Ignatiaanse onderscheiding

Wat staat er mij te doen, in mijn leven? Waartoe roept God mij?’ Anderzijds zie je het soms niet meer zitten: ‘Ik heb zo weinig resultaat ondanks al mijn inzet. De fut is eruit.’ Je wilt direct met heel dat geloof kappen.

Oorsprong van ups en downs

Ignatius van Loyola wist uit eigen ervaring dat leven in geloof iets is van ups en downs. In 1521 was deze onstuimige jonge edelman gewond geraakt bij de verdediging van Pamplona. De tijd van de revalidatie verdrijft hij door de lectuur van vrome boeken en dromerijen. Daarbij gaat hij helemaal op in zijn verbeelding. Aan de éne kant mijmert hij over de ridderidealen die hij ondanks zijn tegenslag nog steeds koestert, aan de andere kant over de heiligenlevens die hij op zijn ziekbed te lezen krijgt.

De omslag vindt plaats wanneer Ignatius beseft dat de onderwerpen van zijn verbeelding verschillende effecten teweegbrengen.

Als hij droomt van zijn oude ridderlijke idealen, dan voelt hij zich achteraf dor en ontevreden. Maar als hij droomt van de heiligenlevens en hoe hij zelf dat leven zou lijden, dan blijft hij ook achteraf tevreden en opgewekt.

Hij verwondert zich over die verschillende effecten. Waarom doet het een dit met mij, en het ander dat? Waarom geven de heiligenlevens mij diepere en duurzamere vreugde dan de ridderverhalen? Dat is Ignatius’ eerste ervaring met de onderscheiding van de geesten.

Bewustwording

Ignatiaanse onderscheiding is: bewust willen aanvoelen wat je duurzame energie geeft, of vrede, vreugde, zinvolheid. Wanneer voel of weet je: dit ben ik helemaal, dit geeft me smaak en zin in het leven? Ignatius spreekt van daarbij van troost.

Onderscheiding is je ook bewust zijn van wat je géén energie geeft, wat je klein houdt en verhindert om vooruit te gaan.

Ignatius noemt dit troosteloosheid. Negatieve gevoelens van zinloosheid of angst, te sterke gehechtheid aan bepaalde ideeën of andermans opinies, destructieve gewoontes. En daar dan tegenin gaan.

En dan: kiezen

Onderscheiding is ook wat je moet doen op basis van die ervaringen van ups en downs: wat moet je nu kiezen? Bij het kiezen moet je het eerst uitgaan van ervaringen van troost. Ze zijn als het ware richtingaanwijzers op je pad. Maar je moet ook weerwerk bieden aan gevoelens van troosteloosheid die onvermijdelijk zullen opkomen.

Eén sterke tip van Ignatius is je keuze nooit te veranderen in tijden van troosteloosheid.

Wel moet je op zo’n moment iets doen om die donkere wolk te laten overgaan: meer bidden, iets doen wat je echt goed doet, iets helemaal anders doen dan waartoe je in je negatieve bui toe geneigd was.

Geestelijke oefeningen als leerschool

De Geestelijke Oefeningen zijn een leerschool voor het leren luisteren naar en uitzuiveren van gevoelens en de beweegredenen van je keuzes. Het referentiekader is daarbij de Schrift.

Je neemt een langere tijd (maximaal 30 dagen, maximaal in stilte of maximaal 9 maanden in het dagelijkse leven) om te bidden met passages van het Oude Testament of scènes uit het leven van Jezus.

Door de momenten van troost met elkaar te verbinden krijg je meer een meer inzicht in Gods werk in jou, en datgene waartoe Hij je roept.