Van tsarenrijk naar Sovjetunie

De Russische Revolutie brak honderd jaar geleden uit. De opstanden in februari en oktober 1917 betekenden het einde van de Romanovdynastie en het begin van het communistische bewind. Terwijl de paus in Rome zich grote zorgen maakte over de evoluties in het Oosten, voelden anderen wereldwijd zich juist aangetrokken tot het communistische model. Zelfs na de val van de Sovjetunie blijft de impact van dat kantelpunt in de Russische geschiedenis voelbaar tot op vandaag.

“Dat vrouwen in februari 1917 op straat kwamen, was allereerst een opstand tegen de broodrijen en de voedselschaarste in de winkels. Vanaf 1850 was er een enorme bevolkingsgroei geweest en tegelijk waren er de modernisering, de industrialisatie en de verstedelijking van Rusland met een verpaupering op het platteland en in de steden tot gevolg”, legt historicus Kees Boterbloem uit.

“Die maatschappelijke evoluties hadden in goede banen kunnen worden geleid, maar de Eerste Wereldoorlog stak daar een stokje voor. Miljoenen mannen werden opgeroepen om te vechten. Ze vonden de dood, kwamen gewond terug of werden krijgsgevangen. Omdat in 1917 geen einde van die oorlog in zicht was, keerden alle onderdanen – van gewone burgers tot het leger – zich tegen hun tsaar. Nicolaas II was de zondebok voor alles wat fout liep. Toch had het ook anders kunnen uitdraaien. De VS verklaarden pas na het uitbreken van de Revolutie de oorlog aan Duitsland en Oostenrijk. Hadden ze dat eerder gedaan, dan dacht Rusland wellicht dat een overwinning nabij was en dan hoefde die opstand tegen de tsaar niet.”