Standpunt - Dank u Verenigde Naties

De wereld blies verzamelen in New York voor de zeventigste algemene vergadering van de Verenigde Naties. Die krijgen vaak en terecht het verwijt een praatbarak te zijn. Maar het diplomatieke ballet van de voorbije dagen verdient respect. Meer nog, een  “dank u”  aan de VN is voor een keer op zijn plaats. Dat wereldtoneel speelt zijn rol, mank dat wel, maar zoals elk menselijk streven gaat het met vallen en opstaan. Laten we voor een keer kijken naar het glas dat halfvol is in plaats van halfleeg.

De eerste act was deze keer voor paus Franciscus, die steeds opnieuw bewijst kaas te hebben gegeten van hoe te communiceren. Dat zijn woorden en daden – zijn ongekunsteldheid – in eenklank zijn, maakt de oefening gemakkelijker en geloofwaardiger. Al kan het dan nog mislopen, zoals bij de vermeende aanval in zijn VN-toespraak op het homohuwelijk. De  “ideologische kolonisatie”  waarover hij het had, heeft meer te maken met een mensbeeld dat de rijke landen aan de arme opdringen. Zijn veroordeling van door geld geobsedeerde mensen die de natuur vernietigen, was striemend en des te krachtiger door de morele autoriteit van de man zelf en van de functie die hij bekleedt. Dat hij de VN wees op hun tekortkomingen doet niets af aan het feit dat hij de multilaterale aanpak van wereldvraagstukken genegen is.

Het leefmilieu kreeg de hoofdrol in de tweede act, met de vastlegging van nieuwe werelddoelstellingen in opvolging van de millenniumdoelen. Die werden niet gehaald, maar er zijn in de afgelopen vijftien jaar grote stappen gedaan in de gewenste richting. Dat geeft hoop en helpt opdat eenieder zijn steentje zou bijdragen om onze planeet in betere doen te kunnen doorgeven aan de volgende generaties. Chinees president Xi Jinping had in zijn reiskoffers naar New York alvast een plan zitten waarmee zijn land harder wil strijden tegen de uitstoot van broeikasgassen. Toegegeven, eerst zien en dan geloven. En toch, er is beweging in de aanloop naar de klimaattop later dit jaar in Parijs. Overeenstemming bereiken op wereldschaal gebeurt zoals een percolator werkt: druppelsgewijs.

Crisissen zijn daar de uitzondering op. Zoals de vluchtelingencrisis die we meemaken. Europa geeft een pover spektakel van zichzelf. Vluchtelingen zullen blijven komen en we doen er goed aan meer energie te steken in hun integratie bij ons. Het voordeel van de stroom mensen die alles achterlaten om naar hier te komen, is dat er opnieuw meer internationaal streven is om de oorlog in Syrië aan te pakken. Die was het voorwerp van de derde act in New York. Frankrijk is begonnen met stellingen van de terreurgroep Islamitische Staat in Syrië te bombarderen. Met die barbaren valt jammer genoeg niet te praten. En er vechten nog andere fundamentalistische groeperingen in Syrië waarmee geen land te bezeilen valt. Om maar te zeggen dat we ons in een nest addergebroed wagen. Dan hebben we het nog niet over Syrisch dictator Bashar al-Assad, die niet minder bloed aan de handen heeft. Een staatsleider die zijn bevolking vermoordt, kunnen we niet aanvaarden. Russisch president Vladimir Poetin denkt daar anders over en zijn recente militaire ontplooiing in Syrië, allicht niet toevallig nu Europa met het vluchtelingenvraagstuk worstelt, doet het Westen – in het bijzonder Amerikaans president Barack Obama – opnieuw met hem rond de tafel zitten. Rusland kreunt onder de westerse economische sancties na de annexatie van de Krim, maar verplicht het Westen al-Assad nog een tijd voor lief nemen. Tussen de pest, al-Assad, en de cholera in het kwadraat, IS, kiest het noodgedwongen voor de pest.

De ontmoeting tussen Obama en Poetin gebeurde in de marge van de algemene vergadering van de VN. Het kader voor bilaterale gesprekken dat de wereldorganisatie biedt, is een ander van haar pluspunten. Maar de wereld veranderde fel sinds haar ontstaan zeventig jaar geleden. Het wordt hoog tijd dat die situatie zich vertaalt in de structuren van de VN. De Argentijnse paus Franciscus liet niet na dat te benadrukken.

Uw reacties zijn welkom op boudewijn.vanpeteghem@tertio.be