Kader Abdolah vindt het een voorrecht migrant te zijn

Kader Abdolah droomde ervan een groot schrijver te worden. Door omstandigheden moest hij zijn geboorteland Iran ontvluchten. Achteraf gezien was dat voor zijn carrière een zegen. Hij was de dertig voorbij toen hij voor het eerst een woord Nederlands hoorde. Vijfentwintig jaar later is hij een gevierd schrijver van verhalen en columns maar vooral van een aantal vuistdikke romans… in het Nederlands. Kader Abdolah is formeel: “Mijn migratie heeft mij verrijkt.”

“Toen ik in het Nederlands begon te schrijven, wist ik zelf niet goed waarom. Het is als een bron: je weet niet waar het water naartoe stroomt. Maar we zijn intussen zeventien boeken verder. Ik ben getalenteerd - als vele andere schrijvers - maar niet super-getalenteerd. Dus dringt de vraag zich op: ‘Hoe was het mogelijk die boeken te schrijven in een taal die de mijne niet was?’ Daar ben ik nu eindelijk achter: het komt door de magie van de vlucht, door de kracht van de migratie. Anders was dit nooit mogelijk geweest.

In Nederland was ik vrij, maar het is vooral de Nederlandse taal die mij vrijgemaakt heeft. Ik mocht plots over alles schrijven: over religie, over liefde, over seks, over politiek. Bovendien schrijf je in je eigen taal op automatische piloot, omdat je de taal van jongs af aan hebt meegekregen. Maar in een nieuwe taal moet je als het ware elk woord veroveren. Wellicht heeft deze worsteling met de nieuwe taal mijn werk zijn literaire surplus gegeven. Ik moet voor elk zinnetje vechten, dat houdt me scherp.

Ik droomde er destijds van een groot Perzisch schrijver te worden. Indien ik in Iran gebleven was, had ik ongetwijfeld ook geschreven. Maar ik zou geen grote appelboom met blozende vruchten zijn geworden, eerder een bescheidener exemplaar dat kleine, zure appeltjes draagt. Want de Perzische taal mag dan een van de krachtigste en mooiste talen van de wereld zijn, ze wordt nu bezet door de ayatollahs, door de heilige tekst, door censuur en terreur. Je komt er als schrijver in een kooi terecht.”