De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties (VN) riep in 2005 Holocaust Remembrance Day in het leven en koos hiervoor 27 januari, de dag waarop in 1945 Auschwitz-Birkenau werd bevrijd. De VN noemt de herinnering aan de nazigruwel een collectieve plicht als “waarschuwing tegen de gevaren van haat, onverdraagzaamheid, racisme en vooroordelen”. Tertio nr. 936 van 17/01/2017 belicht de erfenis van de Holocaust vanuit joods perspectief.
Londens rabbijn Jonathan Wittenberg komt aan het woord over zijn boek “My Dear Ones”, een aangrijpende, historisch precieze reconstructie van het lot van zijn vaders familie in WO II waarin de huidige oorlogsvluchtelingen nooit ver weg zijn. “Wat zij vandaag meemaken, herinnert veel joden aan hun eigen ervaringen tijdens WO II. Je vaderland moeten achterlaten, je kinderen in veiligheid proberen te brengen, de angst onderweg vast te komen zitten, de strijd om de juiste papieren te bekomen… Die kwesties op leven en dood liggen voor velen van ons nog vers in het geheugen, evenals de eenzaamheid, de verlatenheid, het verlies, de verwerping, de vooroordelen en de haat. Wat mijn boek over dat verleden vertelt, gaat tegelijk over vandaag.”
Historicus Bart Wallet schetst de evolutie van de herinneringscultuur in Nederland en West-Europa. Hij wijst onder andere op een paradoxaal effect van het feit dat vandaag individuele getuigenverhalen op de voorgrond staan. “Daardoor krijgen niet alleen de ervaringen van de joden en verzetslieden, maar ook van wie met de nazi’s collaboreerden, ruimte en aandacht in het publieke domein. Maar hoe meer je persoonlijke verhalen van mensen uit foute milieus los naast elkaar zet zonder daar het grotere verhaal nog aan te verbinden, hoe meer de grenzen tussen goed en kwaad vervagen. Er kan een danig spectrum van gradaties ontstaan – en die waren er in de oorlog ook echt – dat de morele categorieën van goed en kwaad verdwijnen. Nochtans moet men wat goed was als goed benoemen en wat fout was, als fout durven blijven bestempelen”, stelt hij bezorgd.
Verder in dit dossier ook aandacht voor literatuur over Maarten Luther en de joden, kunstenares Charlotte Salomon, en twee autobiografische pareltjes van Elie Wiesel en Primo Levi.
Abonneer of vraag een gratis proefnummer op www.tertio.be