Patricia Verbauwhede: “De strijd van Serge Berten uit Menen moet nog altijd voortgezet worden.” © Philippe Depoortere
Guatemala in Midden-Amerika wordt wel eens ‘het land van de eeuwige lente’ genoemd. “Maar de landbouwbevolking profiteert er niet mee van de vruchtbare grond en de natuurlijke rijkdommen. Bijna de helft van de kinderen jonger dan 5 jaar is ondervoed, een van de hoogste cijfers ter wereld”, zegt Patricia Verbauwhede die in Heule opgroeide. Ze weet heel goed waarover ze spreekt, want ze werkt al 20 jaar bij Broederlijk Delen.
Patricia Verbauwhede werkt nu sinds zes jaar specifiek voor Guatemala en dat is net het land waar Broederlijk Delen dit jaar op focust. Zij was onlangs in de kerk van Mariadorp (Bissegem) gastpreekster op de info- en startavond van Broederlijk Delen op de Sint-Marcusparochie Heule-Bissegem. Net ervoor hadden we met haar een babbel bij haar moeder Anna Joye in Heule. Meer dan 50 jaar geleden, in 1968, is vader Gilbert overleden. Hij was 37. Patricia was nog kind.
Na haar lager en middelbaar onderwijs in Heule trok Patricia naar de Kulak en de KU Leuven en werd licentiate Germaanse talen. Maar voor de klas heeft ze nooit gestaan. “Ik ben getrouwd en we hebben dan tien jaar in Bolivia in Zuid-Amerika gewoond. Mijn man is landbouwingenieur en samen werkten we daar voor verschillende organisaties. Johan gaf er landbouwonderwijs, met aandacht voor gezonde voeding. Zelf kon ik werken met vrouwen rond die voeding en ook in het tweedekansonderwijs: op het platteland stoppen de mensen erg vroeg met de school. Ze missen dan de nodige basiskennis om vooruit te komen. Het was boeiend werk. We zijn teruggekeerd in 1996 maar projecten – toen al met de steun van Broederlijk Delen – bleven doorgaan met lokale mensen. Daar waren we blij om.”
Patricia woont nu met haar man Johan Bossuyt uit Deerlijk in het Antwerpse Kapellen. Ze hebben vijf kinderen onder wie een Boliviaanse adoptiedochter (intussen zelf al moeder). Johan is nu leraar aan een landbouwschool in Stabroek. In 1997 solliciteerde Patricia bij Broederlijk Delen. Door haar ervaring had ze het perfecte profiel en kon er aan de slag. Ze heeft er voor verscheidene landen gewerkt, maar sinds 2013 vooral voor Nicaragua én Guatemala. Daarnaast werkt ze in het algemeen rond het thema ‘gender’: man-vrouwrelaties en vrouwen sterker maken. Haar taak bestaat erin het lokale team van Broederlijk Delen te ondersteunen bij de selectie en opvolging van de projecten van elf plaatselijke partners. “Samenwerking stimuleren en uitwisseling met projecten die elders hun nut bewezen, behoort ook tot onze taak,” zegt Patricia. Ze trekt jaarlijks voor twee weken naar Guatemala. Ze was er zopas in februari. “Ik bezoek dan onze partners en vergader met andere internationale organisaties. Tijdens mijn veldbezoeken zie ik dat er heel wat beweging groeit vanuit de basis.”
Een van de belangrijkste oorzaken van armoede in Guatemala is de enorm ongelijke verdeling van landbouwgrond. “Er is genoeg vruchtbare grond, maar die grond is grotendeels in handen van een zeer kleine elite. Die bedrijven telen vooral bananen, koffie, palmolie en rietsuiker, allemaal voor de export. Ze kweken er zelfs spruitjes – die de mensen er niet kennen! – om te exporteren. De kleine boeren moeten het doen met maïs en bonen. Onze partners moedigen hen aan om hun kleine lapjes grond zo goed mogelijk te benutten. Daarnaast staan ze boeren bij van wie grond en water bedreigd worden door omringende plantages. Groot probleem is dat die grote bedrijven sterke banden hebben met de regering en het gerecht. Er zitten boeren in de gevangenis wegens vreedzaam protest. De vorige president is in 2015 wel moeten aftreden door straatprotest door een bewust gemaakte bevolking. Maar de huidige wordt momenteel ook aangeklaagd vanwege corrupte praktijken.”
Voor Broederlijk Delen blijft het een uitdaging om de nodige fondsen te verzamelen. “We bestaan sinds 1961. Het was toen nog de tijd van de volle kerken. Extra fondsenwerving was niet nodig. Nu zoeken we ook naar alternatieven, zoals de fietsevenementen, waarvan Heulenaar Jef Cattebeke de grote promotor is.”
Guatemala is ook het land waar de Meense scheutist Serge Berten in 1982 ‘verdween’ omdat hij koos voor de verdrukten. “Zijn strijd moet nog altijd voortgezet worden”, besluit Patricia.
N.M.