Op 25 december zal paus Franciscus het Heilig Jaar inzetten met de plechtige opening van de deur van de Sint-Pietersbasiliek. Thema: Pelgrims van hoop!
Een heilig jaar
Sinds 1300 wordt op geregelde tijdstippen in de katholieke kerk een heilig jaar afgekondigd. In principe gebeurt dit op vandaag om de 25 jaar én naar aanleiding van een speciale gebeurtenis (o.a. een bijzondere verjaardag van de kruisdood van Jezus). Reeds in de joodse Bijbel kent men het gebruik van een heilig jaar, ook jubeljaar genoemd omdat het jaar feestelijk werd ingezet door het blazen op de jobel of hoorn. Bedoeling van een jubeljaar is de relatie met God én met een medemens te herstellen: een zich bewust worden dus van de barmhartigheid van God en een oproep tot onderlinge vergeving. Traditiegetrouw brengen christenen een pelgrimstocht naar de graven van Petrus en Paulus en bij uitbreiding naar de vier basilieken van Rome.
Pelgrims van hoop!
Als christenen zijn we samen onderweg en brengen getuigenis van de hoop die in ons leeft. Vanwaar deze hoop? Er is hoop niet omdat wij het allen zo goed doen. Het fundament van de christelijke hoop ligt niet bij ons. Onze hoop vindt zijn oorsprong in God die in zijn liefde voor de mens trouw blijft tot over de grens van de dood. In het boek Exodus horen we God zeggen: ‘Ik ken het lijden van het joodse volk. Ik hoor hun jammergeroep. Ik zie hoe zij worden onderdrukt. Ik trek het Mij aan. Het raakt Mij. Ik daal af om hen te redden’ (Exodus 3). De God van de joods-christelijke traditie is niet een onbewogen God hoog verheven boven de wolken, maar een God die zich het lot aantrekt van het joodse volk en telkens opnieuw zijn hand uitsteekt om het te redden en te bevrijden. Om te tonen dat het Hem menens is, is Hij mens geworden in Jezus van Nazaret! In Jezus komt Gods liefde en vriendschap voor ieder mens aan het licht. Wanneer de joodse en Romeinse overheid Jezus uitschakelen, omdat Hij hun schijnheiligheid aanklaagt, en Hem uiteindelijk aan het kruis nagelen, blijft God Jezus trouw. In de paasmorgen wordt duidelijk dat God zijn handtekening zet onder alles wat Jezus heeft gezegd en gedaan. Daarom is het kruis voor een christen, niet alleen een teken van mislukking, maar ook een teken van hoop: God blijft trouw aan Jezus en aan al wie leeft in Jezus’ spoor. Dit is het fundament van de hoop die in ons leeft.
Op de affiche van het Heilig Jaar zien we mensen onderweg, mensen getooid in de vele culturele kleuren die we rijk zijn. Ze scharen zich allen achter het kruis: teken van hoop!
Gods Woord zet mensen in beweging
Het Woord van God is dynamisch. Het stelt kritische vragen aan vaste tradities, normen en gebruiken. Het nodigt mensen uit hun leven in vraag te stellen: ‘Zijn wij wel goed bezig? Zijn we wel op de goede weg?’ Het Woord van God doorbreekt verroeste gewoontes en zet aan tot herbronning. Het spoort ons aan nieuwe wegen te bewandelen zo lang Gods droom met de mens en de wereld nog niet is gerealiseerd.
Gods Woord zet de Kerk in beweging
Het Woord van God daagt ook de Kerk uit zich telkens opnieuw te laten bevragen door het evangelie. De recente synode over een synodale kerk toont ons de rijkdom van een kerk die openstaat voor waartoe de Geest ons inspireert. De kerk als een verzameling van mensen onderweg (gewijden en niet-gewijden, mannen en vrouwen), die los van vooroordelen respectvol luisteren naar éénieders verhaal in de hoop zo op het spoor te komen van wat God van ons verlangt.
Het kerstverhaal als een verhaal van mensen onderweg
Het valt me op hoe in het kerstverhaal de personages allemaal mensen zijn onderweg. Jozef en Maria gaan van Nazaret naar Betlehem. Wanneer koning Herodes Jezus naar het leven staat, gaan ze van Betlehem naar Egypte en wanneer het gevaar geweken is, keren ze van Egypte naar Nazaret terug. De herders gaan op zoek naar een Kind in de stal. De Wijzen volgen de ster tot ze boven de kribbe stil blijft staan.
Op weg zijn, pelgrimeren: het hoort blijkbaar bij al wie zich laat leiden door het Woord van God.
Jezus als pelgrim
In het komende liturgisch jaar (C-jaar) wordt elke zondag op zondag voorgelezen uit het evangelie van Lucas.
Lucas bouwt zijn evangelie op als een reisverhaal, een tocht van Nazaret naar Jeruzalem (in het evangelie van Lucas komt Jezus tijdens zijn openbaar leven maar éénmaal in Jeruzalem). Jezus wordt voorgesteld als een pelgrim, die op zijn tocht doorheen Palestina niet overal welkom is. Pas in Jeruzalem wordt duidelijk wie Hij echt is.
Voor Lucas is Jeruzalem een theologisch belangrijke plaats. Zijn evangelie begint er en eindigt er. Het is de plaats waar alles aan de Messias ‘vervuld’ wordt en God zich openbaart. Vanuit Jeruzalem vertrekt de evangelisatie om zich over de wereld te verspreiden, tot in het centrum: Rome.
Lucas beklemtoont het belang van het als pelgrim op tocht zijn van Jezus, door aan zijn evangelie een kindheidsevangelie te laten voorafgaan waarin Jezus reeds als kind tweemaal de tocht naar Jeruzalem maakt (kerstverhaal en verhaal van de twaalfjarige Jezus in de tempel).
Renaat Desmedt
Jubelklanken.
Hoor je ze?
Ze verklanken dat Jezus
nieuwgeboren in de buurt is.
Zullen we gaan kijken?
Gaat de deur van je leven open?
We krijgen de kans om Hem
- in levende lijve - te ontmoeten.
Hoe zou Hij zijn?
Wat zal Hij zeggen?
Hoe zal Hij ons aanspreken?
Welke gebaren zijn Hem eigen?
(H)erken je Hem?
Ga je mee?
Pelgrims onderweg naar de Bron.
Liggend in een voederbak:
de Weg, de Waarheid en het Leven.
Een jubeljaar vol zegen…
Rik Depré
(Publieke afbeelding: kerknet.be)
