De periode vanaf 17 tot 24 december, de kerstnoveen, is bedoeld als een voorbereiding – in crescendo – op het hoogfeest van Kerstmis. In die periode wordt elke dag tijdens het avondgebed (de vespers) één van de zogenaamde O-antifonen gezongen voor en na de lofzang van Maria (het Magnificat). Ook in de weekdageucharistie krijgen ze in die periode (in licht gewijzigde vorm) hun plaats als vers voor het evangelie (alleluiavers). De O-antifonen, zo genoemd naar de eerste letter, hebben allen eenzelfde structuur: een aanbiddende aanroeping tot Christus – telkens een titel uit het Oude Verbond die een heilsbelofte inhoudt – en een indringende smeekbede. Het gebruik van deze O-antifonen, ook wel antiphonae majores (grote antifonen) genoemd, is wellicht al in de vroege middeleeuwen ontstaan. Ze blijven tot vandaag een uitgelezen kans tot bezinning of gebed in voorbereiding op het kerstfeest.
O Sapientia - 17 december
O Wijsheid, voortgekomen uit de mond van de Allerhoogste;
Gij doordringt alle dingen met mildheid en kracht.
Kom nu en wijs ons uw wegen.
O Adonaï - 18 december
O Adonaï, Heer van Israëls huis,
Gij zijt aan Mozes verschenen in het brandend braambos
en hebt hem de wet gegeven op de Sinaï.
Kom nu en bevrijd ons met sterke hand.
O Radix Jesse - 19 december
O Wortel van Jesse,
Gij zijt het teken waarop de volken hebben gewacht;
voor U zullen koningen verstommen, de volken zullen tot U smeken.
Kom nu en bevrijd ons, wacht niet langer meer.
O Clavis David - 20 december
O Sleutel van David en scepter van Israëls huis,
wat Gij opent, zal niemand meer sluiten,
wat Gij sluit, zal niemand meer openen.
Kom nu en bevrijd ons uit de kerker,
uit de duisternis en de schaduw van de dood.
O Oriens - 21 december
O Dageraad, afglans van het eeuwig licht
en Zon der gerechtigheid.
Kom nu en verlicht hen die in duisternis leven,
die gezeten zijn in de schaduw van de dood.
O Rex gentium - 22 december
O Koning der volkeren, zo lang verwacht.
Gij hoeksteen die alles één maakt.
Kom nu en red de mens die Gij uit aarde hebt gevormd.
O Emmanuel - 23 december
O Emmanuel, onze wetgever en koning,
verwachting der volkeren en hun Verlosser.
Kom nu en red ons, Heer, onze God.
In de volgorde van de antifonen zit een letterspel verborgen, een geliefd element in de middeleeuwen. De eerste letters van de Latijnse aansprekingen vormen een omgekeerd acrostichon: 'Ero cras', wat betekent: 'Ik zal er morgen zijn'. De Heer Jezus, naar wie wij tijdens de advent uitzien, verzekert zijn volk dat de tijd van wachten voorbij is …
Een verwijzing naar diezelfde aanroepingen vinden we in het bekende adventslied 'O kom, o kom Immanuël' (Zingt Jubilate, nr. 121), waarvan de oorspronkelijke melodie uit een 12de eeuws Frans missaal komt en waarvoor de dichter-theoloog Willem Barnard de Nederlandse tekst schreef.
Lees verder onder het lied ...
