Evangelisatie… de uitdaging voor de Kerk vandaag

Evangelisatie… Het doet aan onze missionarissen denken die de wijde wereld introkken om het evangelie te verkondigen en te getuigen van Christus’ boodschap. Maar de wereld is de jongste tijd snel veranderd. Vandaag is het bij ons niet eenvoudig om die boodschap ter sprake te brengen. Wij botsen daarbij op vele moeilijkheden.

In deze bijdrage willen we een beperkt en bondig relaas geven van het verhaal van Mgr. Jan Dumon, die tijdens de dekenale raad enkele ideeën aanbracht om vandaag na te denken over evangelisatie of hoe we kunnen getuigen van Jezus Christus en van zijn boodschap. De uitdagingen zijn groot…

Een Kerk die midden in de samenleving staat

In onze geseculariseerde wereld heeft de katholieke Kerk geen meerderheidspositie meer. Velen van ons zijn groot geworden in een wereld waarin de Kerk een dominante rol had. Dit is voorbij. We hebben veel te lang gedacht: “Het is een crisis. Het gaat wel voorbij”. We moeten er ons als christenen van bewust zijn dat we een minderheid zijn en dat dit niet van voorbijgaande aard zal zijn. Moeten we hierom treuren ? Neen, want dit een nieuwe uitdaging voor de Kerk en voor onze plaatselijke geloofsgemeenschap.

De samenleving evolueert bijzonder snel. We dienen ons goed bewust te zijn van wat daar vandaag in omgaat en vooral hoe men naar ons kijkt. Wat verwachten mensen van de Kerk? Evangeliseren is naar buiten gaan, bij de mensen zijn, mensen aanspreken, getuigen,…

Nieuwe evangelisatie gaat uit van de verwachtingen en verzuchtingen van de mensen die we willen bereiken en niet van ‘ons eigen gelijk’. Misschien is de Kerk er te lang van uitgegaan dat nieuwkomers zich maar moesten schikken naar de gebruiken, gewoontes en ‘wetten’ van de Kerk. Indien de eerste Kerk deze houding had aangenomen, dan was het christendom wellicht niet meer geweest dan één of andere Joodse sekte… Volgens Mgr. Jan Dumon zijn we verplicht om een fundamentele ommekeer in ons denken te maken: aandacht geven aan “wat mensen denken die vandaag buiten de Kerk staan”. Dat is anders dan: “Wij weten wat goed voor u is.”

Of laten we het ook eens proberen te zeggen met de woorden van Paus Franciscus, die als belangrijk principe van evangelisatie voorop stelt dat de werkelijkheid altijd belangrijker is dan het idee. “Ik weet wel dat het huwelijk onverbreekbaar is (het idee), maar de werkelijkheid is dat de helft van de huwelijken spaak loopt”. Barmhartigheid is om de werkelijkheid belangrijker te vinden dan het idee. Dat is een belangrijk principe voor onze pastorale praktijk en als leidraad voor onze evangelisatie.

Samenleving en Kerk: het zou beter kunnen

Indien de Kerk vandaag dichter bij de mensen wil zijn, zullen we beter de nieuwe ontwikkelingen in de samenleving moeten lezen. Mgr. Jan Dumon gaf een viertal voorbeelden van maatschappelijke ontwikkelingen die botsen met kerkelijke tradities.

De plaats waar mensen wonen

Vooreerst moeten we vaststellen dat de plaats waar mensen wonen aan belang verliest. Door de grotere mobiliteit en de digitale evolutie is afstand bijzonder relatief geworden. Het bewustzijn om tot een ‘territoriale’ gemeenschap te behoren is erg klein geworden. Hier tegenover staat dat de Kerk nog steeds territoriaal georganiseerd is. Napoleon heeft daar ook in belangrijke mate toe bijgedragen. De Kerk wou het hele grondgebied bestrijken: het ‘bodembedekkingsprincipe’ en evangelisatie werd bekeken als de geleidelijk voortschrijdende bodembedekking. Het is wel duidelijk dat de Kerk voor een enorme uitdaging staat om zich meer ‘maatschappelijk aangepast’ te organiseren.

Actualiteit

Een tweede voorbeeld. De samenleving focust op actualiteit en is niet geïnteresseerd in onveranderlijke dingen. Een Kerk die zich profileert als onveranderlijk (bijv. huwelijk, vrouwelijke priesters,…) riskeert een groot probleem te hebben.

Authenticiteit

We stellen vast dat mensen gaandeweg minder vertrouwen hebben in instituties die hun leven bepalen, zoals de politiek, het gerecht, de vakbonden…. Dat geldt ook voor de Kerk. Het is de authenticiteit die iemand overtuigend maakt. Het is de kwaliteit van wie de boodschap brengt. De Kerk zal zich moeten bewijzen om geloofwaardig te zijn, en dat kan niet langer door een beroep te doen op de eeuwenlange traditie.

De toekomst

Tenslotte focust de samenleving ook op de toekomst terwijl de praktijk van de Kerk hier haaks op staat. In de Kerk gaan we er van uit dat de geloofsschat door iedere generatie moet doorgegeven worden. Een zoveelste uitdaging om te bekijken hoe we met deze tegenstelling moeten omgaan.

Evangelisatie: het evangelie bereikbaar maken

We zullen werk moeten maken van het opbouwen van een geloofsgemeenschap met mensen die zich laten raken door het woord van Christus en die daar met woord en daad willen van getuigen. Dat is geen eenvoudige opgave, maar wel een boeiende en uitdagende.

We zullen ons daarbij de vraag moeten stellen wat er in onze samenleving gebeurt, wat de noden en verwachtingen zijn,… En we zullen ons ook de vraag moeten stellen hoe we op deze verwachtingen kunnen inspelen op de wijze van Jezus zelf.

Guido Dumon
Verantwoordelijke voor ‘evangelisatie’

Nabespreking: evangelie en homilie

Er is na de eucharistieviering van 10.30 u. te Vertrijk in de pastorie te Vertrijk de mogelijkheid om, gedurende een uurtje met een tas koffie, na te denken en te spreken over evangelie en preek van die dag. Dit gebeurt onder begeleiding van pater Georges Vervust.

Data in 2017

19 februari - 19 maart - 7 mei - 18 juni - 17 september - 15 oktober - 19 november - 17 december

Groep Evangelisatie