Revoljoetsija!

Dit boek kijkt naar de Russische Revolutie en met name naar de langslepende gevolgen van de bolsjewistische staatsgreep van 1917. Je kan eigenlijk beter stellen dat de revolutie ten minste twee decennia lang (van 1917 tot en met 1938) woedde, en dat het pas rustig werd in de Sovjetwereld na Stalins dood in 1953. De gevolgen van het tumult waren (zijn) schokkend: de communistische overwinnaars van 1917 creëerden een onvergelijkelijk bloedige dictatuur. Vrijwel net zo schokkend is het dat het Russische voorbeeld navolging vond, zoals in China en Cambodja in de jaren zestig en zeventig van de twintigste eeuw. Nog altijd leven we met de consequenties van die omwenteling, die zowel politiek, economisch, sociaal en cultureel was. Niet alleen zijn landen als Noord-Korea of China formeel nog altijd communistisch, maar het falen van het communisme heeft bijvoorbeeld ook veel invloed op de huidige politieke situatie in de meeste westerse landen. In het bijzonder kan de ongekende zwakte van de linkse agenda in de huidige westerse politiek voor een groot deel geweten worden aan het communistische échec. Maar weinig politieke leiders durven zich resoluut op te werpen als de voorvechters van alle onderdrukten en kansarmen en volgen de fundamentele gelijkheid van de mens consequent als hun leidend principe. Een van de centrale thema's in dit boek is dat op verschillende cruciale momenten een ander pad van historische ontwikkeling in Rusland en de Sovjetunie had kunnen worden ingeslagen die de verschrikkelijke geschiedenis vanaf 1914 en faliekante mislukking van het Sovjet-project vanaf 1917 een ander vervolg hadden kunnen geven. De mogelijkheid van het pure communisme was een illusie die veel te maken had met de overtuiging dat de wereld in al zijn facetten maakbaar was. Die gedachte vond zijn origine vond in het grenzeloze negentiende-eeuwse optimisme, ingegeven door de adembenemende toepassing van de wetenschap op de technologie (een soort vertrouwen wat ons vandaag de dag niet vreemd is). Aan de andere kant kan worden gesteld dat de Westerse welvaartsstaat die na de Tweede Wereldoorlog verrees voor een belangrijk deel ontwikkeld werd als een soort van antwoord op de Sovjet-communistische welvaartsstaat. De vrije en democratische (kapitalistische) wereld wilde laten zien net zo goed, of nog beter, te kunnen zorgen voor zijn arbeiders en boeren. Het is geen toeval dat de afbraak van die welvaartsstaat pas echt begon toen het communisme in elkaar stortte, ook al hadden Ronald Reagan en Margaret Thatcher al eerder belangrijke stappen in die richting gezet.