Op weg naar een verbindend Petrusambt | Kerknet
Overslaan en naar de inhoud gaan

Recent bezocht

Bekijk je recent bezochte microsites, auteurs en thema's
kerknet
  • Hulp
  • Startpagina portaal
  • Mijn parochie
  • Aanmelden of registreren
Menu
  • Startpagina
  • Kerk
  • Vieringen
  • Shop
  • Zoeken

Pastorale Eenheid H. Gummarus & Z. Beatrijs Lier

  • Startpagina
  • Contacten
  • Zoeken
  • Meer
    • Zoeken
    • Archief Begrafenis Centraal Kerkbestuur (CKB) Communie aan huis Contact Doopsel Eerste communie Huwelijk, dankviering, jubileum Inspirelli Lier Kerkraad Onderwijs Parochieblad Kerk & leven Parochiegeschiedenis Parochiesecretariaat Parochiezaal Plaatselijke kerngroep (PKG) Preek van de week Team van de pastorale eenheid Toerismepastoraat Verenigingen Vieringen Vormsel Werkgroepen Ziekenzalving
Pausbezoek aan België - Toespraak op het paleis van Laken © Vatican Media

Op weg naar een verbindend Petrusambt

icon-icon-artikel
Gepubliceerd op maandag 28 oktober 2024 - 9:24
Afdrukken

Als pelgrim van hoop bezocht paus Franciscus ons land, dat hij omschreef als een kruispunt in het hart van Europa. Zijn bezoek bracht een verscheidenheid van christenen - een rijkdom van de kerk in ons land - met enthousiasme samen in de vreugde van het evangelie. Velen waren onder de indruk van zijn energieke uitstraling - en dat op zijn leeftijd! - in de vele ontmoetingen die hij had om die korte tijd dat hij in ons land was. Ontmoetingen met onder andere de autoriteiten van ons land, de universiteiten van Leuven en Louvain, de pastorale medewerkers in de Belgische kerk, slachtoffers van misbruik, vluchtelingen en daklozen, woonzorgbewoners en de bijna 6.000 jonge christenen op het festival van Hope Happening.

Telkens weer was hij de goede herder in ons midden: om te luisteren - zelfs naar aanklachten - maar ook om aan te moedigen, te vermanen, te troosten en te begeleiden. Sommige van zijn woorden veroorzaakten deining en zelfs controverse. Hij gaf ons, pastorale medewerkers, drie sleutelwoorden mee: evangelisatie, vreugde en barmhartigheid. En de vreugdevolle eucharistieviering op zondagmorgen blijft in het hart gegrift van bijna 40.000 aanwezigen en van miljoenen anderen via de media, We konden er met velen getuigen van zijn op groot scherm in de Heilig Kruiskerk.

In deze zin spraken ook onze bisschoppen zich uit in hun dankwoord aan de paus. Maar velen stelden zich ook de vraag: wie is de paus eigenlijk? Waarom al die veiligheidsmaatregelen bij dat bezoek aan ons land? Bisschop van Rome, staatshoofd van Vaticaanstad. En hoe is de verhouding met de andere christelijke kerken? Hoe zit het met de eenheid onder de christenen? Daarover graag dit artikel.

Pausbezoek aan België - Toespraak op het paleis van Laken © Vatican Media

Het ambt van de bisschop van Rome, naar de eerste bekleder ook het Petrusambt genoemd, is bedoeld als een dienst aan de eenheid. Zo heeft ook het Tweede Vaticaans concilie het zestig jaar geleden omschreven. Maar de opvolgers van Petrus, de pausen dus, vormden in de loop van de kerkgeschiedenis vaak juist een struikelblok voor de eenheid. Dat speelde een grote rol in de scheuring tussen de Kerk van het Westen en die van het Oosten in de elfde eeuw; het speelde ook een belangrijke rol in de breuk met de Reformatie in de zestiende eeuw en het leidde tot een breuk tussen rooms- en oud-katholieken in de negentiende eeuw.

In 1995 publiceerde paus Johannes Paulus II een encycliek over de oecumene, het streven naar herstel van de eenheid tussen de christelijke kerken. Die encycliek was getiteld 'Ut unum sint', opdat zij één zijn, woorden uit het lange afscheidsgebed van Jezus in het Johannesevangelie (Joh. 17). In die encycliek deed de paus een oproep aan alle christenen, ook dus die van andere kerken, om samen een vorm te vinden waarin het Petrusambt weer echt een 'dienstwerk van eenheid voor allen' kan zijn. Die oproep leverde veel reacties op.

Pausbezoek aan België - Ontbijt met daklozen © Vatican Media

Een brede verzameling reacties

In juni van dit jaar publiceerde het Dicasterie voor de Eenheid van de Christenen, de afdeling van het Vaticaan die zich met oecumene bezighoudt, een rapport waarin alle reacties bij elkaar worden gebracht. 'De bisschop van Rome: primaatschap en synodaliteit in de oecumenische dialogen en in de antwoorden op de encycliek Ut unum sint' heet het. Het wordt nadrukkelijk gepresenteerd als een studiedocument. Er wordt niets dichtgetimmerd met leerstellige verklaringen. Er wordt eerst aandachtig geluisterd en er wordt geprobeerd om te leren van wat er van verschillende zijden naar voren is gebracht. Die aanpak past perfect bij het streven naar een synodale kerk waar paus Franciscus zich zo sterk voor maakt. Het gaat er niet langer om dat in de kerk van bovenaf wordt vastgelegd wat wij voor waar moeten houden, maar dat in gezamenlijkheid naar de juiste weg wordt gezocht. Samen op weg dus, de betekenis van het Griekse woord 'synodos'.

Pausbezoek aan België - In Koekelberg © Vatican Media

Het rapport telt in de verschillende versies (een Nederlandse is er helaas nog niet) goed 150 bladzijden. Het brengt de gedachten bijeen uit de reacties van verschillende kerken op de encycliek van paus Johannes Paulus II. Dat zijn er zeventien. Dan zijn er negen reacties van oecumenische overlegorganen, waaronder de commissie 'Faith and Order' van de Wereldraad van Kerken. Het grootste aantal bronnen zijn de documenten die uit de verschillende oecumenische dialogen zijn voortgekomen.

Pausbezoek aan België - Op de Hope Happening © Vatican Media

Een verademing

Het nieuwe studiedocument getuigt van een grote openheid en een bereidheid om van elkaar te leren. Zo wordt er opnieuw gekeken naar de teksten in het Nieuwe Testament over Petrus: wat betekenen zij voor onze tijd? Maar ook blijkt er bereidheid om opnieuw de teksten van het Eerste Vaticaans Concilie in 1870, waar de pauselijke onfeilbaarheid en het bestuurlijke primaatschap van de paus werden afgekondigd, onder de loep te nemen. Hoe moeten zij begrepen worden en hoe bindend is de formulering van ruim anderhalve eeuw geleden? Het is werkelijk een verademing dat vragen als deze gesteld mogen worden in een Vaticaans document.

Pausbezoek aan België - De aartsbisschop biedt een kunstwerk aan gemaakt door vluchtelingen © Vatican Media

Er wordt ook vooruit gekeken: hoe belangrijk is een ambt van eenheid voor de hele kerk? Hoe kan het vorm gegeven worden in samenhang met het streven naar meer gedeelde verantwoordelijkheid? En hoe kan een primaatschap in goede harmonie gebracht worden met het beginsel van 'subsidiariteit', dat leert dat hogere instanties niet iets moeten beslissen of afhandelen wat ook door lagere instanties kan gebeuren? Dat laatste uitgangspunt schept ruimte voor meer diversiteit in de lokale kerken.

Pausbezoek aan België - Met andere kerkleiders © Vatican Media

Laat de heilige Geest zijn werk doen

Zoals gezegd: het document legt niets vast. Het opent vooral vragen, teveel om er in een kort artikel recht aan te doen. Maar het is een belangrijke stap op weg naar verzoening in een verscheurde kerk. Wij gaan verder, samen op weg. Het document eindigt met een citaat van paus Franciscus: 'Eenheid komt niet als een wonder uit de lucht vallen, eenheid groeit door samen op weg te zijn, en op die weg is de heilige Geest aan het werk.'

Bron: een artikel van Peter Nissen in het tijdschrift 'Gerardus'

Jan Verheyen, pastoor-deken

Gepubliceerd door

Pastorale Eenheid H. Gummarus & Z. Beatrijs Lier

Meer

Artikel

Deel dit artikel

Deel op Facebook
Deel op Twitter
Deel via e-mail

Lees meer

Hoe ondersteun je dementerenden? © Freepik
Lees meer

Ethiek van euthanasie bij vergevorderde dementie

icon-icon-evenement
Een gedeelde missie voor alle gedoopten
readmore

Gebedsintentie paus oktober 2024: voor een gedeelde missie

icon-icon-inspiratie
De pijn van de slachtoffers van milieurampen
readmore

Gebedsintentie paus september 2024: voor de schreeuw van de aarde

icon-icon-inspiratie

Recent bezocht

Bekijk je recent bezochte microsites, auteurs en thema's
© 2025 Kerk en Media vzw
Vacatures
Contact
Voorwaarden
YouTube
Twitter
Facebook