Toelichting bij de noveen
Op 20 augustus 2018 schreef Paus Franciscus een brief aan het volk van God. In deze brief ging hij in op het onvoorstelbare misbruikschandaal rond de voormalige kardinaal Theodore McCarrick en verscheidene bisdommen in de staat Pensylvenia (USA). Paus Franciscus vraagt het hele volk van God om in solidariteit aan de kant van de slachtoffers te gaan staan. Hij stelt bovendien dat wij door God zijn geroepen als zijn Volk. Daarom kan het gewonde lichaam van de Kerk alleen veranderen wanneer iedere lichaamscel deel uitmaakt van dit genezingsproces.
“Alle gedoopten moeten zich betrokken voelen bij de kerkelijke en sociale verandering die we zo hard nodig hebben. Deze verandering vraagt om een persoonlijke en gemeenschappelijke bekering die ons de zaken doet zien zoals de Heer ze ziet. […] Om de realiteit te zien zoals de Heer doet, om te zijn waar de Heer wil dat we zijn, om een bekering van hart in zijn aanwezigheid te ervaren. Om dit te doen, zullen gebed en boetedoening helpen.
Ik nodig het hele trouwe gelovige volk van God uit voor een boetedoening van gebed en vasten, volgens het bevel van de Heer.
Dit kan ons geweten wakker schudden en onze solidariteit en toewijding aanwakkeren tot een cultuur van zorg die nooit meer ja zegt tegen elke vorm van misbruik.” (Paus Franciscus, Brief aan het volk van God, 20-08-2018)
In deze noveen willen wij de oproep van de Paus beantwoorden. Verbonden in gebed vragen wij God om verandering - in ieder van ons afzonderlijk en in het geheel van zijn Kerk.
De teksten van deze noveen zijn geschreven door pater Simon Lochbrunner sj in samenwerking met het Wereldwijde Gebedsnetwerk van de Paus en het internationale team van de gebedswebsite Click To Pray.
Deze noveen is van start gegaan op woensdag 12 september 2018
De Negen Dagen
1. “Wanneer één lid lijdt…”
2. “…delen alle ledematen in het lijden.” (1 Korintiërs 12,26)
3. “Er is niets bedekt dat niet onthuld zal worden.” (Lucas 12,2)
4. Klerikalisme als ziekte
5. Moedig opstaan
6. Met open ogen en een open geest
7. Samen genezen
8. ”Heersers ontneemt Hij hun troon” (Lucas 1, 52)
9. Vastberaden actie
Dag 1 noveen misbruikschandaal: “Wanneer één lid lijdt…”
De hoeveelheid leed waar we de laatste tijd mee geconfronteerd worden is onbeschrijfelijk: wederom horen we dat kinderen seksueel misbruikt zijn door priesters en bisschoppen.
We lezen dat kerkelijke gezagsdragers schaamteloos misbruik maken van het vertrouwen dat in hen gesteld is. Het lijden dat jonge mensen en hun familie is aangedaan is onmetelijk en onherstelbaar. Alle getroffenen zijn hierdoor voor het leven getekend – tot diep in hun meest persoonlijke en intieme relaties.
God, ik weet niet wat te zeggen. Verbijsterd aanschouw ik al het kwaad dat is teweeg gebracht door vertegenwoordigers van de Kerk. Ik kan me moeilijk voorstellen wat er zal worden van de vele mensen wiens vertrouwen zo schaamteloos is misbruikt.
Heer ik ben me ervan bewust dat deze vreselijke dingen niet meer ongedaan kunnen worden gemaakt. Toch bid ik U om alle slachtoffers van misbruik te helpen en hun onvoorstelbare pijn te verzachten. Maak heel wat wij niet helen kunnen. Dit vraag ik U, in de naam van Jezus Christus uw Zoon en onze Broeder.
Amen.
Dag 2: “…delen alle ledematen in het lijden.” (1 Kor 12, 26)
De pijn van de misbruikslachtoffers heeft een grote reikwijdte. Zij verspreidt onmacht, woede, schaamte en walging, met name bij hen die om de Kerk geven. Zij voelen zich verraden door de priesters en bisschoppen die mensen beschadigen in plaats van er voor hen te zijn.
Ontelbare gelovigen zijn betrokken bij de Katholieke Kerk. Zij investeren tijd, energie en bezieling in een gemeenschap die hen een spiritueel thuis biedt. Niemand van hen is volmaakt. Maar nooit zouden zij er ook maar aan gedacht hebben iemand op zo’n verziekte manier pijn te doen, en al helemaal niet uit naam van de Kerk.
God, het maakt me ongelooflijk kwaad als ik me voorstel wat er omgaat in de hoofden van sommigen. Zij die geacht worden uw boodschap van liefde te verkondigen, zij die geacht worden ‘herders’ voor anderen te zijn, zij hebben blijkbaar het idee dat ze het recht hebben om alles te doen waar ze zin in hebben.
Er zijn momenten dat ik me afvraag ‘of’ en ‘hoe’ ik kan blijven horen bij deze kerk – zo diep is de afschuw voor het lijden dat is veroorzaakt door een aantal van haar vertegenwoordigers. Alstublieft, help mij te begrijpen wat er allemaal aan de hand is – of, op zijn minst, te weten wat we hieraan kunnen doen.
Amen.
Dag 3: “Er is niets bedekt dat niet onthuld zal worden.” (Lucas 12,2)
Al jaren verschijnen er rapporten waarin gemeld wordt dat kerkfunctionarissen hun positie misbruiken. Het lijkt erop dat er krachten aanwezig zijn die in het geheim willen werken. Deze krachten komen niet van God, die zijn kinderen “het licht van de wereld” noemt.
Hoe pijnlijk de steeds weer nieuwe onthullingen ook zijn, we moeten ze onder ogen zien om met ons licht de duisternis te verdrijven. Al zouden we het graag ontkennen, dit misbruik is werkelijk – binnen en buiten de Kerk.
Jezus Christus, U bent in de wereld gekomen om ons te laten zien hoe oneindig groot Gods Liefde is. U bent gekomen om te helen wat gewond is – op het gevaar af zelf gewond te raken en te sterven.
Ik zou willen dat die akelige dingen niet bestonden. Maar kennelijk is de wereld niet zoals ik me heb voorgesteld; en de Kerk dus ook niet. in dit opzicht is het absoluut beter dat wat tot nu toe verzwegen is, in de openbaarheid wordt gebracht. Geef mij de kracht de werkelijkheid onder ogen te zien zonder eraan ten onder te gaan.
Amen.
Dag 4: Klerikalisme als ziekte
“Klerikalisme, of het nu door priesters of door leken tot stand komt, leidt tot een snee in het kerkelijke lichaam die veel van het kwaad dat we vandaag veroordelen, bevordert en in stand houdt. Nee zeggen tegen misbruik, is ook nadrukkelijk nee zeggen tegen alle vormen van klerikalisme.” (Paus Franciscus, Brief aan het volk van God, 20-08-2018)
Iedere gemeenschap heeft behoefte aan leiding. Leiderschap is echter een dienst, geen voorrecht. Als gedoopte christenen, als volk van God, dienen we een vorm van leiderschap te ontwikkelen waarin de een niet langer boven de ander kan komen te staan.
God, U alleen zijt de Heer! U roept ons op om uw Volk te zijn: uw kinderen. Bij ons doopsel werden wij uitgeroepen tot toekomstige priesters, koningen en profeten. Het is prachtig dat er mensen zijn die zich op een bijzondere wijze toewijden aan U. Maar dat maakt hen niet beter dan wie dan ook van ons.
Help ons om af te zien van iedere vorm van menselijke buitensporigheid en een manier te vinden om uw Kerk zo te organiseren dat wij allen gesterkt worden in onze waardigheid als uw kinderen. Ik vraag dit uit naam van Jezus Christus, onze broeder en Heer.
Amen
Dag 5: Moedig opstaan
Veel van wat wij horen over het misbruikschandaal geeft ons een gevoel van hulpeloosheid. Wij zullen moeten strijden tegen deze machteloosheid. Want toegeven aan dit gevoel van machteloosheid betekent dat je toegeeft aan de krachten die deze misbruiken hebben mogelijk gemaakt. In een volmaakte wereld zou dit allemaal niet nodig zijn. Maar onze wereld is overduidelijk niet volmaakt. En daarom vraagt het moed om op te staan voor het goede.
God is altijd groter! Groter dan alles wat ons kan afschrikken. Daarom kon Jezus het kruis op zijn schouders nemen. En daarom vraagt Hij ons om Hem moedig te volgen.
God, soms zou ik het willen opgeven en alles achter me laten. Tegelijkertijd weet ik dat het zinloos is om mijn ogen te sluiten voor het lijden.
Daarom vraag ik U om moed! Geef mij de moed om alles wat mij afschrikt onder ogen te zien, hoe afgrijselijk het ook moge zijn. Geef mij het onwrikbare geloof dat U groter bent dan al dit kwaad. Geef mij de kracht om in te gaan tegen hen die schade toebrengen aan uw boodschap van allesomvattende Liefde. Ik vraag dit uit naam van Jezus Christus, die zich liet leiden door uw wil.
Amen
Dag 6: Met open ogen en een open geest
Het is vaak erg pijnlijk om de werkelijkheid onder ogen te moeten zien. Want dan zien we pas wat we gewoonlijk graag willen verbergen. Het nieuwe misbruikschandaal leert ons hoezeer open ogen en een wakkere geest nodig zijn - zelfs in de Kerk.
Het gaat er niet om, nu iedereen onder verdenking te stellen. Maar we moeten ook niet naïef zijn. Het feit dat iemand zich aanbiedt in de naam van Jezus, wil nog niet zeggen dat die persoon ook handelt in de naam van Jezus. Wij worden allen uitgedaagd om zaken die ons als vreemd voorkomen aan te pakken. Alleen op deze wijze kunnen we toekomstig misbruik voorkomen.
God, als sinds “Adam en Eva” hebben wij er veel moeite mee om onderscheid te maken tussen goed en kwaad. Ook vandaag de dag is het niet altijd makkelijk om te weten wie ik kan vertrouwen, en wie niet. Maar ik weet dat ik afhankelijk ben van anderen en dat dit altijd zo zal blijven.
Ik vraag uw Heilige Geest om te kunnen zien en voelen wanneer iemand zich aanbiedt onder het mom van het het goede. Geef mij de helderheid om al wat ingaat tegen uw gebod van de Liefde moedig aan te pakken.
Amen
Dag 7: Samen genezen
“Het is altijd goed te onthouden dat in de heilsgeschiedenis de Heer een volk heeft gered. Je identiteit is niet volledig als je niet tot een volk behoort. Daarom wordt niemand alleen gered, als een geïsoleerd individu. Integendeel, God trekt ons naar zich toe, rekening houdend met het complexe weefsel van interpersoonlijke relaties in de menselijke gemeenschap. God wilde het leven en de geschiedenis van een volk binnengaan. Daarom kunnen we op dit kwaad, dat zoveel levens verduisterde, alleen maar samen antwoorden door het te beleven als een taak die ons allemaal aangaat, als het Volk van God.” (Paus Franciscus, Brief aan het volk van God, 20-08-2018)
De Kerk wordt vaak een “lichaam” genoemd. Zij is een gewond lichaam waar ik om geef. Aangezien ik een lid ben van die Kerk, een deel van dit lichaam, kan ik maar tot genezing komen samen met de Kerk.
God, “wanneer één lid lijdt, delen alle ledematen in het lijden.” (1 Korintiërs 12,26) Dit houdt in dat wij alleen gezamenlijk kunnen genezen. Hoewel ik persoonlijk niet schuldig ben aan het misbruik van een aantal priesters en bisschoppen, zullen we allemaal dienen te veranderen. Die verandering kan alleen plaatsvinden wanneer iedere cel van uw lichaam wordt geheeld. Wij dienen als Kerk samen te werken om de onrechtvaardige structuren bloot te leggen en te beëindigen.
Daarom vraag ik U om kracht en solidariteit, zodat wij de kerk kunnen vernieuwen. Hiervoor bid ik U, in de naam van Jezus Christus, bron van alle heelheid.
Amen
Dag 8: ”Heersers ontneemt Hij hun troon”
Toen Maria zich meer en meer bewust werd van haar roeping zong zij het “Magnificat” (Lucas 1,46-55). In dit gebed spreekt Maria uit dat God uiteindelijk de gerechtigheid zal brengen waar wij allen zo wanhopig naar verlangen.
De grote uitdaging van het Christen-zijn is te durven vertrouwen in de belofte dat God Heer is over de geschiedenis en dat hij zijn Volk leidt door de tijd. Onze ervaringen doen ons immers vaak wat anders vermoeden. Maar hopeloosheid en cynisme beroven ons van de kracht die we nodig hebben om de situatie te verbeteren.
God, vaak lijken uw wegen voor mij gesloten. Niettemin heb ik er vertrouwen in dat U weet wat U doet. U, U alleen, bent God. En ook al zijn er krachten in deze wereld en in uw Kerk, die U tegenwerken, niemand kan uw plaats innemen; hoezeer ze het ook proberen.
Heer, doe alles wat nodig is om uw gerechtigheid te laten zegevieren. Drijf uiteen wie zich verheven wanen, en geef aanzien aan wie gering is. Dit vraag ik U uit naam van Jezus Christus, onze broer en Heer.
Amen
Dag 9: Vastberaden actie
Eén ding is zeker: er móet iets veranderen! De bestuursstructuren in de Kerk moeten transparant worden en iedere spirituele overdrijving van kerkelijk gezag moet beëindigd worden. Hoe dat moet? Dat blijft nu nog een open vraag; maar er moet iets gebeuren!
Wij geloven Paus Franciscus op zijn woord als hij schrijft: “Moge de Heilige Geest ons de genade van bekering schenken en de innerlijke zalving die nodig is om onze wroeging te uiten en onze vaste wil om deze misdaden van misbruik moedig te bestrijden.” (Paus Franciscus, Brief aan het volk van God, 20-08-2018)
God, de Kerk dient voortdurend vernieuwd te worden. Dit feit ervaren wij dezer dagen op pijnlijke wijze. Samen met mensen over de hele wereld vraag ik U deze vernieuwing spoedig door te voeren.
Geef ons een wijze van kijken naar uw Kerk, die haar tot een gemeenschap maakt, waarin uw Woord wordt geleefd en doorgegeven. Breng ons, uw mensen, zo bijeen dat wij ons resoluut verzetten tegen alles wat ons verwijdert van U. Moge in ons en door ons uw wil geschieden. Want van U is het Koninkrijk, de Kracht en de Heerlijkheid, nu en tot in Eeuwigheid.
Amen
