De verhalen over het Fort van Breendonk gaan door merg en been. Een verschrikkelijke plaats, gelinkt aan de Tweede Wereldoorlog. Zoiets mag niet vergeten worden. De humane wetenschappers van Mosa-RT houden de herinnering in leven door de vijfdejaars een kijk te geven in de hel te Breendonk. De goed voorbereide en goed geïnformeerde zesdes leiden de vijfdes twee uur lang rond. Een gidsbeurt om nooit te vergeten.
Het Fort van Breendonk wordt gebruikt door de Duitsers als een gevangenenkamp in WO II. De verzetsstrijders worden midden in de nacht gewelddadig uit hun huis gehaald. Plots, zonder afscheid van hun gezinsleden. Onwetend, bang op weg naar de hel, naar het Fort van Breendonk. Wanneer de verzetsstrijders toekomen aan de deuren van het kamp begint de hel. Fernand Wyss, een Vlaams SS’er, maakt dit onmiddellijk duidelijk: “Dit is de hel en ik ben de duivel”. Breendonk is een plaats die op het netvlies gebrand staat. Het is er verre van een pretje. Bij aankomst is de gevangene voor de kampleiding een nummer. Slechts een nummer, geen mens. Je naam, je kenmerk van een eigen identiteit, zelfs dat wordt je afgenomen. Beeld je in dat te Breendonk een varken meer waard is dan gevangene.
De kampleiding maakt elke dag verschrikkelijk, nog verschrikkelijker dan het al is. De gevangenen moeten een ganse dag zware arbeid leveren, pauzeren is uit ten boze. Tijdens de werkuren krijgen de gevangenen regelmatig slagen, sommigen krijgen zelfs een gevulde zak met stenen op de rug gebonden om het nog zwaarder en intensiever te maken. Zo zwaar werken is onmenselijk, daar bijkomend zijn de gevangenen heel mager. Je krijgt slechts twee sneetjes brood, eikelkoffie en een beetje soep op een dag binnen. Dat heeft nauwelijks enige voedingswaarde. Het vocht van verbrande eikels, een bouillon met – als je veel geluk hebt – één stukje prei.
Na een lange werkdag is het tijd voor de kamer. Daar lig je met 48 medegevangenen. Je bed bestaat uit een strozakje. De kamer is vochtig. Er is nauwelijks hygiëne in het kamp, het overgrote deel van de gevangenen heeft buikloop…
In het fort is nog een verstopt kamertje, de folterkamer. Hier is het lekker warm met zelfs een warme maaltijd voor de gevangenen. Maar die gezellige sfeer is van korte duur. Er worden hete kolen op het lichaam geduwd, er wordt een nagel onder de duim gespijkerd. Het martelen is de grootste angst van de gevangenen. Wanneer iemand gemarteld wordt zal iedereen het geweten hebben. Het geschreeuw is tot in de kamers te horen.
Er sterven veel mensen in Breendonk, door het zware werk, de slechte hygiëne en de gewelddadige kampleiding. Sommige gevangenen worden getransporteerd naar een volgende hel, een concentratiekamp waar hen de dood alsnog te wachten staat.
Wij willen dit niet vergeten. Herinneren en waarschuwen zijn belangrijk. Daarom zijn wij, leerlingen van humane wetenschappen Mosa-RT een half jaar lang bezig met dit project. Een lichting vijfdejaars hebben we meegenomen in ons verhaal.
Om te herinneren.
Om te waarschuwen.
Amber Vranken,
leerling 6 Humane Wetenschappen Mosa-RT
Onderschrift foto:
Amber Vranken leidt haar medeleerlingen rond in Fort Breendonk. © Hilde Snijkers
