sterk aangevoeld en het dan ook zo verteld en uitgebeeld. Zij is voor ons het model van de echte christen. In de mate dat ook wij kunnen zeggen ‘mij geschiede naar uw woord’, mogen we ons verbonden weten met Jezus Christus en in Hem met God zelf, bron van leven. Dan zijn we definitief geborgen bij God, zoals Maria.
We vieren dit hoogfeest in al onze parochiekerken:
Maandag 14 augustus:
- Woord- en Communiedienst om 19 uur in Sint-Jan Evangelist, Koningshooikt
Dinsdag 15 augustus:
- Eucharistievieringen: om 9.30 u. in SS. Jozef en Bernardus, Lisp en om 11 uur in Heilig Kruis, Kartuizers
- Woord- en Communiediensten om 9.30 u. in Sint-Pieterskapel, Heilig Hart, O.-L.-Vrouw Onbevlekt en H. Familie
Maria Tenhemelopneming is ook het patroonsfeest van ons bisdom Antwerpen. Dan gaat maandag 14 augustus om 18 uur de Mariale Processie uit vanuit de kathedraal met aansluitend plechtige misviering. En we vieren op 15 augustus ook alle moeders! Proficiat! Met deze gedachte wens ik jullie een zalige hoogdag toe.
Jan Verheyen, pastoor-deken
