Seculiere dictatuur

Nog maar eens blijken deze dagen van oud naar nieuw in eigen land een uitverkoren tijd om in tal van media danig af te geven op religie. En dan hebben we het bijlange niet alleen over de bakken kritiek die aartsbisschop Jozef De Kesel maar blijft over zich heen krijgen sinds hij in een kerstinterview onder meer opkwam voor gewetensvrijheid. Nog voor het verscheen werd al dagen in uitvoerige interviews in De Morgen uitgelegd hoe absurd, dom, overbodig en misdadig godsdiensten wel (kunnen) zijn. Zo mogelijk nog bonter maakte het vervolgens Patrick Dewael, de Kamerfractieleider van Open VLD. In een opiniestuk in Le Soir pleitte die vurig voor een volstrekt neutraal publiek domein. 

Elke vertegenwoordiger van de overheid moet voor hem  “de strikte neutraliteit uitstralen”  en in het openbaar onderwijs mag geen enkel religieus symbool meer te zien zijn. En dat, zo lezen we letterlijk in zijn betoog, omdat deze scholen de plaatsen zijn  “waar kinderen met elkaar op basis van gelijkwaardigheid moeten omgaan en waar waarden worden overgedragen die leiden tot meer emancipatie en zelfbeschikkingsrecht”. Om er zeker van te zijn dat daar nergens wordt van afgeweken, moet die radicale scheiding van geloof en staat ook nog eens worden verankerd in de Belgische grondwet. Alsof die de vrijheid van mening en eredienst niet zou garanderen, zie onder meer de huidige artikelen 19 en 20. Dewael wil echter danig verder gaan. Hij beoogt zonneklaar een samenleving waar het seculiere humanisme de openbare ruimte volledig beheerst. Religies hebben ten hoogste nog bestaansrecht achter de voordeur van de individuele burger.

“Plots blijft het oorverdovend stil.”

Het is uiteraard eenieder zijn recht er zo over te denken. Maar daarom is het niet minder aanmatigend er zodanig van overtuigd te zijn dat met het bannen van religies vele samenlevingsproblemen als sneeuw voor de zon zullen smelten. Het is zelfs tragisch want moedwillig keert deze seculiere religie – want dat is het – zich af van de vele positieve krachten van godsdiensten, niet het minst voor wat de sociale cohesie betreft. En snijdt het koppig elke voelspriet door met de religieuze gemeenschappen en wat daar intern gaande is. Terwijl we in de plaats van die eenzijdige, monotone samenleving die Dewael en co op het oog hebben, net meer dan ooit nood hebben aan een waarachtige pluralistische samenleving waar iedereen in respect voor de moderne rechtsstaat ongedwongen kan uitkomen voor de eigen identiteit, ook de religieuze. Alleen dan kan duidelijk worden wat mensen wezenlijk drijft, hen verbindt en onderscheidt. Alleen dan kan er sprake zijn van een oprechte dialoog en wil tot samenwerking tussen individuen en groepen die er heel uiteenlopende visies op nahouden. Anders rest in het publieke leven slechts de door de dictatuur van de staat opgelegde muilkorf voor wat ten diepste beweegt. Enkel binnen het getto van de gelijkgestemden kan dan nog voor de eigen mening worden uitgekomen. Van een schijnvrijheid gesproken.

Wie een beetje de negatieve reacties heeft gevolgd op het kerstinterview in Het Belang van Limburg van aartsbisschop De Kesel zal moeten toegeven dat het gevaar daarop niet denkbeeldig is. Moord en brand werd er geschreeuwd enkel maar omdat hij zich had uitgesproken voor het recht vanuit zijn geloof onder meer abortus en euthanasie niet evident te vinden, niet alleen persoonlijk maar ook in de instellingen die zich nog katholiek wensen te noemen. De belangrijkste leider van de Belgische katholieke kerk verdedigde er slechts een oprecht pluralistisch samenlevingsmodel. Toch reageerde een aantal zelfverklaarde herauten van het vrije woord als door een wesp gestoken. Het kan verkeren.

Overigens, wie van hen hoorden we inmiddels al over de terechtstelling afgelopen zaterdag van tientallen opposanten door het Saudische regime? Plots blijft het oorverdovend stil over de nood aan een seculiere samenleving.

Uw reacties zijn welkom op geert.dekerpel@tertio.be