Allerheiligen, het feest van de grote oogst
Mgr Romero met Roland Mullie van de Zandberg, 2 van zijn kinderen en een nichtje, tijdens zijn bezoek aan het klooster van de Zr. Augustinessen (St.-Niklaas) te Kortrijk op 4 februari 1980. 24 maart 1980 werd hij vermoord.
Heilig is een zo rijk woord met zoveel betekenissen dat het volgens me wel goed is om ons daar eens over te bezinnen om zo naar het feest van Allerheiligen toe te gaan.
In het oude testament is de betekenis van heilig: apart zetten om toe te wijden aan. Allereerst heb je God die zo anders en apart staat van de kleine mens die zondig is. De heilige van Israël is een uitgewerkt thema in het boek Jesaja. Daarnaast heb je de plaatsen en de mensen die afgezonderd zijn. En als je er eens over nadenkt is er daar wel iets voor te zeggen:
De kerken, kapellen zijn plaatsen die we speciaal gemaakt hebben, afgezonderd hebben om het gemakkelijker te maken om ons te kunnen richten tot God. Op andere plaatsen kan dat ook, maar een kerk hebben we zo ingericht dat die plaats ons meer uitnodigt om te bidden en verbonden te weten met God.
Zo ook hebben we mensen apart te zetten als voorbeeld voor de anderen. Een heilige is dan die mens die door God en concreet ook heilig verklaard wordt door de katholieke kerk. Dan is die heilig en die andere niet. Het feest van Allerheiligen is dan die heiligen vieren die apart goed geweest zijn, die heilig verklaard zijn aangevuld met de heiligen die God apart dicht bij Hem zijn. In vele huizen staan dan ook heiligenbeelden op een speciale plaats. De heiligen worden dan in het verlengde van God ook aanbeden en smeekt men tot hen om Gods genade.
In het nieuwe testament en dan vooral in handelingen en de brieven van Paulus worden de gelovigen heiligen genoemd. Natuurlijk zijn ze bij het begin die groep van mensen die zich christenen noemen en zich zo apart zetten. Maar het grote verschil met de betekenis van het oude testament is toch wel dat ook de kwetsbare en schuldige mens als christen “heilige” genoemd wordt.
Dan wordt het feest van Allerheiligen een feest om ieder christen te vieren, om ieder te vieren die verwijst en verwezen heeft naar Jezus. En zo leunt die grote dag meer aan bij de dag erop, namelijk Allerzielen waarin alle gestorvenen herdacht worden. Ieder mens die in min of meerdere mate verwijst naar Gods goedheid, naar Jezus, wordt dan gevierd op Allerheiligen. En dus niet enkel die mensen die gestorven zijn maar ook de heiligen, christenen van vandaag.
In de godsdienstles van twintig, dertig jaar geleden werd er al les gegeven over een figuur als Mahatma Gandhi. Hij is een groot voorbeeld voor alle mensen. Hij kwam op voor de rechten van de zwaksten en deed dit tegelijk op een geweldloze manier. Deze man staat naast vele andere voorbeelden. Je kan veel zeggen over deze goede man, maar niet dat hij christen was. Hij was een hindoe. Hij werd dus ook in het onderwijs apart gezet als voorbeeld voor velen.
Als ik die gedachte erbij zet kunnen we ook een goed mens die niet eens christen was als een vriend van God zien en ook hem gedenken op een dag als Allerheiligen…
In de kerk wordt het feest van Allerheiligen het feest genoemd van de grote oogst. Daarmee wordt bedoeld dat op die dag alle mensen gevierd worden die in hun leven zo verwezen hebben naar God en Jezus gevierd worden. Zo kennen we een hele lange lijst van mensen die door de kerk tot heiligen zijn uitgeroepen. Het feest van Allerheiligen is om daarnaast ook alle niet gekende heiligen te vieren want uiteindelijk is het God die de mens kent. Ik heb al vaak opgekeken naar mensen die nooit heiIig verklaard zullen zijn maar het voor mij zeker ook zijn. Namen zal ik niet noemen maar ook in jouw omgeving zijn er mensen die op een uitzonderlijke manier naar het goede, naar God verwijzen en dit meestal met weinig woorden maar vooral door hun manier van zijn en hun daden. Die voorbeelden, maar vooral warme mensen hebben ons zuurstof gegeven en ons aangezet om ook op onze manier een goed leven na te streven.
In de officiële lijst van heiligen zitten er ook pracht van voorbeelden hoe mensen klein en onaf uitgroeien tot grote voorbeelden en tot verkondigers van Gods goedheid door hun manier van leven en Jezus volgen. Velen van hen hebben geen leven gehad dat op roze blaadjes loopt. Er zijn eer zelfs die door de officiële kerk eerder scheef bekeken werden. Wie had bijvoorbeeld gedacht zoveel jaren terug dat laatst ook Oscar Romero heilig verklaard zou worden? In die lijst staan er ook wel legenden en ook namen van mensen die omwille van hun functie of macht in die tijd gemakkelijker heilige werden verklaard maar dat neemt niet weg dat het lezen van een aantal heiligenlevens ons kunnen op weg zetten om zelf ook “heilig” te worden.
En zo kom ik naadloos bij onze paus Franciscus die in zijn brief “Gaudete et exultate” oproept om een heilig mens te worden. Zo benadrukt hij de zaligsprekingen, het komt neer op een pogen om meer op Jezus te gelijken. Daarvoor is eenvoud nodig. Zo komt hij tot vijf belangrijke grondhoudingen: geduldig en zachtmoedig doorzetten, vreugdevol met zin voor humor, er voor gaan met vurigheid, samen met anderen gemeenschap vormen en leven in gebed. Hij schrijft dat het voor elk van ons de opdracht is om heilig te worden. Dat is vaak een weggaan uit het gemak en echt als christen pogen te leven.
Zo wordt Allerheiligen het feest van ieder mens die naar het voorbeeld van Jezus godsvriend geworden is, wordt of poogt te worden. Zo is Allerheiligen niet enkel het feest voor de overledenen, maar voor ieder mens die zich geroepen weet.
Tot slot nog deze gedachten: De grond waarop je staat is heilige grond. De andere die je ontmoeten mag verwijst naar heiligheid. We hebben alles gekregen ook als we er voor gewerkt hebben is het ons gegund. Alles verwijst naar die Schepper. Zo is de grond waarop we staan ook die schepping die we in ere moge houden en voor zorgen. Zo verwijst die andere mens en ook wijzelf naar die milde God die leven geeft. Laten we in eerbied met elkaar en met onszelf omgaan. Zodat het heil dat we gekregen hebben ook mogen bewaren en laten uitgroeien tot een leven in verbondenheid met God die heil brengt in ons bestaan.
Dat het feest van Allerheiligen ons heil mag brengen en ons het spoor mag zetten om uitzonderlijke goede en gelukkige mensen te worden.
Wilfried
