In de evangelies werd naast Jezus geen enkele figuur zo uitgebreid beschreven als Johannes de Doper. Het doopsel van Jezus was het hoogtepunt van diens zending. De doopscène kreeg reeds in de vroegchristelijke kunst een prominente rol.
In de Middeleeuwen kwam de focus te liggen op de kindertijd van Jezus. “Vooral vanaf de 13de eeuw nam, onder invloed van Franciscus van Assisi en de bedelorden, de betrokkenheid bij het levensverhaal van Jezus toe”, zegt onze kunstrecensente Sabine Alexander in Tertio nr. 1.033 van 27 november.
Johannes trok zich als jongeling in eenzaamheid terug. Dit gegeven was een bron van inspiratie voor Caravaggio, die Johannes acht maal afbeeldde als sierlijke jongeling in de wildernis. Enkel Domenico Veneziano beeldde het moment uit waarop Johannes zijn oude kleding aflegde en een kamelenhuid aantrok als teken van zijn ommekeer. Zijn teruggetrokken leven liep volgens de evangelist Lucas ten einde in het vijftiende regeringsjaar van keizer Tiberius. Voortaan predikte hij het doopsel van bekering en vergeving van de zonden.
Johannes de Doper werd uiteindelijk het slachtoffer van de wraaklust van Herodias, de moeder van Salome. De dans van Salome was niet alleen een belangrijk motief voor de schilder Gustave Moreau, ook schrijvers en componisten lieten hun verbeelding los op dit thema. In de 16de eeuw concentreerden schilders zich evenwel nog vooral op het afgehouwen hoofd van Johannes dat door de beul op een schaal werd gelegd.
Abonneer of vraag een gratis proefnummer op www.tertio.be
