De Belgische bevolking wordt met rasse schreden ouder. Is het woonbeleid voor senioren afgestemd op die groeiende, diverse maar ook veeleisende groep? De coronacrisis bracht ouderenzorg op het voorplan. Geen betere tijd voor een grondige reflectie: wat willen we wel en wat zeker niet?
Zolang we goed te been en omringd zijn, blijft alles liefst bij het oude: oost west, thuis best. We duwen ze voor ons uit, de gedachte aan later. Tot de dag komt dat anderen voor ons beslissen. Volgens Olivia Vanmechelen, expert zorg en beleidsondersteuning bij het Kenniscentrum Welzijn Wonen Zorg, staat de bouw van enorme woonzorgcentra (WSC) in fel contrast met wat 10 jaar geleden al uit een behoeftenonderzoek bij ouderen naar voren kwam. Vandaag staat kleinschaligheid weer centraal en is er een grotere variatie aan woonvormen nodig.
Wat plaatsen ouderen zelf bovenaan hun wensenlijstje? “Zelfregie”, weet Vanmechelen zonder enige aarzeling. “Zelfregie is niet hetzelfde als autonomie, het betekent wel dat je zelf kan bepalen hoe je je afhankelijkheid regisseert. Dat je bijvoorbeeld ervoor kan kiezen om er een half uur over te doen om de koffiekan naar de keuken te brengen, dat je zelf het uur van slapengaan bepaalt. En het allerbelangrijkste: keuze en variatie hebben bij het eten. Je kan niet geloven hoe belangrijk het eten is voor een zorgafhankelijke oudere.”
Veel senioren kunnen nog heel wat alleen doen. Ze willen het liefst zelfstandig blijven wonen en ‘hun goesting’ doen. Maar daarnaast vrezen ze toch een beetje de eenzaamheid. Als ze enkele zaken kunnen delen en ad hoc een beroep kunnen doen op enkele diensten, maakt dat alles minder zwaar. Het uit Engeland afkomstige model van de Abbeyfieldhuizen voorziet in kleine woonunits met privéappartementen en gemeenschappelijke ruimtes waar mensen autonoom en zelfvoorziend leven. Het is in feite een gewone vorm van co-housing waar mensen al vanaf hun 55ste kunnen instappen en er vaak tot het einde van hun leven blijven. Charlotte Hanssens, voorzitter van Abbeyfield Vlaanderen, is bijzonder gemotiveerd om voor zulke kleinschalige seniorenbehuizing te lobbyen bij de overheid. “We betuttelen ouderen te veel”, vindt ze. “We moeten geloven in de kracht van mensen om dingen zelf te doen, op elke leeftijd. Het volstaat vaak hun vaardigheden aan te scherpen en hun de tools in handen te geven. Door de weerbaarheid van ouderen te versterken, zullen we langer autonoom kunnen leven.”
Lees het volledige dossier over ouder worden en wonen in Tertio van deze week.
