Op 24 april kwam de zoneraad terug samen in de parochiezaal van Roosbeek.
Na het welkomwoord door onze pastoor Stefaan Callebaut, werd de hoofdbrok van de avond aangevat onder leiding van Mia Lamaire: het synodaal proces.
Samen op weg, de synodale weg
Aanleiding is de 16e bisschoppensynode in oktober 2023 rond ‘synodaal kerk zijn’. Paus Franciscus wil plaatselijke kerken wereldwijd laten meedenken over synodale weg; het proces is belangrijk, de weg die we samen gaan, niet zozeer het eindproduct! Bedoeling is te evolueren van een klerikale Kerk naar een synodale Kerk (syn = samen; odos = weg). Dat wil zeggen: een echte en geleefde ‘communio’ (gemeenschap), in gedeelde verantwoordelijkheid van alle betrokkenen, trouw aan de zending van Jezus.
‘Alle betrokkenen’ wordt heel breed opgevat: parochies, pastorale zones, al wie in kerk werkt of bij Kerk betrokken is.
De vragen die gesteld worden: welke weg hebben we al afgelegd? Welke waren vreugde- en pijnmomenten op die weg; mogelijke kwetsuren,… (verleden)? Wat moet beter, anders, welke nieuwe stappen zijn nodig, waarover is er brede consensus?
De resultaten van overleg overal te lande gaan naar de Bisschoppenconferentie, waar de vertegenwoordigers per continent samen komen om te overleggen. Uiteindelijk komt dit terecht in de Synode in Rome.
Synodaliteit is van in begin van kerkgeschiedenis een wezenlijke dimensie van de Kerk; deze moet opnieuw geactiveerd worden! Dialoog is het kernwoord en dat betekent een grote luisterbereidheid, nederigheid (niet je eigen gelijk willen halen), openheid,… Centraal is het luisteren naar Gods woord als lamp voor onze voeten en een licht op ons pad. Tot slot: synodale weg betekent dat elke stap een stap vooruit is. Elkaar ontmoeten, naar elkaar luistern en samen onderscheiden waar het op aankomt met Gods Geest als stuwkracht en Jezus Christus als voorbeeld!
Het gesprek werd ingeleid met een bezinningstekst: het evangelieverhaal over de Emmaüsgangers.
Elkeen kreeg daarna de kans voor zichzelf na te denken bij de vragen, in groepjes werd dit dan uitgewisseld. Daarna volgde een plenum waarin de groepjes hun verhaal vertelden.
1 Met wie gaat de Kerk / gaan wij in onze pastorale zone Sjalom op weg; wie komen we niet of zelden tegen op onze weg?
De groep gelovigen is groter dan deze die we ontmoeten in de zondagsvieringen. Het is van belang dat we luisteren naar die grotere groep, naar mensen die op meerdere terreinen actief zijn, bv. in verenigingen.
Via aangepaste en inhoudelijk goed voorbereide activiteiten, aantrekkelijke vormen van catechese bereiken we jongeren en jonge ouders.
Voor moeilijk bereikbare groepen (armen, eenzamen) zijn zeer lage drempels nodig. Het is niet evident om hen te bereiken.
Speelt mobiliteit een rol, bv. kan taxidienst helpen voor vieringen. Sommigen doen dit spontaan voor mensen uit hun straat of buurt.
2 Waar en onder welke vorm ervaren we verbondenheid in onze pastorale zone? Waar zien we mogelijkheden voor groeiende verbondenheid en dialoog in onze pastorale zone ( onze plaatselijke gemeenschap); wat houdt ons tegen?
In onze verenigingen is er veel verbondenheid.
Via onze acties (bv. voor BOM, Oekraïne, Broederlijk Delen…) ervaren we ook die verbondenheid. Mensen zijn nog steeds solidair.
In onze zondagsviering investeren we extra in onthaal, het aantrekkelijk maken van de ruimte…, de symboliek krijgt voldoende aandacht. Een drankje na de viering geeft mogelijkheid tot ontmoeting. Dat schept verbondenheid met de aanwezigen. Ook muziek verbindt.
De link naar niet-kerkelijken, niet-gelovigen kunnen we leggen door aanwezig te zijn in verenigingen, op hun activiteiten..
Voor jongeren zijn het vormsel, de eerste communie en de voorbereiding er naar toe verbindend. Ook de jaarlijkse 13plus trektocht schept een band tussen de deelnemers..
Belangrijk is mensen te vinden die bruggen slaan.
3 Welke vormen van overleg en medeverantwoordelijkheid zie ik graag groeien in de kerk van morgen?
De inzet van leken en vrijwilligers wordt nog steeds ondergewaardeerd. Het onderscheid tussen gewijd en niet gewijd zijn speelt nog steeds. Als gewijde heb je nog steeds een voetje voor: ze hebben hun eigen vergaderingen, waar leken, die wel de verantwoordelijkheid dragen niet uitgenodigd worden; is er nog meer inspraak nodig voor niet-gewijden.
Waarom het onderscheid tussen ‘vormheren’ en priesters, waarbij sommige priesters uit hun eigen parochie weggehaald worden om in een vreemde parochie te vormen. De Kerk kan blijkbaar de traditionele hiërarchie nog niet loslaten. Ook de discriminatie van vrouwen blijft.
De taal die gebruikt wordt in vieringen vormt ook een drempel, is soms te hoogdravend en wordt niet altijd begrepen door mensen. Een verhaal in gewone mensentaal spreekt zoveel meer aan.
De Kerk heeft het moeilijk in haar omgang met problemen, en fietst er soms liever om heen.
4 Waar zie ik kans om mijn verantwoordelijkheid op te nemen om samen met anderen mee te bouwen aan een kerkgemeenschap in dienst van de samenleving?
Via bezoeken aan eenzamen en zieken, via het engagement dat we opnemen in verenigingen, op die manier kan de kerk terug deel zijn van de gemeenschap.
Vijf conclusies
- Meer inspraak en waardering voor vrouwen en niet gewijden
- Kerkelijke taal aanpakken
- Conclusies en beslissingen nemen na inspraak en overleg aan de basis
- Blijven aandacht geven aan, aandacht vragen voor de zwakkeren
- Deze bevraging verruimen, bv. naar de verenigingen
In het tweede deel van de zoneraad kwam het volgende aan bod:
Space for grace
Het project werd kort voorgesteld: initiatieven uitwerken voor innovatie van de geloofsgemeenschap, meer bepaald in de kerk van Butsel, als een open ruimte voor ontmoeting, inspiratie, bezinning….
Ondertussen werd de aanvraag ingediend, goedgekeurd en is er ook financiering van het project voorzien.
Een kleine werkgroep volgt het op, maar voor de uitwerking is er meer volk nodig, voor grotere en kleinere taken, van kortere of langere duur.
Voor iedereen die wil meewerken is een bijeenkomst voorzien op 24 mei.
Terugblikken
- Liturgie: herschikking kerk
- Catechese: adventstochten, schattenzoektocht, church escape, wandeling, kerstactie
- Diaconie: actie voor BOM, poetsen pastorie Boutersem, inzamelen goederen voor Oekraïne, herstart ontmoetingsnamiddagen
- Evangelisatie: Vredeslicht en Vonkje Vuur, Solidaire maaltijd
- Tijdelijke: overdracht naar Stichting
- Pop-up Hannah Acteum
Opmerkingen, vragen hierbij:
- Jammer dat de conferenties niet konden doorgaan.
- Voor de organisatie van Hannah Acteum als ruimte voor activiteiten is een vzw in oprichting.
- Een Mariaviering in de maand mei is wenselijk.
- Voorstel om de viering van de patroonheiligen van de vroegere parochies op te nemen in de zondagsvieringen.
- Niet vergeten: de herdenkingsvieringen na overlijden en uitvaart.
Vooruitkijken: de organisatie van het kerkelijk leven in onze pastorale zone
Vieringen, uitvaarten, huwelijken, dopen
Naar aanleiding van het Space for grace project in de kerk van Butsel en de komende restauratiewerken van de kerk van Vertrijk (vanaf 1 augustus) is het volgende afgesproken:
- De gewone zondagsvieringen om 11 uur in de kerk van Vertrijk blijven plaatsvinden.
- De zaterdagavondvieringen in Butsel zullen wel nog plaatsvinden in 2022, maar niet meer vanaf 2023 in Butsel.
- De uitvaarten: vanaf 1 augustus 2022 tot einde van de werken in Vertrijk kunnen enkel op zaterdag (als de gemeente dit goedkeurt) doorgaan, in 2022 kan het nog in Butsel op de andere dagen, vanaf 2023 niet meer.
- huwelijken: op zaterdag in de kerk van Vertrijk; in 2022 in de kerk van Butsel; vanaf 1 augustus 2022 tot einde van de werken aan de kerk van Vertrijk uitzonderlijk in de kapel van Butsel; daarna enkel in Vertrijk.
- dopen: deze kunnen blijven in de kerk van Butsel, of in Vertrijk op zondag indien teveel volk wordt verwacht.
Vernieuwing zoneploeg
Stefaan deel mee dat de zoneploeg eind dit jaar aan het einde van haar 6-jarig mandaat is. Een gedeeltelijke of volledige vernieuwing dient zich aan. De voorbereiding hiervan vatten we aan na de grote vakantie.
-----------------------------------------------
In onze pastorale zone hadden de catechisten eerder al een bijeenkomst over het synodaal proces.
Ontmoetingsontbijt met catechisten
Catechisten komen regelmatig samen om te plannen, de catecheses voor te bereiden, praktische regelingen te treffen. Maar langzaam groeide de idee om eens ‘gewoon’ samen te komen, met een ontbijt of een eenvoudige broodmaaltijd. Elkaar ontmoeten én met elkaar in gesprek gaan rond een onderwerp dat ons ter harte gaat.
Op zondag 3 april konden we na twee jaar eindelijk eens terug rond de tafel zitten. Met koffie of thee, chocomelk en lekkere koffiekoeken gingen we aan de slag rond één van de thema's van het synodaal proces nl. tochtgenoten.
Het werd een boeiende uitwisseling rond volgende vragen: wie zijn jouw tochtgenoten en voor wie ben jij een tochtgenoot. Met welke mensen gaat de kerk, onze pastorale zone op weg, wie zien we nooit of zelden?
De laatste vraag polste naar welke stappen wij als kerk en kerkleiding moeten zetten om te groeien naar een kerk van dialoog en overleg en mede verantwoordelijkheid.
In een eerst ronde nam iedereen de tijd om over de vragen na te denken en met elkaar te delen wat ze kwijt wilden. Er werd naar elkaar geluisterd zonder in discussie te gaan.
In een tweede ronde ging het vooral over de vraag hoe we kunnen groeien naar een kerk van dialoog, overleg en medeverantwoordelijkheid. Er kwam heel wat los in verband met de huidige, hiërarchische structuur van de kerk. De invulling van het priesterschap kwam ter sprake en de kloof tussen gewijden en niet-gewijden. Het gevoel werd geuit dat de inzet van niet-gewijde vrouwen en mannen en het werk van zovele vrijwilligers nog altijd te weinig gewaardeerd en ondersteund wordt. Het blijkt moeilijk om ‘leken’ eindverantwoordelijkheden toe te vertrouwen op een gelijkwaardige manier als ‘gewijden’.
Het was een boeiende ontmoeting die eindigde met de vraag om zeker nog eens samen te komen om elkaar te ontmoeten en in met elkaar in gesprek te gaan. Zullen we zeker doen!
Het is natuurlijk belangrijk dat niet alleen catechisten van gedachten wisselen rond een synodale kerk. Alle mensen van goede wil kunnen zich in dialoog buigen over vragen in verband met de toekomst van de kerk.
Mensen buiten de kerk of aan de rand van de kerk, mensen die kerk betrokken zijn of die te maken hebben met de kerk. Een gesprek met al deze mensen zou een completer beeld kunnen geven van de moeilijkheden én de kansen om te groeien naar een synodale kerk.