Ik zit op een vreemd stukje Bilzen. Voor pastorale doeleinden behoort dit lapje grond bij Munsterbilzen, gemeentelijk behoort het tot het dorpje Hoelbeek.
Het is valavond.
Ik ben net aangekomen op het Heiken bij de familie Lathouwers – Noben.
De reden van mijn bezoek: ‘ze hebben iets te vieren ‘. Niet hier maar in het verre Brazilië. Hun broer en schoonbroer Lambert Noben (*04.03.1940) is 50 jaar priester in zijn missieland.
Met een lekker tas koffie in ons midden opent zus Lutgart het gesprek.
Lutgart: In november ben ik samen met twee zussen naar Brazilië gereisd. Onze broer is sedert 1967 in Brazilië in Conselhiero Lafaiete, 500 km van Sao Paulo. Brazilië is een enorm groot land en Portugees is de meest voorkomende spreektaal. We zijn al verschillende malen naar Brazilië geweest, maar dit feest wilden we niet missen. We vliegen ongeveer negen uren. We vertrekken van hier naar Portugal en daar nemen we een rechtstreekse vlucht naar Brazilië.
Wie is jouw broer?Lutgart: Lambert was de vierde van twaalf kinderen en heeft altijd hier gewoond. Van de twaalf kinderen leven nog vijf zussen en drie broers. Wij wonen eigenlijk in het gerestaureerde ouderlijk huis. Als Lambert op vakantie komt verblijft hij altijd bij ons. Eigenlijk was hij een stille verlegen kerel, die toch altijd een beetje bezig was met pastoorke spelen. Het zat er van kindsbeen af al een beetje in. Maar dat hij dat allemaal zou realiseren heb ik nooit gedacht. Hij heeft de technische school gevolgd bij de Aalmoezeniers van de Arbeid in Meldert. In Argenteuil liep hij middelbaar, en het klein seminarie volgde hij in het Groot Begijnhof. Hij trad binnen in de kloostergemeenschap van de Aalmoezeniers van de Arbeid (congregatie gesticht in 1894). Als jonge kerel, vooraleer hij priester werd, vertrok hij al naar Brazilië in 1966. Twee jaar later werd hij priester gewijd en zijn eremis heeft hij in Munsterbilzen in de zomer van 1970 opgedragen. Normaal kwam hij om de drie jaar twee maanden naar België. Er is een tijd geweest, dat hij jaarlijks binnenviel maar dan kwam hij vanuit een bepaalde functie. Nu hij 78 jaar geworden is denken we dat hij niet meer zo vaak zal terugkeren en dat hij zal blijven bij zijn levenswerk.
Dat levenswerk, kun je ons daar iets van zeggen?
Lutgart en haar echtgenoot die er is komen bijzitten, vertelt. Het is niet te geloven hoe gaarne die man daar is. Hij leeft echt met dit volk mee. Je kunt het je niet voorstellen. Hij is enorm gepassioneerd, hij wordt door de mensen geapprecieerd, hij werkt dag en nacht. Hij kan enorm goed luisteren en weet zo heel wat mensen op te vangen. Als hij gedreven bezig is met zijn mensen en zijn taak, merk je niets meer van die verlegenheid van vroeger. Hij is enorm bescheiden, leeft echt van uit de belofte van armoede. Hij koopt nooit kleren, houdt niets voor zichzelf, geeft alles weg. Met enkele paters heeft hij heel wat op het getouw gezet. Het is geen plat landschap en als ze iets wilden verwezenlijken moesten ze rekening houden met het afwisselend reliëf. Ze moeten ook wat afstanden afleggen om iedereen te bereiken in de favella’s en de luchthaven ligt al anderhalf uur ver weg. Ze hebben scholen gebouwd, twee universiteiten, een noviciaat en een crèche die hij de naam van ons moeder gaf. Daar krijgen veel kinderen van ongehuwde moeders een opvang. Hij heeft theologie onderwezen en een achttiental boeken in het Portugees geschreven. Christelijk geïnspireerde boeken. Nu werken er ook al enkele inheemse priesters mee. Hij kan ook rekenen op zijn mensen, samen hebben ze een nieuwe vloer gelegd in de hoofdkerk.
Maar voor zoveel inzet wordt hij ook beloond. Zijn kerken zitten met de misviering vol enthousiaste mensen. Ze zitten daar niet zo doodstil zoals wij op onze stoel, neen, er is voortdurend beweging in die kerk en er wordt fantastisch mooi gezongen. Die vieringen leven, die mensen geloven. Het zijn armoedige mensen maar ze zijn er echt voor elkaar. Dat is wel een mooie beloning voor onze Lambert.
En hoe hebben jullie de viering 50 jaar priester ervaren?--
Foto: Pater Lambert, samen met zijn zussen in Brazilië op de viering 50 jaar priester --
Lutgart: Als iets buitengewoons. Kinderen kwamen met de Belgische vlag naar binnen en zongen in het Nederlands ons volkslied. Dat was aangrijpend. Vier dagen aan een stuk is er gefeest altijd in een andere kerk. Die vieringen duren allemaal langer dan een uur en je verveelt je niet. En je moet dan onze Lambert bezig zien. Als hij voor dat volk staat dan herleeft hij, dan is hij één brok getuigenis. Hij krijgt ook enorm respons van een gemeenschap die leeft. Die hebben ook andere belevingen, ze zijn veel aanhankelijker. Na die viering kwam iedereen, alle kerkgangers, één voor één naar Lambert toe om hem proficiat te wensen, een ellenlange rij. Toen we buitenkwamen stonden er vele rijen tafels vol met taarten. Iedereen kon daar van nemen. Lambert heeft veel praktische werken gedaan in zijn missie, maar hij geniet ook van het resultaat, van de verbondenheid van deze mensen.
Wat doet het met jullie zo midden die vreemde groep enkele weken te leven?
Lutgart: Niet iedereen is totaal vreemd. We zijn al verschillende keren naar daar getrokken en we kennen wel enkele autochtonen. Zijn mensen waren ook bijzonder blij dat er familie gekomen was. Maar eerlijk gezegd ik ben getroffen door hun beleving, door die volle kerken en die samenhorigheid in die kerk. Neen, we hebben geen spijt dat we die lange reis hebben ondernomen. Eigenlijk was het op dit moment zomer in Brazilië. Als we van hieruit contact nemen dan moeten we rekening houden met het tijdsverschil: in de winter 3 uur in de zomer 5 uren. Dit komt door de invoering van de zomertijd.
Nu is alles weer voorbij en is het weer stil tussen het thuisfront en Brazilië?
Lutgart: Nee. Met de moderne middelen hebben we dagelijks contact. Via WhatsApp en Facebook is het alsof we naast elkaar zitten. We volgen elke week de eucharistieviering via Facebook vanuit Brazilië. Lutgart laat me een stuk van de feestelijke viering zien ter gelegenheid van zijn 50 jarige jubileum. Een zeer uitbundige viering. We moeten toegeven, we zijn beter op de hoogte van wat in Brazilië gebeurt dan in onze plaatselijke kerk. En als Lambert niet meer terugkomt naar België, we zijn hem toch zeer nabij via die moderne media.
Met deze laatste woorden neem ik afscheid van Lutgart en haar echtgenoot, vol bewondering voor zoveel inzet. Een man, die een leven uitbouwt ver van huis en daar een prachtige thuis ervaart.