Gods Geest op het spoor komen: onbegonnen werk?

1. In gebed en bezinning

Pinksteren krijgt liturgisch als vanzelf een inlooptijd. Tussen Hemelvaart en Pinksteren zit immers een noveen: een periode van negen opeenvolgende dagen waarin we bidden met een bepaalde intentie. Vaak wordt dan een noveenkaars ontstoken, een kaars die negen dagen lang onafgebroken brandt.

Het noveen vóór Pinksteren is bestemd om ons op de komst van de Geest voor te bereiden. Tijdens deze dagen bidden we dat de verrezen Heer de Kerk en heel zijn schepping zijn Geest schenkt. ‘Kom, Heilige Geest, en voltooi wat Gij begonnen zijt’ : een smeekgebed opdat Jezus’ Geest in overvloed over ons zou komen. We smeken Hem af over Kerk en wereld, over mensen zonder onderscheid, over het eigen hart dat zich volhardend afstemt op die vervullende komst.

Dulcis hospes animae, zegt een oude hymne, wat zoveel betekent als: ‘Gast van de ziel die tot zachtheid is gebracht’.

Immers, hoe raakt de zachtmoedigheid van de Geest binnen in een wrokkig, nukkig, verbeten hart, vol wroeging of ressentiment? Het innerlijk huis valt dus klaar gemaakt te worden voor de komst van de bijzondere gast! 

Meer nog dan over zijn aanwezigheid spreekt de Bijbel ons over het werk van de Geest. Wie alleen al het zondagslectionarium ter hand neemt, maakt kennis met de belangrijkste bladzijden van de Bijbel over de Heilige Geest. De liturgie aan de vooravond van Pinksteren neemt ons bij de hand en gidst ons doorheen het werk van Gods Geest.

Een kleine bloemlezing:

1. Genesis 11, 1-9: het verhaal van de toren van Babel. Toen liep het grondig mis. Een te groot vertrouwen in eigen kunnen en eigen technologie, de Andere (‘in de hemel’) wordt genegeerd. God zag de eigendunk van zijn kinderen en wij lezen: ‘Laten wij neerdalen en verwarring brengen in hun taal, zodat de een niet meer verstaat wat de ander zegt.’ Een andere mensheid wordt verwacht, bezield met een andere Geest. God begint opnieuw, met een enkeling: hij roept Abraham.

3. Ezechiël 37, 1-14: het visioen van de priester-profeet in ballingschap is wellicht één van de meest indrukwekkende uit de hele Bijbel. Eerst zien we een dal vol beenderen, vervolgens een leger dat oprijst, in slagorde, onafzienbaar groot! Dat is het werk van de Geest, ‘mijn Geest’, voor het volk. De profeet getuigt, de Geest doet de rest.

5. Psalm 104 (103), 1-2a.24-30: God schept en herschept. Wanneer Hij zijn gelaat afwendt en zijn Geest terugtrekt, dan verkommert alles. Maar wanneer Hij zijn Geest zendt en zijn gelaat naar de schepping keert, dan vernieuwt Hij het gelaat van de aarde en leeft alles weer op. In het Frans klinkt het: ‘Tu reprends leur souffle, ils expirent et retournent à leur poussière. Tu envoies ton souffle: ils sont créés.'

Gelaat en Geest horen bij elkaar, in de schepping en in de liefde. Beminnen is delen in dezelfde adem en voltrekt zich altijd ‘van gelaat tot gelaat’, nooit door zich af te wenden van elkaar. 

7. Johannes 7, 37-39: tijdens het Joodse Loofhuttenfeest neemt Jezus het woord, in het hartje van de tempel van Jeruzalem. Hij roept zoals hij maar zelden doet. We zijn op de achtste dag, ‘de laatste, de grootste dag van het feest’. En wat zegt hij? ‘Heeft iemand dorst, laat hij dan maar naar mij toe komen. Laat drinken wie in mij gelooft!’

De Jezus die de evangelist Johannes hier beschrijft, reikt wel heel bijzonder water aan. Het is het water dat na Jezus’ dood aan het kruis uit zijn zijde komt. Het is, zoals de profeten Ezechiël en Zacharia het zoveel vroeger al voorspelden, het water dat zij zagen opborrelen vanuit de Tempel. De Schrift is vervuld, Jezus is gestorven op het kruis, er stroomt water uit zijn doorboorde zijde, en pas daarna ontvangen de leerlingen de Geest. Johannes vervolgt: ‘Zoals de Schrift zegt: uit zijn binnenste zullen stromen levend water vloeien. Hiermee doelde Hij op de Geest die men zou ontvangen als men tot geloof in Hem kwam.’

Wie van dat water drinkt, ontwaart een bron in zich die nooit opdroogt en alles nieuw maakt.