Concilie blijft kompas en wegwijzer

De voorbije jaren werd de vijftigste verjaardag van het Tweede Vaticaans Concilie herdacht en ook Tertio besteedde er regelmatig aandacht aan. Paus Paulus VI sloot op 8 december 1965 die kerkvergadering die zijn voorganger, Johannes XXIII, in gang had gezet met het oog op een aggiornamento, een bij de tijd brengen van de kerk. Op 8 december eindigt dan ook het gouden jubileum, maar tegelijk begint het Jaar van de Barmhartigheid om het onvoltooide werk van het Concilie voort te zetten.

Paus Johannes Paulus II zei dat Vaticanum II een kompas bleef voor de kerk in de 21ste eeuw en dat vindt de Canadese theoloog Gilles Routhier terecht. “Met het Tweede Vaticaans Concilie stapte de kerk een nieuw tijdperk binnen. In vier jaar tijd hadden de concilievaders een enorme voortuitgang geboekt. Niet alle problemen waren van de baan, maar het Concilie wapende de kerk voor de toekomst. Zonder Concilie was het geloof nu folklore en de kerk marginaal.”

Het vereist telkens weer een bekering van de kerk om niet in cultuurpessimisme te vervallen en een dialogale houding tegenover de wereld aan te nemen. Doet ze dat laatste niet, dan vindt haar boodschap geen gehoor. Dat is de les die de Duits-Franse jezuïet Christoph Theobald trekt uit het Concilie.

Er is geen weg terug. De rooms-katholieke kerk kan geen duimbreed toegeven op de conciliaire verworvenheden inzake godsdienstvrijheid, oecumene en interreligieuze dialoog. Alleen een toenemend respect voor de ander, een verder groeiende eenheid en grotere broederlijkheid en collegialiteit zijn mogelijk in de ogen van de Duitse priester Peter Hünermann. Het baanbrekende tekstcorpus van het Concilie blijft volgens hem de weg wijzen in een veranderde wereld.

Tertio sprak met deze drie gerenommeerde concilietheologen tijdens een congres van de Internationale Federatie van Katholieke Universiteiten in Parijs. Na een driejarig onderzoeksproject met het oog op een “theologische actualisatie” van het Concilie presenteerden de deelnemers daar hun slotbevindingen. Ze zochten opnieuw “de tekenen van de tijd te lezen in het licht van het evangelie”, zegt Leuvens medeorganisator Dries Bosschaert (zie foto).