Volgende week donderdag, 7 oktober, viert de Kerk de gedachtenis van de 'Onze-Lieve-Vrouw van de Heilige Rozenkrans' en tegelijk met die gedachtenis geldt de maand oktober als rozenkransmaand in de Rooms-Katholieke Kerk. Deze gedachtenis is door paus Pius V ingevoerd en gesteld op de verjaardag van de zeeslag bij Lepanto (7 oktober 1571), omdat deze overwinning werd toegeschreven aan de hulp van Maria, verkregen door het rozenkransgebed. De liturgische viering vestigt onze aandacht op de overweging van de mysteries van Christus, waarin Maria ons is voorgegaan doordat zij op unieke wijze verbonden was met de menswording, het lijden en sterven en de glorievolle verrijzenis van Gods Zoon.
Geschiedenis De oorsprong van het rozenkransgebed moet worden gezocht in de vervanging van het monastieke psalmgebed: het bidden van 150 maal een weesgegroet is in feite een vereenvoudiging voor het gewone kerkvolk dat de 150 psalmen niet uit het hoofd kon opzeggen, zoals de kloosterbroeders dat wel konden. Eerst werd er vooral 150 maal een Onzevader gebeden. Later werd hieraan in het Westen de devotie tot Maria verbonden. De rozenkrans kreeg de vorm zoals we hem vandaag kennen in de 15de eeuw door de prediking van de dominicaan Alanus de Rupe (Alain de la Roche, ca. 1428-1475). De rozenkrans wordt ook wel vaak geassocieerd met de heilige Dominicus, de stichter van de dominicanerorde, maar er zijn wel geen bewijzen dat hij er de grondlegger van zou zijn. Bekend is alleszins de afbeelding dat Maria vanuit de hemel het gebedssnoer toevertrouwt aan de heilige Dominicus (+1221) en dikwijls ook tegelijk aan de heilige Catharina van Siëna (+1380). Paus Leo X gaf in 1520 goedkeuring aan het gebed en de Kerk heeft sindsdien de rozenkrans steeds aanbevolen.
Geloofsgeheimen Het bidden van de rozenkrans gaat gepaard met het gedenken van geloofsgeheimen ('mysteries'). Er zijn zo twintig mysteries. Per vijf gegroepeerd staan ze bekend als de 'blijde', de 'droevige' en de 'glorievolle' geheimen. In 2002 voegde paus Johannes-Paulus II, aan het begin van het Jaar van de Rozenkrans, daar de 'vijf geheimen van het Licht' aan toe. Bij elkaar geven deze twintig mysteries een soort samenvatting van het evangelie. Hierdoor kan het bidden van de rozenkrans iemand duidelijker bewust maken van de evangelische boodschap. Naast het gedenken van die geheimen kunnen er ook gebedsintenties aan verbonden worden, zodat het een meer persoonlijk gebed wordt. Steeds na het noemen van een mysterie bij elk tientje worden er een Onzevader en tien weesgegroetjes gebeden (een tientje), wat telkens wordt afgesloten met het Eer aan de Vader... Om de tel niet kwijt te geraken kan je de rozenkrans bidden met behulp van een paternoster, een kralenketting. Die ketting heeft vijf tientjes van telkens tien kraaltjes met daartussen een losstaande kraal voor het Onzevader. Eén keer rond heet een rozenhoedje, driemaal rond (vanaf 2002 viermaal rond) bidt men de volledige rozenkrans. Aan die kralenketting hangt nog een 'staartje' met een kruis. Na het kruisteken begint men met de geloofsbelijdenis, een Onze Vader, drie Weesgegroeten en een Eer aan de Vader.
Het feest op 7 oktober Rond 1570 bedreigden de oprukkende Turken het christelijke westen. Met de grootst mogelijke moeite wist paus Pius V de christenstaten te bewegen de krachten te bundelen en een gezamenlijk leger op de been te brengen. Zo voer op 7 oktober 1571 een Spaans-Italiaanse vloot, onder leiding van Don Juan van Oostenrijk de Turken tegemoet voor een beslissend treffen. Deze zeeslag is de geschiedenis ingegaan als de Slag bij Lepanto (het huidige Navpaktos, ten noorden van de Griekse stad Patras aan de Golf van Korinte).
Intussen had de paus de christenen opgeroepen het gebed van de heilige rozenkrans te bidden en daarbij Maria's voorspraak af te smeken. Na de overwinning door de christenen werd een officieel feest van 'Onze-Lieve-Vrouw van Overwinning ingesteld, wat paus Gregorius XIII wijzigde in 'Feest van de Heilige Rozenkrans'. Het feest werd nog eens door paus Clemens XI voor de hele Kerk bekrachtigd toen Prins Eugen op 5 augustus 1716 nogmaals een overwinning behaalde op de Turken bij Peterwardein (bij Neusatz aan de Donau ten noordwesten van Belgrado). Hij plaatste het op de eerste zondag van de maand oktober.
Paus Pius X (+1914) plaatste het feest uiteindelijk op 7 oktober, als onderdeel van zijn werk om de viering van de zondagsliturgie te herstellen. Op aanraden van de heilige karmelietes en mystica Katharina Filtjung wijdde paus Leo XIII (+1903) de maand oktober toe aan Maria als Koningin van de Heilige Rozenkrans. In 1969 gaf paus Paulus VI het feest zijn huidige naam: het feest van Onze-Lieve-Vrouw van de Heilige Rozenkrans.
U bent uitgenodigd om in de oktobermaand het rozenhoedje te komen meebidden in gemeenschap telkens om 18.45 uur, dus een kwartier voor de avondviering, in de kerk waar de avondviering doorgaat. Wie niet kan komen nodigen we uit rond diezelfde tijd thuis het rozenhoedje te bidden, verbonden met de parochiegemeenschap. Neem opnieuw met vertrouwen je rozenkrans ter hand!
