Een tweede Chili – waar hij in januari beschuldigingen afdeed als laster – kan Franciscus zich niet veroorloven.
Voortaan zal hij kordater moeten optreden, onder meer door ervoor te zorgen dat bisschoppen effectief aansprakelijk zijn. Dat de oprichting van een rechtbank daartoe eerder uitbleef, was een reden voor Iers misbruikslachtoffer Marie Collins om uit de Pauselijke Commissie ter Bescherming van Minderjarigen te stappen.
Structurele oorzaken
Het valt ook steeds minder vol te houden dat het alleen een paar 'rotte appels' in de grote korf of zaken uit het verleden zijn. Als het seksuele misbruik – van minderjarigen, maar ook van seminaristen, jonge confraters, nonnen, huishoudsters,… – op zo’n wereldwijde schaal voorkomt, ligt het dan niet aan systeemfouten? Moet er niet gezocht worden naar structurele oorzaken?
Alleen het celibaat als boosdoener aanwijzen, is te simplistisch.
Maar met klerikalisme, macht, psychische onvolwassenheid en een gesloten, hiërarchisch mannennetwerk erbij ontstaat een giftige cocktail.
Commentatoren onder wie Robert Mickens, Rod Dreher en James Alison wijzen voorts op het buitengewoon hoge aantal homoseksuele geestelijken die door de kerkelijke leer ter zake hun geaardheid verborgen houden – vaak door zich net homofoob te gedragen – met hypocrisie en psychoseksuele immaturiteit tot gevolg.
Houding tegenover niet-hetero's
Dat is meteen een volgend heet hangijzer waar de kerk niet langer naast kan: haar leerstellige en pastorale houding tegenover al wie niet-hetero is. Dublin verwelkomt jezuïet James Martin als spreker. Zijn boek Een brug bouwen. Hoe de katholieke kerk en de LHBT-gemeenschap kunnen bouwen aan een relatie van respect, begrip en fijngevoeligheid (Adveniat) moedigt beide partijen aan elkaar beter te leren kennen en geeft daartoe aanzetten. Zo doen kerkleiders er goed aan zich uit te spreken tegen discriminatie en geweld op basis van seksuele oriëntatie.
Ook bij ons hoor je de kerk zelden bij gaybashing.
Plaats van de vrouw
Dan is er nog de plaats van de vrouw in de kerk. De Ierse oud-president Mary McAleese werd op internationale vrouwendag voor haar standpunten over de wijding van vrouwen, het homohuwelijk en abortus geweerd uit het Vaticaan door de in Dublin geboren kardinaal Kevin Farrell, voorzitter van het Dicasterie voor het Gezin, de Leken en het Leven dat instaat voor het familiecongres. Ze hoopt dat het er deze keer inclusiever aan toe gaat, maar is sceptisch.
Franciscus wacht alvast een totaal ander Ierland dan het katholieke bastion dat Johannes Paulus II in 1979 bezocht.
Toen was echtscheiding er verboden, het homohuwelijk ondenkbaar en abortus illegaal. Hoe zal de Argentijn zich opstellen tegenover die nu postchristelijke cultuur waar een machtige clerus diepe wonden naliet? Wollige woorden of afwijzingen strooien daar alleen maar zout in. In 36 uur kan de paus onmogelijk alle verwachtingen inlossen, maar op dit keerpunt in zijn pontificaat zullen de signalen die hij uitstuurt, wel zijn verdere geloofwaardigheid bepalen.
