In de ogen van de jeugd zien we vuur.
Maar in de ogen van de ouderen zien we licht.
Victor Hugo, Frans schrijver (1802-1885)
Naar aanleiding van de 2de Werelddag van Grootouders en Senioren kreeg ik van Veronique en Wilfried namens de redactieploeg een vrij aparte vraag voor een artikel in kerk en leven. Het betrof een thema waar ik beroepshalve veel mee te maken heb maar waar ik persoonlijk nog niet zo veel over nadacht.
Werelddag van Grootouders en Senioren 26 juli 2022
De vraag betrof een artikel over een jonge grootouder die rond die tweede werelddag van grootouders met een bijbelse inslag iets zou kunnen neerschrijven. Ik ben zelf inderdaad net zestig geworden en het is altijd wel zo dat een nieuwe voordeur zorgt voor wat heimwee naar vervlogen tijden en een voorzichtig vooruitkijken naar wat nog komt. Ik ben daarnaast ook recent opa geworden van twee kleinkinderen en dat zorgt er ook voor dat er met de generatieopvolging plots een ander perspectief en een nieuwe aanspreeknaam is bijgekomen. We zijn plots niet allen meer de ouders van onze kinderen, maar ook grootouders van twee kleinkinderen. Ze kregen de mooie namen van Josse en Margaux. Kathy en ikzelf worden ondertussen ook opi en omi genoemd, het was een hele klus om de juiste aanspreeknamen te vinden in de bredere familiecontext van opa’s en oma’s en pepe’ s en meme’s. Het zijn spreeknamen die een positieve meerwaarde in zich dragen, omdat ze inhouden dat er kleinkinderen zijn. Ze sluiten toch ook een moeilijkere verbinding in van ouder worden en anders tegen het leven aankijken. Net in die kwetsbare betekenis krijgt die christelijke grootouderdag zijn plaats. De dag van de grootouders is sedert 2021 een nieuw initiatief van paus Franciscus om de waardering voor grootouders en senioren te versterken.
Deze dag vindt dit jaar plaats op dinsdag 26 juli en wordt in onze christelijke traditie verbonden met de Heiligen Joachim en Anna. Er bevinden zich beelden van hen in onze eigenste Sint-Salvator kerk en tot voor enkele jaren was de kapel van de Molenhoek in Deerlijk ook een Sint Anna kapel.…die kapel is nu ontwijd en zelfs gesloopt.
In de biografie van Anna lezen we dat ze getrouwd was met Joachim. Zij leefden zeer godsvruchtig, ze waren welgesteld en vrijgevig. Tot hun spijt was hun huwelijk lang kinderloos en op een dag werd een offer rond hun kinderwens geweigerd. De hogepriester beweerde namelijk dat dit een straf van God was. Uit schaamte hiervoor trok Joachim zonder Anna de woestijn in en durfde niet meer terug te keren naar zijn woonplaats. Na enige tijd verscheen er echter in de woestijn een engel aan Joachim, met de boodschap dat zijn vrouw zwanger was. Joachim keerde terug naar Jeruzalem en ontmoette daar zijn vrouw (die ook bezoek had gekregen van een engel). Hun liefdesgeluk kon niet op. Het kind dat zij kregen, gaven zij in opdracht van de engel de naam Maria. Later werd zij uitgehuwelijkt aan Jozef, een timmerman en weduwnaar op leeftijd. Het vervolg van het verhaal kent u ondertussen wel. Jezus werd later als de kleinzoon van Anna en Joachim geboren. En zo worden Joachim en Anna sinds jaar en dag de patroonheiligen van de grootouders en de senioren genoemd.
In de brief voor 26 juli 2022 schrijft paus Franciscus vanuit de psalmwoorden:
“Ze dragen nog vrucht als ze oud zijn (Ps 92, 15) .”
Dierbare ouder wordende vrienden,
De woorden van de psalmist brengen een vreugdevolle boodschap, een echte blijde boodschap die wij op deze tweede Werelddag van Grootouders en Senioren aan alle mensen kunnen verkondigen. Deze boodschap staat in schril contrast met wat de wereld denkt over deze levensfase, maar ook met de trieste gelatenheid van sommige senioren die bijna niets meer van de toekomst verwachten. Dit is de mentaliteit van de wegwerpcultuur, die ons doet denken dat wijzelf op de een of andere manier minder, zwak en kwetsbaar zijn en dat er een groot verschil bestaat tussen wij en zij. De Schrift ziet het anders. Een lang leven – zo leert de Schrift – is een zegen, en senioren zijn geen verstoten mensen die gemeden moeten worden, maar levende getuigen dat God in zijn welwillendheid leven in overvloed schenkt. (Tot zover paus Franciscus.)
Ik ben zelf natuurlijk nog een actieve en sportieve senior en normaliter nog enkele jaren aan het werk. Maar beroepshalve ben ik verbonden met ouderenzorg en geestelijke gezondheidszorg waar ik dagelijks vooral de moeilijkheden meemaak van vele mensen. Het ouder worden en het omgaan met een psychische kwetsbaarheid valt voor velen heel zwaar. Het is zeker zo dat het maatschappelijk broodnodig is om meer aandacht te hebben voor afhankelijke, gevoelige en kwetsbare oudere mensen. De hulpverlening zelf vindt daar maar ten dele antwoorden op. Al te veel mensen leven geïsoleerd en worstelen met eenzaamheid. Het zou al een stap in de goede richting zijn moesten we meer waardering en meer respect opbrengen voor de moeilijkheden die ouderen meemaken. De werelddag roept ons op om ons actiever in te zetten voor de oudsten onder ons, en zeker het meest voor hen die alleen leven of in een zorgvoorziening verblijven.
We houden van oude kathedralen...
van antieke meubelen...
oude geldstukken...
oude schilderijen...
en oude boeken...
Maar we zijn alles vergeten
over de enorme morele en spirituele waarde van ouderen.
Lin Yutang, Chinees schrijver (1895-1976)
Verder wil ik het afsluitend ook even hebben over de unieke rol die je als grootouder kunt opnemen. Het krijgen van kleinkinderen katapulteert u ergens terug in de tijd toen je zelf kinderen kreeg. Het confronteert u terug met zorg en aandacht, met opvoeding en doorgeven van wijsheid en geloof.. al is het op een andere manier. Grootouders zijn zeker belangrijk voor jonge ouders in deze o zo drukke tijd. Het gaat op vandaag allemaal te snel en er is veel te veel. Plaatsen waar kleinkinderen gewoon kunnen thuiskomen in alle rust zijn onontbeerlijk. Het is evenzeer belangrijk om levenswijsheid maar ook om geloof door te geven…
Ik besluit met een kleine bergrede: Lof van de ouderdom
Gelukkig ben je als het leven je blik verscherpt heeft
zonder je wantrouwig te maken.
Gelukkig ben je als je erin slaagt oud te worden
zonder een mens uit het verleden te zijn.
Gelukkig ben je als je de kleinkinderen leert van God te houden
zonder hen dreigend aan te porren.
Gelukkig ben je als je niet van het verleden leeft
maar van de toekomst die God je schenkt.
Verheug je! Je zult het rijk der hemelen bezitten. Naar Gerhard Eberts
Dominiek Gheysen
