Jongeren en de kerk: het is niet langer een vanzelfsprekende combinatie. Volgens het jaarrapport van de katholieke kerk in België 2021 volgden 40.481 jongeren in 2020 catechese. Slechts een klein deel daarvan verschijnt op zondag in de kerk. In Europa lijken de tradities, vormen en structuren die oudere generaties zin en betekenis gaven, hun raakvlak te hebben verloren met de leefwereld van moderne jongeren. Hoe betrek je jongeren weer bij het geloof?
Kelly Keasberry
“Dit boek is geschreven vanuit zowel pijn als passie”, begint het boek Samen Jong van Sabine van der Heijden, Vincenza la Porta, Jan Wolsheimer en Martine Versteeg. “De cijfers liegen niet. Toch is het narratief van krimp niet dat van iedere kerkelijke gemeenschap. Wij geloven dat de kerk potentie heeft. Dat het geloof in Jezus Christus ook voor jonge mensen vandaag zegenrijk is.” Samen Jong is de geüpdatete Nederlandstalige bewerking van de grootschalige Amerikaanse studie Growing Young uit 2016. De onderzoekers gingen op zoek naar het geheim van kerken die er wel in slagen een groot aantal jongeren tussen 15 en 29 jaar aan te trekken. Omdat de Amerikaanse context verschilt van die Europa, bevat de bewerking een aantal accentverschuivingen. Waar Growing Young de indruk wekt dat de kerk vooral moet verjongen, legt Samen Jong het accent op kerk-zijn met alle generaties. Ook benadrukken de auteurs dat kerkopbouw niet tot doel heeft het aantal jongeren te vergroten, maar om “steeds meer op Christus te gaan lijken en Hem te vertegenwoordigen in wijk en in wereld”. Zowel pijn als passie kunnen verandering in gang zetten.
Prioriteit geven aan jongere generaties
Prioriteit geven aan jonge generaties. Dat is de eerste van zes kernwaarden die Samen Jong beschrijft. De auteurs halen Mattheüs 18 aan, een Bijbelpassage waarin de leerlingen van Jezus ruziën over de vraag wie van hen de belangrijkste is. Het draait om status, macht en aanzien. Maar dan haalt Jezus een kind naar voren en stelt dat ze weer moeten worden als een kind om het Koninkrijk der Hemelen binnen te kunnen gaan. “Jezelf spiegelen aan jonge mensen is ontzettend belangrijk”, stelt Samen Jong. Als jonge gezinnen hun weg naar de kerk weten te vinden, ontstaat er een nieuwe dynamiek. Ouderen kunnen rolmodellen en steunpilaren zijn voor jongere generaties, en omgekeerd kan de aanwezigheid van jongeren voor ouderen verfrissend en verrijkend werken.
Vriendelijk winkeltje
Een warm welkom aan iedereen. Die visie wordt al 50 jaar in de praktijk gebracht in het Bijbelhuis in Antwerpen-Noord, in een wijk die bekendstaat als 2060. In 1972 opende het vier verdiepingen tellende rijhuis de deuren. “Jongeren komen binnen na school, om te chillen, koffie te drinken of om een handje te komen helpen”, verklaren David Iboma en Ernst van Velzen. Op 24 september viert het Bijbelhuis zijn 50-jarige jubileum. Van buiten oogt het witte pand in de Lange Dijkstraat als een vriendelijk winkeltje, maar eenmaal binnen wacht een huiskamerinterieur. “Het Bijbelhuis is geen kerk of parochiecentrum, maar een buurthuis met activiteiten", legt Ernst van Velzen uit. Voorheen werkte hij als predikant in de stadswijken van Rotterdam en Groningen. Nu is hij coördinator-diaken in het Bijbelhuis. Zijn collega David Iboma ontfermt zich als jeugdwerker over de tieners: “Het Bijbelhuis is een plek waar jongeren ervaren dat ze worden aanvaard. We wandelen met hen mee, terwijl we toch vasthouden aan de waarden van dit huis zoals liefde en gastvrijheid. Zo proberen we de liefde van God uit te stralen en tot leven te brengen”.
