Dienstbaarheid behoort wezenlijk tot het religieuze leven. Actieve en contemplatieve ordes en congregaties engageren zich van oudsher in domeinen als onderwijs, zieken- en armenzorg. Vandaag nemen de staat of professionele organisaties dat evenwel vaak over. Tegelijk slinken de religieuzen in aantal en worden ze ouder. Daarover wordt op 15 december in Leuven gereflecteerd tijdens een studiedag waarvan de lezingen ook in boekvorm verschijnen. In Tertio nr. 930 van 6/12/’17 lichten organisatoren Anton Milh en Stephan van Erp een tip van de sluier.
“De studiedag gaat uit van eenvoudige feiten, niet van diepgravend onderzoek”, steekt Stephan van Erp van wal. De coördinator van de Onderzoekseenheid Systematische Theologie en Religiewetenschap (KU Leuven) beklemtoont dat het niet de bedoeling is een sociologisch verhaal van “steeds minder” te brengen. De titel van de studiedag en het boek – Met nieuwe ogen en een nieuw hart. Religieuze dienstbaarheid in beweging – weerspiegelt die insteek. “Onze invalshoek is theologisch: het kleine doen blijft in het licht van het geloof iets groots. Ondanks reële praktische problemen, blijft de roeping van oudere religieuzen de moeite waard. Je hebt geloof nodig om dat te kunnen zeggen. En dat geloof praktiseren zij.”
Van Erp bekent erg getroffen te zijn door het vertrouwen waarmee broeders en zusters volharden in wat ze altijd al deden. “Ondanks grote problemen werken ze rustig verder. Zonder kramp doen ze wat gedaan moet worden. Dat vond ik mooi om zien. Hun religieuze inspiratie is voor hen een vanzelfsprekendheid, al is het tegelijk niet evident die elke dag opnieuw gestalte te geven.”
Anton Milh, doctoraatsstudent in kerkgeschiedenis, wijst op een opvallende evolutie. “Vaak ontstonden ordes en congregaties vanuit het appel van een zeer reële nood. Het verlangen daar iets aan te doen, primeerde op het willen beleven van een welbepaalde spiritualiteit. Vandaag zien we daar als het ware een omkering: hun voornaamste reden van bestaan ligt er nu misschien juist wel in dragers te zijn van die spiritualiteit. Grote organisaties die – wat vaak gebeurt – de spiritualiteit van hun stichters samenvatten in een brochure, moeten beseffen dat je die niet zomaar kan opleggen. Spiritualiteit groeit namelijk in de praktijk, en niet andersom.”
Abonneer of vraag een gratis proefnummer op www.tertio.be