B-cyclus vierde Paaszondag

COMMENTAAR BIJ DE LEZINGEN

 – Jean Bastiaens –

De góede Herder brengt ons eindelijk thuis

De vierde paaszondag heeft als evangelie de bekende passage over de goede Herder. Eigenlijk geeft de evangelist Johannes ons een nieuwe visie op een veel oudere tekst: het hoofdstuk 34 uit het boek Ezechiël. Heel dat hoofdstuk moeten we als achtergrondtekst bij het evangelie van deze zondag lezen, zodat er een diepteperspectief ontstaat. Ik citeer, als aanmoediging om het geheel te lezen, twee verzen: 'Dit zegt God, de HEER: Ik zal zelf naar mijn schapen omzien en zelf voor ze zorgen. Zoals een herder naar zijn kudde op zoek gaat als zijn dieren verstrooid zijn geraakt, zo zal ik naar mijn schapen op zoek gaan en ze redden, uit alle plaatsen waarheen ze zijn verdreven op een dag van dreigende, donkere wolken.' (34,11-12 NBV)

De evangelielezing bestaat uit drie delen: de eerste twee delen beginnen met de aanhef 'Ik ben de goede herder', het derde deel begint met de zin 'Hierom heeft de Vader mij lief'. Herderschap duidt natuurlijk op leiderschap, maar 'herder' biedt een veel mooier en ruimer beeld dan het woord 'leider'. Een herder wordt namelijk verondersteld zorg te dragen voor de kudde die hem is toevertrouwd. Kritiek op het leiderschap vormt een rode draad door heel de Bijbel. Er zijn zoveel herders 'die zichzelf weiden' (Ezechiël 34,8) of die, als het erop aankomt, de benen nemen. Tegen de achtergrond van een overheersend gebrek aan echt leiderschap, leiderschap met hart en ziel, plaatst GOD de belofte van een herder die het volk uit alle hoeken bijeen zal brengen en het waarachtig zal leiden: 'David, mijn dienaar' (Ezechiël 37,24).

In Jezus wordt deze messiaanse belofte werkelijkheid. Jezus is geen leugenachtige leider die als het erop aankomt het eigen vege lijf wil redden – voorbeelden te over in onze dagen! Jezus is de góede herder. Hij brengt de mensen die uiteengedreven zijn, die vreemden zijn geworden voor elkaar, weer samen. Zijn leiderschap is zo vrij en zo bevrijdend dat ook mensen die zich eerst niet aangesproken voelden, nu plotseling naar Hem toegetrokken worden. Naast het volk Israël – de schapen 'uit deze schaapsstal' – zijn er de ontelbare vervreemden uit alle volken die Jezus naar zich toe wenkt. Bij Hem kunnen we thuiskomen, en krijgt de droom over de wezenlijke band tussen Israël en de volken concreet gestalte.

Waaruit blijkt dat Jezus de bevrijdende leider is, en geen ideologische kwelgeest? We horen het Hem zeggen in de laatste alinea: het is in volle vrijheid dat Hij zijn leven geeft voor wie Hem lief is. 'Ik geef het uit mijzelf' – zegt Hij. Vanuit een waarachtige vrijheid heeft Jezus zijn dood aanvaard als een gave, opdat anderen zouden leven. Met deze gave, ontsproten aan een vrij hart, vervult Jezus de opdracht ('het gebod') van zijn Vader.

Met de eerste lezing uit het boek Handelingen voelen we ons ondertussen op vertrouwde grond. Petrus zet zowel het genezingswerk als het verkondigingswerk van Jezus voort – krachtens de Geest! Zijn korte toespraak voor het Sanhedrin is weer gebaseerd op de oerverkondiging omtrent Jezus – het zogenaamde Jezuskerygma. Petrus windt er geen doekjes om: 'door uw toedoen is Jezus gekruisigd,' zegt hij, maar dit is gebeurd 'opdat GOD Hem uit de doden zou kunnen laten opstaan.' En hij citeert uit een paaspsalm, Psalm 118 die gelezen wordt op het einde van het Joodse Pesachfeest: 'De steen die door de bouwlieden niets waard werd geacht, is de hoeksteen geworden.' Ook al doet de aanklacht van Petrus pijn voor wie het wil laten doordringen, toch weet GOD in zijn wonderlijke raadsbesluit van deze verworpen steen de hoeksteen te maken. En dus is er maar één zaak die ons te doen staat: geen zelfbeklag, geen schuldopstapeling, maar de in vrijheid te stellen keuze om zich te bekeren, om zich naar GOD te keren. Alleen zó kunnen we thuiskomen, 'redding vinden'.

Het woord redden klinkt in deze lezing naar het einde toe tweemaal. Het heeft te maken met de naam van Jezus, het woord 'naam' klinkt dan ook driemaal. Wat is die naam? De naam is Jezus, dat wil zeggen Jeshua. En Jeshua betekent: GOD brengt redding! Zó groot is de liefde van GOD.

Printvriendelijke versie van de lezingen en het commentaar