Naar aanleiding van de werelddag van het Godgewijde leven leest u hier een interview met twee Zwartzusters die tot op vandaag nog actief zijn in de parochie. Voordien werkten ze beiden in Huize Sint Monika in de Blaesstraat. Dit interview verscheen eerder in "BasilicaNews" naar aanleiding van het museum van de zwartzusters Augustinessen in de basiliek van Koekelberg
Zuster Rita en Zuster Bernadette vertellen….
In de Basiliek van Koekelberg is er nog een tweede museum: het Museum van de Zwartzusters-Augustinessen, op de galerij, boven het voorportaal.
BasilicaNews (BN) sprak met zuster Rita en zuster Bernadette, de twee laatste Zwartzusters van Brussel, over hun leven en over het belang van deze Orde in Brussel.
Zuster Rita is geboren in 1938 en trad in het klooster op twintig jarige leeftijd. Zij groeide op in een gezin van 14 kinderen, waar ze meer dan een helpende hand was voor haar moeder. Haar roeping was te sterk en haar moeder aanvaardde tenslotte dat ze vertrok, één van haar zussen achterna, die bij de Zwartzusters in Brussel zat. Zuster Bernadette is geboren in 1942, in volle 2e Wereldoorlog. Toen zij 20 jaar werd besloot zij in het klooster te treden, eveneens bij de Zwartzusters in Brussel die zich toelegden op verzorging. Dat laatste trok haar aan.
Zuster Bernadette heeft een opleiding verpleegster genoten en zuster Rita een opleiding van verzorgende.
De roots van beide zusters liggen in Limburg, wat na al die jaren nog goed te horen is in hun mooi zangerig Limburgs accent.
BN: Zusters, kunt u iets vertellen over het leven in Brussel indertijd?
De Zusters: Wij vertoefden heel veel binnen, in het klooster. Vraag ons niet een beschrijving van de samenleving in Brussel toen te maken. De zusters verzorgden wel mensen aan huis. Zij verbleven daar dan maximum 8 dagen, dag en nacht. Deze vorm van intense verzorging verdween door de creatie van het Wit-geel Kruis. Wij deden daarna heel veel “lijken”.
BN: Wat bedoelt u daarmee??
De Zusters: Dag en nacht konden wij opgeroepen worden door de begrafenisondernemer om overledenen te gaan klaarmaken voor begraving. Wij gingen altijd met twee zusters. Soms kwamen we op erge situaties uit. Mensen waren soms reeds 6 of meer dagen overleden, alleen, ergens in een huis of een appartement.
Zuster Rita: Als jong meisje heeft mij dat de eerste maal enorm aangegrepen. Het heeft geen haar gescheeld of ik dierf niet langer overledenen “afleggen”.
De Zusters: Wij kwamen in contact met de armoede in de buurt ( de Marollen) omdat heel wat mensen op het middaguur soep kwamen vragen. In het begin gingen we veel bij zieken en stervenden. Wij bleven bij hen, ook s’nachts, opdat ze nooit alleen zouden zijn, ook niet als ze stierven. Zij wisten dat we ook dan nog uren zouden blijven bidden. Dit werd zeer gewaardeerd door de families en door de zieken zelf. Ons werk, later, was vooral voor ouderen zorgen in het rusthuis dat aan ons klooster verbonden was (het huidige Huize Monika in de Blaesstraat). Wij sliepen dicht bij de kamers van de rusthuisbewoners. Wij waren altijd paraat. Zorgbehoevende priesters konden hier in hun oude dag ook verblijven. Ze werden het liefst door de zusters bediend, alhoewel de andere zorgverleners ook heel goed waren.
Zuster Rita: We hebben er veel gekend, ook Monseigneurs. Die moest ik bij hun overlijden helemaal opkleden als Monseigneur. Dat was nog al indrukwekkend.
BN: hoe was het kloosterleven?
De Zusters: Wij hebben hard gewerkt, dag en nacht, gedurende 40 jaar! Maar we leidden een heel geordend leven: samen eten, zwijgen gedurende lange momenten, vaste ontspanningsmomenten… Wij leven volgens de leefregels van de heilige Augustinus. De naam van het Rusthuis Monika verwijst naar de moeder van Augustinus. Één maal per maand was er “aanbidding” s’avonds. Twee maal per maand was er een bezinningsnamiddag met een spreker. Twee maal per jaar hielden we retraite. Één maal per jaar, op 12 juli, feest van de Zwartzusters, was er permanente aanbidding, een ganse dag en nacht.
BN: Waren er veel Zwartzusters?
De Zusters: Er zijn ooit iets meer dan honderd zusters geweest. Toen wij binnentraden waren er een veertigtal. Wij waren bij de jongsten. En nu zijn we nog de enigen.
BN: Zusters, hebben jullie reeds het Museum van de Zwartzusters in de Basiliek bezocht?
De Zusters: Ja, éénmaal, toen het net af was. De kamer die er ingericht is , is voor ons heel herkenbaar. Zo leefden we in het klooster. Wij hebben indertijd zelf alle voorwerpen voor het museum ingepakt. Ook het waardevolle tinnen servies, dat de Zwartzusters gekregen hadden van de Stad Brussel omwille van hun inzet ten tijde van de tyfus en de cholera, en dat we gebruikten op grote feestdagen. Daarna zijn we uit het klooster vertrokken naar een appartement. We wonen nu al 23 jaar in Evere.
BN: Zuster Rita, vertel eens iets plezants, dat je meemaakte.
Zuster Rita: ik heb de beste herinneringen aan het feest van de “Onnozele Kinderen”. Dan mochten we mekaar foppen. We hadden het meeste plezier met het foppen van de oudere zusters.
Bijvoorbeeld kochten we dan suikerklontjes waar iets in verstopt zat. Dan kwam er plots iets bovendrijven in de koffie (gniffelt). Ofwel sproeiden we een product op de stoel. En dat werd dan heel warm als je erop ging zitten (lach nog harder).
BN: Zuster Bernadette, wat was voor jou het ergste?
Zuster Bernadette: Dat we moesten vertrekken uit de Marollen was ongetwijfeld het pijnlijkste. Het heeft lang geduurd voor we onze draai gevonden hebben in Evere. Vandaag zetten wij ons hier ten volle in als vrijwilligsters voor zieken en eenzamen. Ook helpen we waar we kunnen in de parochiekerk. De COVID-pandemie verhindert ons echter bij de mensen thuis langs te gaan. Dit vinden wij heel erg. Maar we hebben nog nooit zoveel getelefoneerd naar onze mensen. Zo compenseren we toch iets.
BN: jullie zijn niet alleen gedreven Zusters, maar ook moderne Zusters. Wij hebben samen een interessant en gezellig gesprek gevoerd via het internet. Hopelijk kunnen wij ons snel opnieuw in het echt ontmoeten. Bedankt voor deze getuigenis.
Brigitte Grouwels en Tony Frison
Zuster Rita en zuster Bernadette ©Mariette Dhondt
