Cultuur en geloof in evolutie

Sociale en politieke omstandigheden dwongen de kerk en het pausschap steeds weer zich aan te passen en te evolueren. Het is een les die de Ierse jezuïet James Corkery trekt uit de geschiedenis en die meteen zijn hoop voedt voor veranderingen in de toekomst. “Ons ideaal en de realiteit zijn te ver uit elkaar komen te liggen. Het is broodnodig die kloof tussen leer en leven te overbruggen”, stelt de theoloog.

“De kerk dient allereerst een andere houding aan te nemen tegenover de samenleving: een dialogale en nederige houding waarbij ze haar profetische stem in het publieke debat laat horen, maar niet de discussie wil domineren. Waarbij ze tegelijk luistert naar de andere stemmen en aanvaardt dat ze niet alles krijgt wat ze wilt, omdat niet iedereen denkt zoals zij. Het is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Onze nieuwe plek in de plurale samenleving vinden, vergt nog een lange zoektocht”, stelt James Corkery in het interview.

“Daarnaast moet de kerk haar leer over seksualiteit aanpassen. Tijdens de twee gezinssynodes kon voor het eerst in de kerk serieus en realistisch gedebatteerd worden over seksualiteit en het familieleven. Ons ideaal en de realiteit liggen te ver uit elkaar. Het is de hoogste tijd om in de plaats van gebiedend, verbiedend en negerend, eerlijker, opener en realistischer over seksualiteit te praten. Daarbij kan de inbreng van vrouwen helend werken. Neem het misbruik. Daar is zo mannelijk op gereageerd: ok, het is ontdekt, we zullen het niet meer opnieuw doen en nemen maatregelen om te straffen. Zo’n reactie is pelagiaans: we denken onszelf te kunnen redden (Pelagius  ontkende de erfzonde en aldus de nood aan genade. Hij stond daarmee lijnrecht tegenover Augustinus, nvdr). De klemtoon ligt op het bewerken van gerechtigheid, maar dat komt agressief, mannelijk over. Veeleer moet de nadruk liggen op heling en barmhartigheid. De kerk moet meer luisteren naar de slachtoffers. Het celibaat is schoon en nobel, maar als religieuzen en priesters moesten we als engelen zijn. Welke jongeman voelt zich een engel? Dat is niet realistisch, en toch zit het ingebakken in het systeem. Dat begint al bij de noviciaten en de priesterseminaries. Als iemand een goede student is en een verzorgd gebedsleven heeft, is hij een geschikte kandidaat. De rest van de persoonlijke en sociale vorming blijft buiten beeld.”