Digitalisering, robotisering en de inzet van artificiële intelligentie (AI) nemen een steeds hogere vlucht en hebben daardoor een impact op alle facetten van ons leven: op werk en vrije tijd, op mobiliteit en gezondheid, op democratie en samenleving. Vraag is hoe die nieuwe technische mogelijkheden finaal ook ons mens-zijn beïnvloeden. Veranderen die digitale verlengstukken ons sociaal gedrag, onze intelligentie, onze kwetsbaarheid? Ethici zien de voordelen van de technische vooruitgang, maar maken zich tegelijk zorgen, zoals blijkt uit het dossier in Tertio nr. 1.146 van 26 januari 2022.
Het is een cliché dat de katholieke kerk niet bij de tijd is. Wat technologische evoluties betreft, loopt ze juist geregeld voorop. Dat geldt zeker voor het gebruik van de nieuwste communicatiemiddelen. Dankzij de Pauselijke Academies voor de Wetenschappen, de Sociale Wetenschappen en het Leven en de Pauselijke Raad voor Cultuur houdt het Vaticaan ook de vinger aan de pols van veel andere wetenschappelijke en technische doorbraken. Geen wonder dat artificiële intelligentie er nu hoog op de agenda prijkt.
Komen er weldra slimme robots die de mens evenaren? Of zijn er menselijke eigenschappen die machines nooit zullen hebben? Moraaltheoloog James Keenan wijst erop dat machines gericht zijn op dingen “doen”, niet op iemand “zijn”. Intersubjectiviteit en zelfbewustzijn kunnen robots misschien nabootsen, maar daarom hebben ze die capaciteiten nog niet. Het echte verschil zoekt Keenan in de menselijke kwetsbaarheid en het appel dat daarvan uitgaat.
Wat maakt onze wereld menselijker en wat ontmenselijkt ons bestaan? Wanneer is techniek mensgericht en wanneer niet? Hoe geeft arbeid zin aan ons leven en wanneer ontneemt werk ons onze waardigheid? Die vragen staan centraal in het onderzoek en het onderricht van Helen Alford. Een ethisch referentiekader vindt de dominicanes in de encycliek Laborem Exercens (Over de menselijke arbeid, 1981) van Johannes Paulus II. Daarmee beoordeelt ze ook AI.
Nog geen abonnee? Vraag proefnummer via www.tertio.be
