Leven van vroomheid en verzet ~ Dorothee Sölle 1929-2003

Dorothee Sölle in 1 minuut 

Christen worden in de rijke Eerste Wereld betekent breken met onze eigen wereld, zijn waarden, standaarden en gewoontes. 

Dorothee Sölle was een Duitse protestantse theologe, politiek activiste en schrijfster. 

Ze groeide op in een burgerlijk gezin zonder kerkelijke opvoeding. Ze hing aanvankelijk het existentialisme aan en vond religie maar een domme en laffe vlucht voor de duisternis van het bestaan. Een bezielde godsdienstlerares op de middelbare school prikkelde haar interesse voor een open, reflecterend christendom.

Net na de Tweede Wereldoorlog studeerde ze filosofie, literatuurwetenschap en theologie. Ze doctoreerde, maar kreeg in Duitsland nooit een leerstoel. Wel in New York waar ze systematische theologie doceerde. Ze werkte verder als studieadviseur, gastdocent en publiciste voor radio. Ze publiceerde meer dan 40 boeken en vele gedichten over religie en politiek. Daarin zoekt ze een nieuwe taal voor het hedendaagse geloof. Wetenschappelijk spreken over God vindt ze maar niks. Dan schrijft ze liever gebeden en poëzie. 

Een taal die onze emoties serieus neemt en ze echt gewicht geeft in ons leven, moedigt ons aan om anders te denken, te zijn en te handelen.

Mystiek en verzet is vermoedelijk haar meest bekende boek. De titel geeft al aan dat geloven na Auschwitz voor Sölle ook politiek moet zijn. Ze voegde de daad bij het woord en was actief in de vredesbeweging en vele kerkelijke linkse en oecumenische organisaties. Haar provocerende theologie en sociaal activisme leidden tot weerstand bij conservatieve christenen. Tegelijk was ze een veelgevraagd spreekster in kerkelijke middens. 

Sölle is twee keer getrouwd geweest en kreeg vier kinderen. Nadat haar eerste man haar verliet, belandde ze in een zware levenscrisis. Ze stierf in 2003 tijdens een conferentie over God en het geluk. Zelf zei ze daarover:

Geluk, dat is mijn basisgevoel, dat me draagt. Het is er altijd. De mooiste formule voor geluk is voor mij de mystieke zin: ik ben wat ik doe. 

Bronnen: 

• Wikipedia 
• Anselm Grün. God, als U er bent: indrukwekkende religieuze ervaringen - van Augustinus tot Bonhoeffer. Ten Have, 2012, ISBN 9789059951921, 240 pagina's. 

Dorothee Sölle zelf lezen

Ons hele leven bestaat uit wanhopen over een antwoord en zoeken naar een antwoord.

Een 20-tal boeken van Dorothee Sölle zijn in het Nederlands vertaald. Vele kan je tweedehands kopen (De Slegte, Boekwinkeltjes, Bol...). 

Sterven is wat er gebeurt in ons wanneer we naar anderen kijken niet als geschenk, zegen of stimulans, maar als bedreiging, gevaar, concurrentie. 

Mystiek en verzet noemde Sölle zelf haar belangrijkste werk. Hieronder een voorsmaakje. Wil je de tekst echt laten doordringen? Druk de leestekst af en lees hem rustig door. Duid aan welke zin of welk woord jou bijzonder raakt. 

Download de leestekst

Leven met Dorothee Sölle

1. Welk onrecht heb jij aanvaard en voor jezelf goedgepraat: ‘Zo is het nu eenmaal, het kan niet anders…’ Kan je opnieuw verontwaardiging voelen? Waar brengt die energie jou? Kan je in de komende week ergens met die energie in beweging komen? 
2. Welke vragen over God en het leven zijn voor jou belangrijk? Welke van die vragen heb je misschien toegedekt? Welke wachten nog op een persoonlijk antwoord van jou? Kan je daar de komende week wat tijd en aandacht aan geven? 
3. Heb jij woorden waarmee je over God en met God kan spreken, woorden die er voor jou toe doen en die écht aanvoelen? Ga je af en toe op zoek naar woorden die voor jou op dit moment meer zeggingskracht hebben? Doe het de komende week. Misschien kan je daar zelfs met iemand over spreken.
4. Ken je de ervaring van opgaan in een burgerlijk bestaan van comfort, veiligheid en afleiding? Ken je de ervaring van ten ondergaan aan wanhoop en diepe twijfel of het ooit anders wordt? Kan je kijken naar het gelaat van Christus en Hem ervaren als een derde weg: alle kwaad van de wereld dragend zonder ten onder te gaan?

Meer weten over Dorothee Sölle

Online:

• Dorothee Sölle: een omstreden profetes. Beeldfiguren van het christendom. 
• Dorothee Sölle (1929-2003): de protesterende mystica. Lucepedia. 
• Monique Wolf. Dorothee Sölle (1929-2003): een profetische vrouw. Streven, 2004. 
• Geert Delbeke. Radicaal en vroom: Dorothee Sölle. Het Teken, 2009. 
• Alma De Walsche. De mystiek van schone kleren, erotiek en vallende bladeren. MO, 1997. Interview met Dorothee Sölle. 
• ‘Theo-poëzie’ van Dorothee Sölle verbindt mystiek en verzet. Tertio, 2018.

Boeken over Dorothee Sölle:

• Anselm Grün. God, als U er bent: indrukwekkende religieuze ervaringen - van Augustinus tot Bonhoeffer. Ten Have, 2012, ISBN 9789059951921, 240 pagina's. 

Enkele boeken van Dorothee Sölle:

• Mystiek van de dood: een fragment. Ten Have, 2004, ISBN 9789025954079 , 160 pagina's. 
• Mystiek en verzet: ‘Gij stil geschreeuw’. Ten Have, 1998, ISBN 9789025955830, 424 pagina's. 
• Tegenwind: herinneringen. Ten Have, 1995. (autobiografisch)
• Denken over God: inleiding in de theologie. Ten Have, 1990.
• God heeft mensen nodig: een theologie van de schepping. Ten Have, 1984.
• Lijden. Bosch en Keuning, 1973.
• Politiek avondgebed. Baarn, 1969.
• Plaatsbekleding: een hoofdstuk theologie na ’de dood van God’. Ambo, 1965. 

Een korte beschrijving van elk boek vind je op Lucepedia - menu aan de rechterkant Boeken (van)

Bibliografie van haar boeken in het Duits (pdf)