Gezichtsherkenningstechnologie, programma’s die in enkele seconden stapels CV’s screenen, chatsystemen die automatisch antwoorden formuleren op de vragen van klanten, de mogelijkheden van artificiële intelligentie (AI) op de arbeidsmarkt zijn eindeloos. In Tertio nr. 1101 van 17/03/’21 werpen Agoria, VDAB en hoogleraar Patrizia Zanoni en onderzoeker Jannes Zwaenepoel hun licht op de technologische toekomst van de arbeidsmarkt.
De Belgische technologie federatie Agoria maakte een studie over de evolutie van de arbeidsmarkt tot 2030. Bart Steukers, de nieuwe CEO, laat er geen twijfel over bestaan dat technologie en AI een grote impact zullen hebben. Steukers licht toe met enkele voorbeelden: “AI zal de job van een advocaat waarschijnlijk makkelijker maken. Wanneer een klant op voorhand kan inschatten in welke rechtbank hij het meeste kans heeft een zaak te winnen, dan heeft hij al heel wat gewonnen”. Steukers geeft aan dat ook voor dokters AI een hulpmiddel kan vormen. Welke jobs lopen dan het meeste gevaar vervangen te worden door AI? “Alles wat puur bandwerk is. Kassiers of louter administratieve functies lopen een risico.” Steukers drukt er evenwel op dat die jobs een andere invulling zullen krijgen: “Het zou best kunnen dat de kassier van gisteren, de consumptiecoach van morgen wordt”.
Het gebruik van AI is niet zonder problemen. Een vaak genoemde struikelblok is bias of vertekening. Patrizia Zanoni, hoogleraar organisatie studies geeft een illustratie: “Er is een schandaal geweest op Facebook dat vrouwen veel minder advertenties kregen voor topjobs. De machine leidt de kenmerken van geschikte kandidaten voor die posities af uit het profiel van mensen die die posities in het verleden ingevuld hebben. Zelfs al kreeg de machine de instructie niet naar geslacht te kijken, dan kon ze dat toch afleiden door naar andere kenmerken te kijken. De groep die de meeste gelijkenissen vertoont met de huidige mensen in topfuncties, krijgt die advertentie wel te zien”. Onderzoeker Jannes Zwaenepoel geeft aan dat een algoritme dat niet bewust doet, maar verder gaat op de data die het aangeboden krijgt. “Als je data gebruikt waarin vrouwen vertegenwoordigd zijn in topjobs, dan neemt het algoritme die kenmerken over. Als je dataset vertekend is, dan krijg je analyses die discrimineren”.
Ook VDAB-manager van het AI-team Karolien Scheerlinck wijst op de valkuilen van bias: “Wij zien in onze data dat er relatief gezien meer vrouwen parttime werken dan mannen. De vraag is, als je een systeem voor jobsuggesties bouwt, wil je dat vrouwen meer parttime jobsuggesties krijgen dan mannen? Of wil je dat dat gelijk is voor beide groepen? Dat moet case per case geanalyseerd worden.” Wat betreft ethiek, vertelt Scheerlinck dat VDAB voorzichtig is met AI en hier stevig in investeert.
Wil u het hele dossier lezen? Vraag een proefnummer of abonneer via www.tertio.be
