Vieringtoren Sint-Gummaruskerk | Kerknet
Overslaan en naar de inhoud gaan

Recent bezocht

Bekijk je recent bezochte microsites, auteurs en thema's
kerknet
  • Hulp
  • Startpagina portaal
  • Mijn parochie
  • Aanmelden of registreren
Menu
  • Startpagina
  • Kerk
  • Vieringen
  • Shop
  • Zoeken

Pastorale Eenheid H. Gummarus & Z. Beatrijs Lier

  • Startpagina
  • Contacten
  • Zoeken
  • Meer
    • Zoeken
    • Archief Begrafenis Centraal Kerkbestuur (CKB) Communie aan huis Contact Doopsel Eerste communie Huwelijk, dankviering, jubileum Inspirelli Lier Kerkraad Onderwijs Parochieblad Kerk & leven Parochiegeschiedenis Parochiesecretariaat Parochiezaal Plaatselijke kerngroep (PKG) Preek van de week Team van de pastorale eenheid Toerismepastoraat Verenigingen Vieringen Vormsel Werkgroepen Ziekenzalving
Sint-Gummaruskerk met vieringtoren © Nicole Claes

Vieringtoren Sint-Gummaruskerk

icon-icon-artikel
Gepubliceerd op maandag 30 september 2024 - 11:01
Afdrukken
De restauratie van de vieringtoren van de Sint-Gummaruskerk is de laatste fase ingegaan. Hoog tijd voor een kennismaking!

De vieringtoren is een dakruiter op de kruising van de horizontale en verticale as van het kerkgebouw. De bouwkunde noemt deze plaats van de kerk de viering. De slanke vieringtoren van de Sint-Gummaruskerk is achthoekig en heeft een opengewerkte houten lantaarn met slanke stijlen en een balustrade. De hoge spits wordt bekroond door een bol met kruis en vergulde windhaan. Deze toren wordt ook het 'Juffertje' genoemd. Een vroege afbeelding van het bouwwerk zien we op een portret van kanunnik Bartholomeus Marqui (4de kwart 17de eeuw). Marqui was ook rector in het Zwartzusterklooster, maar hij laat zich portretteren tegen de achtergrond van zijn kapittelkerk. De westtoren heeft nog een houten spits op dit schilderij. Na de blikseminslag en brand van 1702 wordt de westtoren herbouwd met een stenen bekapping, wat de benaming 'Peperbus' oplevert. Die hogere westtoren (de Peperbus) wordt vaak in de geschiedkundige bronnen beschreven. De vieringtoren, daarentegen, krijgt minder aandacht in de bouwgeschiedenis.

Portret van kanunnik B. Marqui © Zwartzusters Lier (momenteel in Stadsmuseum)

De bouw van onze collegiale Sint-Gummaruskerk start in 1278 met de bouw van de westtoren. Daarna wordt in oostelijke richting over de romaanse Sint-Jan-de-Doperkerk een gotische kerk gebouwd. Naarmate de bouw van de nieuwe kerk vordert, wordt de oude kerk afgebroken. De bouwmeesters zorgen ervoor dat de parochie- en kapitteldiensten tijdens de bouwwerken kunnen doorgaan. In 1475 worden de werken aan de kruising van kerkschip en dwarsbeuk bekroond met de plaatsing van de vieringtoren, met inbegrip van 'een cruis opten nieuwen torre, dat wooch 288 pont'. Hertha Leemans vermeldt dit historische feit in haar standaardwerk ‘De Sint-Gummaruskerk te Lier’ (blz. 34 en 107). De vieringtoren heeft bijna 550 jaar op de teller!

Sint-Gummaruskerk met vieringtoren © Nicole Claes

Tot vandaag bevindt zich in de vieringtoren een historische luidklok (1741) gegoten door de Lierse klokkengieter Jan Frans Moons. Het bronzen instrument heeft een doorsnede van 51,7 cm en weegt ca. 100 kg (LEEMANS blz.396). Op de ene flank is een kruisbeeld afgebeeld, op een andere flank een O.-L.-Vrouwbeeld op een sokkel met het stadswapen van Lier en SPQL. Het stadswapen geeft aan dat deze luidklok in opdracht van de stad gegoten is, namens het bestuur (Senatus - S) en de bevolking (Populusque - PQ) van Lier. Het instrument is opgehangen in een eiken klokkenstoel, die vermoedelijk dateert van de restauratie van 1978-1979. De klok is in redelijke staat, slijtagesporen op het slagvlak bewijzen dat ze intensief gebruikt werd. Nader onderzoek zou kunnen verklaren welke functie deze luidklok had in het geheel. Ze wordt niet gebruikt voor het angelus. Deze functie wordt geluid door de klokken in de westtoren. De laatste decennia heeft de klok in de vieringtoren niet meer geklonken. Na de restauratie blijft de klok in de vieringtoren hangen, volledig binnen de wettelijke kaders.

Restauratiewerken zorgen vaak voor verrassingen. H. D’Hulst (Land Van Ryen 1961, blz. 71) vermeldt dat bij werken aan de westtoren in 1959 een koperen ovalen doosje werd gevonden. Pastoor-Deken De Schutter had de eer het doosje te openen en vond erin een perkament gedateerd 1754. Hier wordt terecht gesproken over een tijdcapsule. Mensen verbergen een opbergkist of een koker met de bedoeling informatie over het tijdsbeeld door te geven aan latere vinders. In dit geval worden 200 jaren overbrugd.

Koperen tijdcapsule © Stadsmuseum Lier

De inhoud van het koperen doosje wordt tot vandaag integraal bewaard in het Stadsmuseum. Wat vinden we? Een goed bewaard, toegevouwen perkament met een gebed in het Latijn, getekend H.I. van Caverson, kanunnik en cantor van Sint-Gummarus 14 augustus 1754; vier Agnus Dei, afdrukken in was van het Lam Gods en van de paus; een paasnagel, vroeger gebruikt om onweer af te wenden, denk aan de (toen) recente blikseminslag van 1702; gekleurde prenten van de Heer aan het kruis; een houten kruisbeeld met relikwie en parelmoeren inleg; twee koperen medailles van H. Ignatius en H. Franciscus van Loyola; drie zijden doekjes; prenten van de Drie Koningen; afgeknaagd papier. Kanunnik van Caverson ligt begraven in de Sint-Gummaruskerk voor het altaar van het H. Sacrament. Hij overleed in 1755. Een naamgenote van hem, Maria van Caverson was abdis van de Abdij van Nazareth (1699-1724). Het was allicht de bedoeling om met deze relikwieën de toren te beschermen tegen rampen. Er is achteraf nog wel bliksem ingeslagen in de toren, van een brand bleef onze collegiale sindsdien gelukkig gespaard.

Groot was de verrassing toen recent bij de werken aan de vieringtoren opnieuw een tijdcapsule aan het licht kwam. Deze capsule dateert uit 1981 en bevat een brief in het Latijn en enkele Belgische franken:

'Aan allen die deze brief zullen zien of horen, jullie zullen het heil in de Heer vernemen na kennisname van de waarheid op de achttiende september van het jaar duizend (negenhonderd) eenentachtig, in het derde jaar van het zeer heilige pontificaat van paus Johannes Paulus twee die door de goddelijke voorzienigheid na een aanslag op wonderlijke wijze hersteld is, tijdens het doorluchtige koningschap van Boudewijn de eerste, tijdens het verheven Antwerpse episcopaat van genaamde Paul van den Berghe, tijdens het eerbiedwaardige pastoraat van deken Cornelius de Bondt, terwijl de eervolle ere-senator Joseph Van In voorzitter is van de kerkfabriek. Nu de economische regressie erg nakend is, de belastingen in hoge mate verhoogd worden, de godsdienstbeleving overal afneemt, en de Jezuïetenorde zeer onlangs de stad verlaten heeft, niettegenstaande de situatie van de kerkfabriek door teruglopende winsten zwaar belast is, werd dit torentje van onze geliefde parochiekerk van Sint Gummarus met succes gerestaureerd door de Teutonische arbeid van de N.V. Algemene ondernemingen E.G. Verstraete en Vanhecke Wilrijk, Paolo Verwilt-Lier - architect. Als getuigenis hiervan hebben we hier verheugd, met dank aan onze almachtige en goddelijke beschermheer, deze brief ingesloten samen met de gangbare Belgische franken. Hiervan getuigen bovengenoemden, pastoor deken, de voorzitter van de kerkfabriek en de verschillende magistraten en de archivaris van de kerk, vooraf uitzonderlijk ontboden en gevraagd.'

Inhoud tijdcapsules in het Stadsmuseum © Marcel Schoeters

De stad Lier wil als bouwheer van de huidige restauratie de traditie verderzetten en alle Lierenaren hierbij betrekken. Tot 20 september kon iedere Lierenaar een boodschap voor de Lierenaars van 2100 noteren op een postkaart. Alle kaarten worden digitaal ingelezen en bewaard. Twintig kaarten zullen fysiek bewaard worden in de bol van de gerestaureerde vieringtoren. Daartoe werd een nieuwe, moderne tijdcapsule ontworpen. Op het publieksmoment van 18 oktober wordt die tijdcapsule geplaatst in de bol op de vieringtoren. Dan zal kanunnik-deken Jan Verheyen ook het kruis en de haan zegenen van de gerestaureerde vieringtoren.

Nicole Claes

Gepubliceerd door

Pastorale Eenheid H. Gummarus & Z. Beatrijs Lier

Meer

Artikel

Deel dit artikel

Deel op Facebook
Deel op Twitter
Deel via e-mail

Lees meer

Hoe ondersteun je dementerenden? © Freepik
Lees meer

Ethiek van euthanasie bij vergevorderde dementie

icon-icon-evenement
Belgische jongeren - WJD Portugal 2023 © Don Bosco
readmore

Jaarrapport van de katholieke Kerk in België 2024

icon-icon-persbericht
Een gedeelde missie voor alle gedoopten
readmore

Gebedsintentie paus oktober 2024: voor een gedeelde missie

icon-icon-inspiratie

Recent bezocht

Bekijk je recent bezochte microsites, auteurs en thema's
© 2025 Kerk en Media vzw
Vacatures
Contact
Voorwaarden
YouTube
Twitter
Facebook