Terroristen zitten vast in pervers verlossingsidee | Kerknet
Overslaan en naar de inhoud gaan

Recent bezocht

Bekijk je recent bezochte microsites, auteurs en thema's
kerknet
  • Hulp
  • Startpagina portaal
  • Mijn parochie
  • Aanmelden of registreren
Menu
  • Startpagina
  • Kerk
  • Vieringen
  • Shop
  • Zoeken
Tertio

Tertio

  • Startpagina
  • Contacten
  • Zoeken
  • Meer
    • Zoeken
    • Neem een abonnement Bezoek onze website
Beatrice de Graaf. © David Van Dam

Terroristen zitten vast in pervers verlossingsidee

icon-icon-blog
Gepubliceerd op dinsdag 21 december 2021 - 5:38
Afdrukken

Voor haar boek Radicale Verlossing. Wat terroristen echt geloven sprak historica en Terrorisme-expert Beatrice de Graaf met jihadistische maar ook rechts-extremistische terrorismegedetineerden. Ze luisterde naar hun levensverhaal vol frustratie en woede en naar hun besluit om met een verlossende terreurdaad al het kwaad in één beweging ongedaan te maken. Dat resulteerde in een scherpe analyse van de drijfveren en de voedingsbodem van terrorisme.

Religieuze terroristen die een verlossingsidee koesteren, hebben vaak een geperverteerd gods- en mensbeeld. De Graaf ziet daarin enkele vaste patronen. “Een christen die de mens beschouwt als een wezen met een vrije wil en goede bedoelingen en die God veeleer als een allemansvriend en Jezus als een geweldloos voorbeeld ziet, vindt het idee dat iemand met zijn bloed heeft betaald voor ons leven, maar vreemd. Maar een hardcore calvinist of katholiek zal wel van mening zijn dat er moet worden geleden. Denk aan het Opus Dei met zijn pijnpraktijken om ons te zuiveren, naar het voorbeeld van Christus. In de islam volstaan voor de mainstream-moslim de vijf pijlers voor een deugdzaam leven. Maar onder jongeren, zeker in de aanloop naar het Kalifaat, werd er op sociale media koortsachtig gecommuniceerd over wie een goede moslim is. Sommigen zien Allah als een God met een groot boek waarin goed en kwaad worden afgewogen. Verlossing krijgt dan een erg concrete en soms beangstigende invulling. Dat zien we als jongeren die vastlopen in hun leven, die gefrustreerd geraken en zichzelf een loser vinden, daarin worden versterkt door een groep als IS die een verlossingsnarratief aandraagt: het maakt niet uit of je drugs nam, een dief bent of een losbandig leven leidde, als jihadist word je van zero tot hero en kan je jezelf of anderen verlossen.”

Eschatologisch ongeduld

Het klinkt erg contradictorisch: verlossing van kwaad zoeken in nog meer kwaad, maar “zij zien kwaad als iets concreets: president Assad, het onverschillige Westen of eigen daden”, zegt de Graaf. “Ook hemel en hel zijn tastbare voorstellingen. De jihadisten vertelden over brood dat plots op het slagveld lag voor de strijders, dadels op hun pad in de bergen, doden die zoals de profeet naar muskus roken, aanwezige engelen… Die tekenen zijn voor hen het praktische bewijs dat ze op het goede pad zijn. De strijd is dan geheiligd, wat hun eigen geweld rechtvaardigt.” Een deugdzaam leven leiden, bijvoorbeeld door de vijf pijlers te respecteren, is voor veel van die terroristen niet voldoende om de hemel te verdienen omdat ze lijden onder een eschatologisch ongeduld, duidt de Graaf. “De wereld moet verlost worden en wel onmiddellijk. Ze vinden dat hun eigen comfortabele leven in scherp contrast staat met de ellende in Syrië en ze voelen zich geroepen tot meer actie.”

Condition humaine

Tegenover de zwartgallige cyclus van radicale verlossing stelt de Graaf een andere blik: “In mijn protestantse traditie is verlossing een rijk begrip. Voor mij is verlossing een aanbod van genade: je moet al je tekorten niet zelf oplossen, je kan de verlossing aan Iemand Anders overlaten. Ik vond het lastig om jongeren te zien hongeren naar gerechtigheid, zichzelf te beschouwen als redder en er vervolgens aan ten gronde te gaan. Voor mij past dat niet bij verlossing, het maakt het tere begrip kapot. In een neoliberale, individualistische samenleving is het voor mensen die worstelen met tekorten, best moeilijk om te spreken over schuld. Terwijl schuld hoort bij de condition humaine: we schieten allemaal tekort. De vraag is hoe je zin geeft aan de breuken in je leven. Jongeren met een geperverteerd verlossingsidee houden ons een spiegel voor: wat bieden wij hun als ze vastlopen in onze geseculariseerde samenleving? Zelfhulpboeken, antidepressiva, cognitieve therapie? We moeten ervoor zorgen dat de jonge generaties nog iets van de rijkdom van begrippen als zonde, schuld en genade terugvinden, dat er nog iets is dat hen boven hun eigen tekort uittilt.”

Lees het volledige interview met Beatrice de Graaf in Tertio van deze week.

Gepubliceerd door

Tertio

Meer

Blog

Deel dit artikel

Deel op Facebook
Deel op Twitter
Deel via e-mail

Lees meer

Een gedeelde missie voor alle gedoopten
readmore

Gebedsintentie paus oktober 2024: voor een gedeelde missie

icon-icon-inspiratie
De pijn van de slachtoffers van milieurampen
readmore

Gebedsintentie paus september 2024: voor de schreeuw van de aarde

icon-icon-inspiratie
gebedsintentie paus augustus 2024: politieke leiders
readmore

Gebedsintentie paus augustus 2024: voor politieke leiders

icon-icon-inspiratie

Recent bezocht

Bekijk je recent bezochte microsites, auteurs en thema's
© 2025 Kerk en Media vzw
Vacatures
Contact
Voorwaarden
YouTube
Twitter
Facebook