De dag van de directeur is een dag waarop leerkrachten en leerlingen hun directie in de bloemetjes zetten. Sinds 2002 is Johan Coopman coördinerend directeur van de scholengemeenschap van het Katholiek Basisonderwijs Harelbeke. Aanvankelijk deed hij dit in combinatie met zijn functie van schooldirecteur van de Vrije Basisschool St.-Augustinus in Stasegem, maar ondertussen is het een full-time job geworden. Daarvóór was Johan twintig jaar onderwijzer in verschillende scholen en in alle leerjaren, van het eerste tot het zesde. Hij is ook zorgleerkracht geweest. De ideale persoon dus om ons te vertellen over de uitdagingen van een schooldirecteur.
Wat is een coördinerend directeur eigenlijk?
De taak van een coördinerend directeur kan op verschillende manieren worden ingevuld. Zelf zie ik het als een kans om de schooldirecteurs te ontlasten van bepaalde administratieve taken. Want wellicht ben ik minder pedagoog en meer organisator. Dat is een beetje mijn eigenheid. Ik zorg voor de personeelsadministratie van onze scholen in heel Harelbeke, inclusief de opvolging van de wetgeving daarop. De dubbele boekhouding voor de hele scholengemeenschap. Het financiële beheer. De organisatie van de aanwending van diverse punten en lestijdenpakketten die we krijgen voor onze scholen. De administratieve opvolging van de bouwwerken. De subsidie-aanvragen. Het onderhouden van externe relaties, zoals het CLB, het Departement Onderwijs, de Stad, enz…
Dat is een indrukwekkende opdracht. Wat is dan de taak van een directeur die aan het hoofd staat van een school?
De grote taak van de directeur is het pedagogisch project. Het is de gemeenschappelijke visie van ons Katholiek Basisonderwijs laten omzetten door de leerkrachten in het schoolgebeuren van zijn of haar school. Het pedagogisch project moet zorgen voor een goede leeromgeving voor de leerlingen. Een tweede thuis noem ik dat. En de manier waarop je als directeur de visie toepast, is voor elke school anders. Een school waar bijvoorbeeld veel allochtone kinderen zijn, dat is een andere school dan waar bijna geen allochtone kinderen zijn.
Natuurlijk zijn er naast die hoofdtaak nog veel beslommeringen die ontzettend veel tijd in beslag nemen. Er moeten verslagen opgemaakt worden over elk kind dat iets minder presteert. Van alles wordt er visie gevraagd en alles moet op papier staan: een gezondheidsbeleid, een huistakenbeleid, een sportbeleid, een MOS-beleid,… Bovendien verlangt de huidige maatschappij enorm veel van de scholen. De verwachtingen van kinderen en leerkrachten, maar ook van ouders, grootouders en externen liggen hoog. En de directeur moet met al die verwachtingen gepast kunnen omgaan, zodat de school een mooie uitstraling krijgt. Ook is er de ouderraad, de schoolraad en zoveel andere raden waarmee je moet werken. En dan zijn er nog de feesten: grootoudersfeesten, schoolfeesten,… ‘Feesten’ is eigenlijk niet de juiste naam, want dat zijn ontmoetingsmomenten die je goed moet verzorgen, net zoals de rapportavonden, de info-avonden, enz. Het zijn de momenten waarop je de beleving van de school kunt overbrengen op de ouders en de kinderen.
Wat zijn de belangrijkste eigenschappen die een goede directeur moet hebben?
Ik heb zes directeurs en ze hebben allemaal een eigen stijl. Maar elke directeur moet zijn personeel graag zien. Daarover gaat het. Hij of zij moet zorgen dat die mensen zich goed voelen. Dan pas kun je de kinderen een goede leeromgeving geven. Een andere eigenschap is luisterbereidheid. Je moet als directeur kunnen luisteren naar alle partijen en adequaat kunnen optreden. Dat is niet de gemakkelijkste opdracht. Je zit tussen je leerkracht die je 100% vertrouwen moet kunnen geven en aan de andere kant je klanten die de ouders zijn. En daartussen zitten dan nog de leerlingen die ook energie vragen. En het is moeilijk om altijd voor iedereen goed te doen…
Is directeur worden een opstapje in een onderwijscarrière?
Er was een tijd dat nogal wat leerkrachten voor hun goede werk beloond werden met een directeurstitel. In die tijd had de directeur nog ‘aanzien’. Maar dat aanzien van vroeger is zo goed als verdwenen. Wil je daarvoor nog directeur of onderwijzer worden? Ik denk het niet. Respect hebben, dát vind ik wat anders. Persoonlijk gaat mijn grootste respect uit naar kleuterleidsters. Ik vraag me af hoe die mensen het in zo’n kleuterklas kunnen volhouden van ’s morgens 8:30u. tot 16:00u. Zelf hebben we één kleindochtertje en als ze bij ons is, dan hebben mijn vrouw en ik onze handen vol. Stel je voor wat het moet zijn om in de schoenen te staan van een kleuterleidster van 60 jaar met 26 van die kleuters. Ik heb daar een grenzeloos respect voor. In mijn vorige school was er geen kleuterafdeling. Toen ik in Stasegem daarmee in contact kwam, vroeg ik mij af wat daar aan de hand was. Moesten zij niet werken of wat was dat eigenlijk? Alle vijf stappen waren zij weg naar dat toiletje. Dat was de pedagogie van het kleuteronderwijs die ik niet kende. Hoe werken die mensen? Hoe komen zij aan die tekeningen? Hoe komen zij aan die vertellingen? Hoe doen zij dat zo afwisselend? Die pedagogie kende ik niet. En ik heb die mij echt moeten eigen maken met vallen en opstaan.
In de media lezen we dat de job van directeur aantrekkelijker moet gemaakt worden omdat dat de werkdruk te groot is. Anderzijds blijkt uit onderzoek dat 92% van de schooldirecteurs in ons land heel tevreden zijn met hun functie. Hoe is dat met elkaar te rijmen?
Een directeur is meestal iemand uit het onderwijs. Iemand die les gegeven heeft. En het welbevinden van die directeur is hoog omdat hij vroeger met kinderen gewerkt heeft en zich nu als directeur opnieuw kan inzetten om die kinderen een goed gevoel te geven in zijn school. De school die goed draait en de kinderen die graag naar school komen, dat geeft je enorm veel vreugde. Dat is iets wat je als directeur altijd in het achterhoofd hebt: ‘ik doe het niet voor mezelf, maar voor de kinderen. Al wat ik beslis, al wat wij samen proberen uit te werken, is voor de kinderen’. En ja, de kinderen zijn veranderd en het is niet altijd gemakkelijk. Maar kinderen zijn nog altijd heel dankbaar tegenover hun juf, hun meester of directeur. Ik ga elk jaar op het einde van juni mee op schooluitstap naar Durbuy met leerlingen van het zesde leerjaar. Bij het afscheid zie ik dan hoe dankbaar die kinderen zijn tegenover hun juf of meester. Dat geeft echt moed om er mee door te gaan.
Volgende scholen behoren tot het Katholiek Basisonderwijs Harelbeke:
- Vrije Basisschool De Vleugel Harelbeke
- Vrije Basisschool De Wingerd Bavikhove
- Vrije Basisschool Heilig Hart Harelbeke
- Vrije Basisschool Mariaschool Harelbeke
- Vrije Basisschool O.L.V Vreugde Hulste
- Vrije Basisschool Sint-Rita Harelbeke
- Vrije Basisschool St.-Augustinus Stasegem
Samen met de onderwijspersoneelsleden en leerlingen zeggen we dankjewel aan alle directeuren!
Lieven Defour