Geen narcisme

Paus Franciscus blijkt immers in zijn openingshomilie een lans te hebben gebroken voor de onverbreekbaarheid van het huwelijk en dat sacrament voort te hebben voorbehouden voor heteroseksuele partners. Een dag eerder was al de Poolse priester Krzystof Charamsa aan de Vaticaanse deur gezet toen hij bekendmaakte een homoseksuele relatie te hebben. Allemaal niet te miskennen signalen, zo klonk het. Dat Franciscus in zijn homilie niets anders deed dan inhaken op de Bijbellezingen van die dag, ontging veel waarnemers. Net zoals zijn oproep in diezelfde preek niet alleen trouw te blijven aan wat de kerk als waarheid beschouwt, maar evenzeer tegelijk  “de hand te reiken aan al die anderen die de liefde oprecht beleven”. En zeker: Charamsa werd prompt na zijn outing op non-actief gezet, zoals dat met elke priester het geval is die openlijk zijn celibaatsgelofte niet nakomt. 

Meest opvallend is hoe nog maar eens blijkt hoezeer het brede denkproces over het gezin dat paus Franciscus haast twee jaar geleden voor de hele wereldkerk op gang trok, is vernauwd geraakt tot deze onderwerpen. Alleen al de titel van de tweede synode in evenveel jaar:  “De roeping en de zending van het gezin in de kerk en de wereld van vandaag”, maakt duidelijk dat het thema veel breder is opgevat. En wie zich de moeite getroost het 42 bladzijden tellende Instrumentum Laboris of werkdocument door te nemen, zal snel vaststellen dat de aloude kerkelijke huwelijksleer er onverkort wordt aangehouden. Zo klinkt het ondubbelzinnig dat  “voor wie is gedoopt de enige huwelijksband de sacramentele is en elke bres die erin wordt geslagen, ingaat tegen de wil van God”  (nr. 60). Slechts binnen de context van een passage over barmhartigheid wordt verderop de vraag gesteld of wie na een scheiding is hertrouwd  “in sommige goed omschreven gevallen en onder welbepaalde voorwaarden”  opnieuw kan worden toegelaten tot de biecht en de communie (nr. 122). Van het erkennen van het homohuwelijk is helemaal geen sprake. Fors klinkt het dat homoseksuele relaties  “op geen enkele manier vergelijkbaar zijn met Gods plan voor het huwelijk en het gezin”. Wel moeten  “mannen en vrouwen met een homoseksuele neiging met respect en gevoeligheid worden bejegend”  (nr. 130).

Vanwaar dan toch die verwachtingen? Omdat vergelijkbare oproepen op de synode van vorig jaar weliswaar geen vereiste tweederdemeerderheid maar toch een veelzeggende gewone meerderheid van synodevaders achter zich kregen. Omdat de paus, hoogst ongewoon, die aanbevelingen behield in aanloop naar de nieuwe synode. Maar vooral omdat Franciscus voortdurend pleit voor openheid van geest en hart, niet het minst op de hoogste echelons van de katholieke kerk. Kan daaruit dan zomaar worden geconcludeerd dat hij de kerkelijke leer wil veranderen? Zeker niet. Maar zijn kruistocht voor een kerk die ruikt naar de schapen heeft er wel toe geleid dat nu inderdaad ook tot in de top van de kerk in alle hevigheid en openheid over al die onderwerpen wordt gesproken na jaren van stilstand en zwijgen. Waarmee we bij de echte verandering zijn beland waarop deze paus inzet: het wegtrekken met de hele kerk, leiding en leden, uit het centrum van de eigen zekerheden om zich diepgaand te laten aanspreken door het leven zoals het in al zijn varianten wordt geleefd, omarmend al wat goed, waar, schoon en oprecht is, ook al is dat zo anders dan wat zolang in eigen rangen de norm is geweest. Van een door en door Bijbelse ingesteldheid gesproken. 

Of zoals paus Franciscus het in zijn slothomilie op de Wereldontmoeting van Gezinnen in Philadelphia, stelde:  “Twijfel zaaien of de Geest wel kan werken in hen die geen lid zijn van onze groep en niet zijn zoals wij, is een pervertering van het geloof”. De inzet van deze synode gaat naar de wortels van ons geloof.

Uw reacties zijn welkom op geert.dekerpel@tertio.be