In de tweede lezing van het volgend weekend horen we een duidelijke uitspraak van Paulus: ‘Zorg ervoor dat ge geen schuld hebt bij anderen. Het enige dat ge schuldig zijt is de liefde aan uw naaste.’ Wie dit laatste volbrengt, handelt volgens de wet. M.a.w., bemin uw naaste zoals uzelf!
Die woorden zouden a.h.w. ons motto kunnen zijn voor ons dagelijks leven. Echter, is dit niet zo vanzelfsprekend in het leven van elke dag. Ook binnen onze christelijke contreien worden ‘God en de naaste’ steeds in één adem genoemd. Ook indien mensen niet vaak ter kerke gaan, zeggen ze af en toe als verontschuldiging: ‘Ik probeer goed te zijn voor de ander’. In feite is dat ook zo; want godsdienst zonder naastenliefde is geen godsdienst. In de Heilige Schrift staat ook nog ‘Wie beweert God lief te hebben, maar zijn broeder haat, is een leugenaar’.
Het geloof in God is gewoonweg ongeloofwaardig als het niet samengaat met de dienst aan onze medemens.
En een van die diensten aan mensen – als bewijs van onze liefde voor elkaar – kan ook de ‘broederlijke berisping of terechtwijzing’ inhouden. Dat klinkt mooi, maar het is ook riskant, want als die broederlijke of zusterlijke terechtwijzing echt een uiting van liefde wil zijn, vraagt zulks de grootst mogelijke discretie en tact. Niets is zo vervelend wanneer iemand de ander aanhoudend wil corrigeren. Maar, daar is het Jezus in feite niet om te doen. Het gaat hem om de liefde waarbinnen de een de ander terechtwijst, op een goed gekozen ogenblik, in de geschikte omgeving.
De meeste van ons zijn daar nogal terughoudend in. Ouders zeggen meermaals over hun al getrouwde kinderen of uit huis wonende kinderen: ‘Ik bemoei me niet met hun leven en houd mijn mond maar over dingen die me dwars zitten. Ik ben veel te bang dat er ruzie van komt.’ Begrijpelijk. Maar toch wil Jezus een stapje verder gaan. Hij wil wel degelijk dat we als bewuste christenen de dingen ter sprake brengen, wanneer we daar zorgen over hebben of zien dat iets gewoon niet goed gaat. Niet met de soms verwijtende toon van bemoeizuchtige mensen, maar wel dat we onze zorg of ons verdriet over het gedrag van de ander uiten vanuit de onderlinge liefde. In die tekst van Paulus in de eerste lezing ligt een waarachtig levensprogramma: ‘Uw enige schuld blijve de onderlinge liefde.’
Die onderlinge liefde was het kenmerk geworden van de eerste christenen. Zij steunden elkaar in alles, ook financieel wanneer zulks nodig was. Er was betrokkenheid op mekaar. Zij waren zich bewust dat zij geen doorsneemensen waren, maar christenen. Dat wil zeggen: door hun doop in de naam van Jezus, door de zalving met de heilige Geest en door hun deelname aan de zondagse samenkomst, waren zij een gemeenschap geworden, elkaars broeders en zusters, familie van God zelf. ‘Ziet eens hoe ze elkaar liefhebben!’
Zou diegene die als excuus aanvoerde: ‘Ik hoef eigenlijk niet naar de kerk, want ik doe al goed aan mijn naaste, en daar gaat het toch om?’ dan toch gelijk hebben? Ik denk dat er van een christen toch meer gevraagd wordt. Ik denk hier aan iemand die zich belangeloos inzet voor armen, misdeelden, kinderen van vluchtelingen, maar die tegelijk zei: ‘Ik zou mijn zondagse viering niet meer kunnen missen en ook mijn dagelijks gebed niet’. Samen met vele andere probeert hij Gods liefde zichtbaar te maken en de samenleving om hem heen.
Misschien zijn zulke voorbeelden eigenlijk wel de mooiste vorm van broederlijke terechtwijzing. In hun onbaatzuchtige inzet voor een ander corrigeren zij de samenleving. ‘Gij zult de Heer uw God beminnen met heel uw hart, met heel uw ziel en met geheel uw verstand.’
Dat is het eerste en voornaamste gebod. Het tweede, daaraan gelijk ‘Gij zult uw naaste beminnen als uzelf!’ Dit dubbelgebod: het is een tekst om boven je bed te hangen! Want, ‘uw enige schuld is de onderlinge liefde!’ Vreugdevolle zondag!
diaken Guy Adriaensen.
