'Niemand kan zich honderd procent identificeren met het instituut kerk. Zelfs als je helemaal doordrongen bent van geloof, is dat niet mogelijk', zegt Anne Vandenhoeck (KU Leuven) in Tertio nr. 935 van 10/1/2017. Ze is een van de sprekers op de Leuvense studiedag over 'De lastige kanten van het geloof' op 15 januari. Vandenhoeck:
Velen lijden onder die spagaat.
De tijd dat je van de pastorale praktijk kon verwachten dat tekort aan barmhartigheid zonder meer te compenseren, is voorbij. Niemand heeft baat bij zo’n doekje voor het bloeden.'
Tegelijk, zegt Vandenhoeck, is een 'blinde identificatie' ongewenst. 'Het blijkt juist gezond een kritische relatie te hebben tot wat jou drijft en motiveert en je leven bepaalt.'
Ze verwijst ter illustratie naar de situatie van gelovige holebi’s: 'Zonder kritische afstand verkeren zij in een toestand van permanent besef van zondigheid en onwaardigheid, weten ze zich voortdurend in een positie waarin een negatief oordeel over hen wordt geveld.
De dreiging buiten de gemeenschap geplaatst te worden, is verschrikkelijk.
Nergens meer bij horen, is letterlijk de hel.
Dat is exact wat in extremis gebeurt als de barmhartigheid ontbreekt.'
Belang van de vrije ruimte
De docente Pastoraaltheologie gelooft sterk in het belang van de vrije ruimte die toelaat niet volstrekt te moeten samenvallen met wat de kerkelijke leer voorhoudt. 'Als er ruimte is voor creativiteit, bijvoorbeeld in het omgaan met nieuwe levenssituaties, kunnen nieuwe dingen ontstaan.
De inzegening van homoseksuele en lesbische relaties is daarvan een voorbeeld.
De wetenschappen brengen steeds meer aan het licht over de rol van onder meer genetica in de seksuele geaardheid van mensen. Die bevindingen zijn niet alleen voor de pastorale praktijk van belang, maar ook voor de kerkelijke leer. Ze geven redenen om die te her-ijken. De vraag hoe het heilige en het alledaagse zich tot elkaar verhouden, is fundamenteel. Als de leer in het persoonlijke leven als onbarmhartig wordt ervaren, moet daar op leerstellig niveau over worden nagedacht. Durven we bijvoorbeeld het blootleggen van onevenwichtige machtsverhoudingen en niet-traditionele relatiepatronen te zien als een plaats waar Gods geest ook aan het werk kan zijn? En heeft de kerk iets te leren van de universele #MeToo-inzichten van 2017?'
Heilige grond verder exploreren
'Angst voor verandering is groot, zeker als het de zaken betreft waar mensen hun leven op richten', onderkent Vandenhoeck een algemeen-menselijke trek. 'De tendens om de leer ongemoeid te laten, is daarom van alle tijden. Maar die heilige grond mag toch verder worden geëxploreerd? Het evangelie is opvorderend. Uit onze comfortabele positie gehaald worden, is nodig om telkens weer christen te worden. De Bijbelverhalen zetten aan tot radicale vernieuwing. Dat staat op gespannen voet met een leer die zich niet vernieuwt maar alles krampachtig vasthoudt.'
Meer info over de Didachè-studiedag.