‘Het belangrijkste onderscheid met andere jeugdbewegingen is dat we in de scouts vaardigheden leren. We leren sjorren, we leren sprokkelen, we leren vuur maken, we leren stafkaarten lezen, we leren tenten opzetten, we leren zelfs ons bed maken… Want als we op kamp vertrekken, moeten we een volledig kamp kunnen opzetten vanuit het niets’. Aan het woord zijn Thijs Verbaeys (20), Amber Vandenbussche (19) en Lucas Lesaffer (20), leiders bij de Scouts Liederik en Gidsen Adelheid. Voor hen is een bijzonder scoutsjaar aan de gang, want sinds september vormen ze de groepsleiding van deze Harelbeekse jeugdbeweging, die 130 leden en 30 leiders in de rangen telt. Het is bovendien een jubileumjaar: de Scouts Liederik (de jongens) bestaan 75 jaar; de Gidsen Adelheid (de meisjes) 55 jaar. Het is dus met een zekere trots dat de nieuwbakken groepsleiding mij ontvangt in de gezellige bar van de scoutslokalen aan de Korenbloemstraat.
Zijn de Scouts en Gidsen dan de enige jeugdbeweging die op kamp gaat?
Andere jeugdbewegingen gaan ook naar een kamp, maar zij zitten meestal toch ergens dicht bij een gebouw, waar nog een zeker comfort aanwezig is. Bij ons is alles veel meer ‘back to basics’. Het is leren je plan trekken en stapsgewijs je lot in eigen handen nemen. Het gaat over ‘survival’. Onze leiding zal daarom ook bewust niet altijd bijspringen als het eens moeilijk gaat. ‘Is je bed is niet goed gesjord? Ja, dan wordt het eens een nachtje op de grond slapen hé’. Wees maar zeker dat het bed snel in orde komt. We leren oriënteren door soms te verdwalen. Onze leden krijgen tijdens een tweedaagse een blinde kaart mee, gewoon uitgesneden en je ziet er alleen de hoogtelijnen op, de wegen en een paar gebouwen. Dat is al niet meer gewoon kaartlezen. Dat is nog veel moeilijker.
Wat zijn de meest markante scoutsactiviteiten?
Sowieso het tentenkamp in de zomer. Dat is een echt hoogtepunt. Tien dagen gaan leven in tenten. Voor de allerjongsten is het zeven dagen. Voor de jin, de oudsten, is het drie weken rondtrekken tijdens een buitenlandse reis.
‘Coureur Café’ is een ander jaarlijks hoogtepunt. Het is een fietsrally met 4 bewegwijzerde fietstochten van 25 tot 120km. De start en aankomst is hier aan onze lokalen. Wij zorgen voor de bevoorrading en eventueel de depannage bij de pechvogels. Wij hebben dan ook een café met een gezellig terras waar iedereen op afkomt: de leden, de oud-leden, de ouders, iedereen die met de scouts iets te maken heeft. We voelen dan echt ‘de groep’. Twee dagen voor een fietsrally. De leiding werkt heel het weekend, maar iedereen doet het graag want het is voor ‘Coureur Café’.
Is er nog ruimte voor spel?
Natuurlijk is er bij de scouts veel spel en avontuur. Maar dikwijls is het spel een inkleding. Aan het eind van het spel wordt dan duidelijk dat we bijvoorbeeld een bepaalde sjortechniek hebben bijgeleerd. We krijgen ook inzichten over onszelf en over het leven. Soms gebruiken we hiervoor speciale momenten. ‘De Belofte’ is zo’n moment. Als je welp of kabouter bent, dus nog vrij jong, dan leg je een belofte af. Je belooft dat je je gaat inzetten voor elkaar, dat je je best gaat doen, dat je goed gaat samenspelen… en dan krijg je een kenteken op je hemd dat je je belofte hebt afgelegd.
Is dat één van de befaamde rituelen?
Inderdaad. In vergelijking met andere jeugdbewegingen hebben wij waarschijnlijk veel meer tradities. Aan het begin van het scoutsjaar heb je bijvoorbeeld ‘De Overgang’. Dat is een ritueel in de vorm van een test voor iedereen die van de ene tak naar de andere tak overgaat. ‘Totemisatie’ is een ander heel belangrijk ritueel, waar je als jonge scout echt naar uitkijkt. Eerst is er het Totemspel dat door oud-leden wordt voorbereid. Het is een grote klopjacht in een groot gebied. Als het spel afgelopen is, is er de totemisatie. Een plechtig moment met veel fakkels. Iedereen moet zijn hemd en das aanhebben. Het wordt echt serieus genomen. Een totem krijgen in je tweede jaar Gids of Verkenner, wordt door bijna iedereen ervaren als een hoogtepunt in het scouts zijn. Een totem is een dierennaam met een adjectief, die jouw belangrijkste eigenschappen beschrijft. Er wordt lang over nagedacht. Het wordt gekozen in samenspraak met de leden en leiding. De groep spreekt zich zo op een positieve en genuanceerde manier uit over de persoonlijkheid van jou als lid. Je krijgt er ook een aandenken bij. Iets in hout gemaakt bijvoorbeeld met wat uitleg erbij. Ter aanvaarding van de totem roep je dan je nieuwe totemnaam in de vier windstreken.
Is dat allemaal een stuk decor of gaat het dieper?
Alles wat we doen, gaat terug op 5 basisprincipes van de Scouts & Gidsen Vlaanderen. Die worden nooit uitdrukkelijk uitgesproken, maar het is wel wat wij effectief doen:
- Zelfwerkzaamheid: op eigen benen leren staan;
- Engagement: zorgen dat ze op je kunnen rekenen;
- Medebeheer: bekommerd zijn om het geheel;
- Dienst: de handen uit de mouwen steken;
- Ploegwerk: genieten van verbondenheid.
Die principes geven bevestiging. Het zijn dingen die impliciet aanwezig zijn in alles wat we ondernemen. Uiteindelijk is ons scoutshemd onze grootste trots, omdat alles wat we in de scouts gedaan hebben en al onze herinneringen daar in de vorm van kentekens aan vasthangt: alle takken waarin je hebt gezeten, de leiding die je hebt opgenomen, de buitenlandse reizen die je hebt gemaakt, de rituelen, de opdrachten die je moest doen, je totems, tekens van aandenken aan kampen… Je bent heel vrij wat je met je hemd doet, maar sommige dingen moeten wel op een bepaalde plaats hangen. Alles heeft zijn plaats en betekenis. Als jonge scout kijk je vol bewondering naar zo’n supervol hemd, omdat het duidelijk maakt wat je nog allemaal te wachten staat…
Bedankt Thijs, Amber en Lucas voor deze inleiding in het scoutsgebeuren. Ik wens jullie een schitterend werkjaar!
Lieven Defour
Meer info over scouting in Harelbeke:
info@scoutsharelbeke.be
Adres: Scouts Liederik - Gidsen Adelheid
Korenbloemstraat 20A
8530 Harelbeke
www.scoutsharelbeke.be
Ook in Stasegem is er een scoutsgroep:
info@scoutingstasegem.be
Adres: Kerels Van Zannekin
Speltstraat 31
8530 Harelbeke
www.scoutingstasegem.be
Voor groepsleiders Thijs, Amber en Lucas is ‘Coureur Café’ een jaarlijks hoogtepunt