Tijd voor cijfers, vonden historici Jan en Leo Lucassen. Want het migratiepessimisme grossiert in apocalyptische voorspellingen, de islamisering van West-Europa lijkt een feit en het publieke debat verruwt, niet gehinderd door feitenkennis. Zijn deze tijden werkelijk uniek? Fundamenteel onderzoek bewijst van niet.
Hun boek 5 eeuwen migratie. Een verhaal van winnaars en verliezers uit 2018 is een standaardwerk dat de publieke opinie en het politieke discours toetst aan onweerlegbare feiten. “Alleen een historische langetermijnvisie helpt ons de wereldgeschiedenis te begrijpen”, stelt Leo Lucassen, de jongste van het duo.
Bijziend
“Migratie is een veel omvangrijker fenomeen dan haar politieke dimensie, die vernauwd wordt tot wie we niet lusten”, begint Lucassen. “Migratie is systemisch voor de menselijke soort. De mens verspreidde zich vanuit Afrika over de wereld, met een enorme diversiteit tot gevolg onder invloed van klimaat en cultuur. De laatste millennia sloeg die beweging om in convergentie: door allerlei geografische verplaatsingen, geholpen door de ontwikkeling van transportmiddelen, ontmoetten we elkaar weer voor kortere of langere duur. Dat had een grote invloed op sociale, economische en culturele veranderingsprocessen. Willen we het globaliseringsproces begrijpen, dan moeten we van onze bijziende blik af. Want zodra migratie positieve vormen aanneemt, plakken wij er andere etiketten op. Dan spreken we van expats of mobiliteit.”
Perceptie
In de Gouden Eeuw ontving Nederland niet vooral ‘goede’ migranten en nu vooral ‘slechte’, zoals vaak wordt betoogd. Slechts een vierde van de nieuwkomers toen beantwoordde aan het beeld van de intellectuele, kapitaalkrachtige migrant met een waardevol netwerk. In onze perceptie van hedendaagse migratie vergeten we gemakshalve de hoogopgeleide migranten. Voor het heden sluiten we de ‘goeie’ migranten uit, voor het verleden de ‘slechte’.”
Marokkanenantennes
Dat de multiculturele samenleving een mislukking is, beschouwt Lucassen als een subjectief, politiek oordeel. “Het vestigingsproces van de Marokkaanse immigratie was zeer slecht getimed. De gastarbeiders die in de jaren 1960 onze economie tijdelijk kwamen versterken, lieten in de jaren ’70 hun families overkomen. Maar die tijd werd gekenmerkt door massale werkloosheid, waardoor die groep in de marge terechtkwam. Toch doen hun kinderen het vandaag veel beter dan we toen durfden dromen. Moeten we dan spreken van een mislukking? We hebben enorm goed afgestelde radars ontwikkeld voor negatief gedrag van bepaalde groepen. Onze Marokkanen- en moslimantenne staat altijd aan, waardoor negatieve berichten selectief worden opgeslagen en positieve genegeerd. Bij autochtonen gebeurt het omgekeerde. Niemand zal van een ‘Nederlandersprobleem’ gewagen als er wordt bericht over de drugsmaffia in Brabant. Natuurlijk mag je je zorgen maken over de oververtegenwoordiging van groepen in misdaadstatistieken of over reactionaire salafistische predikers, maar realiseer je dan ook dat dat om een kleine minderheid gaat. Kortom, vermijd stigmatisering en laat je niet meeslepen door haatzaaierij.”
Lees het volledige interview in Tertio van deze week.