Lichtmis: een wereld van betekenis!
Net zoals bij andere feesten van het liturgisch jaar die stammen uit de christelijke oudheid, worden er in Lichtmis vele betekenissen samengevlochten tot een schitterend tapijt. Het loont de moeite om enkele van die draden voor te stellen.
Eerst en vooral iets over de naam ‘Lichtmis’
Misschien hoort daar voor velen eigenlijk ook Maria bij: ‘Maria Lichtmis’. Die benaming geeft de indruk dat het om een Mariafeest zou gaan, net zoals bijvoorbeeld de Tenhemelopneming van Maria (15 augustus) of het feest van de Moeder Gods (1 januari). Hoewel dat niet helemaal fout is, is het toch wat misleidend. Want ‘Maria Lichtmis’ heet in feite het feest van de ‘Opdracht van de Heer’ – waarover hieronder meer.
Het feest heeft in zoverre met Maria te maken, dat het in oude bronnen soms het feest van de purificatio genoemd werd, letterlijk de ‘zuivering’ van Maria’. Dat heeft te maken met de reinheidsvoorschriften van de joodse wet, die inhield dat een vrouw die een mannelijk kind had gebaard, voor een periode van veertig dagen na de geboorte onrein was. 2 februari valt inderdaad precies veertig dagen na Kerstmis. (En daarom wordt Lichtmis soms ook beschouwd als de definitieve afronding van de kerstperiode.)
‘Opdracht’ van de Heer heeft trouwens niets te maken met een taak voor Jezus of zo, maar met het evenzeer joodse gebruik om een oudste zoon op een speciale manier aan God ‘toe te wijden’. Maria en Jozef waren wetsgetrouwe joden, die hun eerste kind inderdaad wilden toewijden aan God. En of Christus een God-toegewijd leven heeft geleid! Heel zijn bestaan was doordrongen van een liefde voor God die zijn gelijke niet gekend heeft, en waarvan wij nog altijd de heilzame effecten kunnen ervaren.
Ontmoeting
Nu goed, Lichtmis is vooral het feest waarop de ontmoeting met Simeon centraal staat. In het oosterse christendom is het feest zelfs onder die naam bekend: hupapantè, wat ‘ontmoeting’ betekent. In het evangelie van Lucas gaat het verhaal van de ‘opdracht’ van Jezus immers als volgt. In de tempel komen Maria en Jozef een grijsaard tegen, aan wie de heilige Geest verzekerd had dat hij niet zou sterven vooraleer hij de Messias gezien zou hebben. Die grijsaard heette Simeon. Welnu, op het moment dat Maria en Jozef met hun zuigeling de tempel betreden, valt alles voor deze Simeon in zijn plooi. Dat kind is niemand minder de langverwachte Messias, er is geen twijfel mogelijk!
(foto: Opdracht van Jezus in de tempel, Guido Da Siena)
Simeon neemt Jezus in zijn armen en spreekt vervolgens deze mystereuze woorden: "Uw dienaar laat gij, Heer, nu naar uw woord in vrede gaan: mijn ogen hebben thans uw Heil aanschouwd, dat Gij voor alle volken hebt bereid; een licht dat voor de heidenen straalt, een glorie voor uw volk Israël." (Lc 2, 29-32)
Niet alleen is het verhaal van de ontmoeting met Simeon uiteraard de evangelielezing op deze dag, het nodigt ons ook uit om ons in alle eenvoud het even onverwoestbaar als teder geloof van de oude man eigen te maken. Op Kerstmis kunnen we ons aansluiten bij de herders, op Driekoningen bij de wijzen, en op Lichtmis bij Simeon. Telkens gaat het om een ander perspectief dat ons doet nadenken over het formidabele heilsfeit van Gods menswording in Jezus.
Jezus is het Licht
Nog een ander facet van de woorden van Simeon vergt onze aandacht: in de baby Jezus ziet hij met zijn oude ogen – maar niettemin in alle scherpte – het ‘heil’ van Godswege, een ware ‘glorie voor het volk Israël’, én: een ‘licht dat voor de heidenen straalt’. Dat en geen ander is het ‘licht’ van Licht-mis! In de Latijnse vertaling van de Schrift, die eeuwenlang de geloofsvertolking in theologie en spiritualiteit bepaalde, stond er: lumen ad revelationem gentium, letterlijk het licht ter openbaring van de volkeren. Punt is: we lezen de passage vandaag de dag eerder literair en beeldrijk, terwijl er heel lang in feite een zwaar theologisch concept aan ten grondslag lag. Maar de essentie is dezelfde: het komt erop aan om in Jezus bovenal licht en bevrijding te zien, wie je ook bent, vanwaar je ook komt, en om het even welke achtergrond je hebt.
Traditie
De geschiedenis van het feest van Lichtmis kent een traditie van een processie met kaarsen. Vanaf de 10de/11de eeuw wijdde men met Maria-Lichtmis kaarsen. Gelovigen kregen kaarsen mee naar huis om hen te behoeden voor onheil. Vandaar de naam Lichtmis. Het Franse ‘Fête de la Chandeleur’ en het Engelse ‘Candlemas day’ verwijzen naar kaarsen.
In de kerken van onze pastorale eenheid Heilige Familie Bilzen zullen in de weekendvieringen van 5 en 6 februari de lichtmiskaarsen gezegend worden en zal een zegengebed worden uitgesproken over de gezinnen. We zullen er Jezus ontmoeten die ons leven wil verlichten en ons kracht geeft om zijn licht in de wereld rond te dragen.
Traditioneel worden ter gelegenheid van deze dag pannenkoeken gebakken. Dat wordt op 2 manieren verklaard. 2 februari was vroeger één van de twee dagen waarop de plattelandsbevolking van werk of hoeve kon veranderen – de andere dag was 11 november (‘Sint-Maarten). Dat werd ’s avonds gevierd met een soort haardkoeken, die later evolueerden naar pannenkoeken. De vorm en kleur van de pannenkoeken worden ook gezien als een verwijzing naar de zon en het licht. De traditie zegt dat wie met Lichtmis pannenkoeken eet een voorspoedig jaar zal hebben.
Bron: Kerknet (Prof. Dr. Joris Geldhof)
In onze federatie worden de ouders met een dopeling in het voorbije jaar uitgenodigd voor een viering met kinderzegen. Dat gebeurt telkens in een mooi verzorgde gebedsviering in één van onze kerken. Zondag 19 januari gebeurde dat weer tijdens een druk bijgewoonde viering in onze dekenale kerk in Bilzen. Een verslagje van deze levendige kinderviering en een fotoreportage vind je elders op de website: Kinderzegen
Gebed op de dag van het kinderfeest
God,
Vader van alle mensen,
op het feest van Lichtmis
gedenken wij hoe Maria en Jozef
de kleine Jezus naar de tempel brachten
zoals het was voorgeschreven door de wet van Mozes.
In hun voetspoor vieren wij het feest
om alle kinderen die het doopsel ontvingen
en zo deel werden van die grote gemeenschap van christenen.
Wij bidden U, Vader,
zie met liefde neer op onze kinderen
die wij aan U toevertrouwen.
Bescherm hen en leid hen
en laat hen opgroeien tot gelukkige mensen.
Schenk uw Geest aan hun ouders
opdat zij levende getuigen zijn van uw liefde.
Inspireer hen in hun zoekende geloof.
Maak dat zij voor hun kinderen uitgroeien
tot wegwijzers naar Jezus,
Hij die de Weg, de Waarheid en het Leven is.
Met uw kleine chef(s) aan de slag
Kinderen helpen graag in de keuken. Zeker als ze het daarna zelf mogen opeten zoals pannenkoeken bijvoorbeeld. Niet moeilijk te maken en kinderen zijn er dol op. Het recept is zo eenvoudig dat je het gemakkelijk kan onthouden, namelijk 1 beker per persoon. Het voorbeeld is voor 4 personen!
Nodig:
✗ 4 bekers gewone bloem
✗ 4 bekers melk
✗ 4 snuifjes zout
✗ 4 eieren
✗ een klontje boter
Bereiding:
✗ Meng alle ingrediënten met elkaar in een kom.
✗ Zijn er klonters? Mix deze dan even met een staafmixer. Dit laat je best de kinderen niet doen!!!
✗ Zet een antikleefpan op een vuur en smelt er een klontje boter in.
✗ Doe een pollepel beslag in de pan en bak tot deze bijna droog is vanboven.
✗ Draai om met een spatel en bak opnieuw voor een halve minuut.
Smakelijk!