We leven vandaag in een maatschappij waar iedereen zijn eigen plaats heeft gekregen. Een plaats om te leven, om deel te nemen aan het gemeenschappelijke leven. Maar wat als dat niet meer zo gemakkelijk gaat? Daar heeft onze samenleving ook een plek voor: de parking. Vergelijk het misschien met de slogan: ‘Antwerpen is het centrum van de wereld en de rest is parking’. De ‘parking’ is dan een centrum voor geestelijke begeleiding, een plek waar mensen met een mentale beperking samenleven, een woon-zorgcentrum …
Hilde Coeck,
pastoraal werkster in opleiding in woon-zorgcentrum Maria-Boodschap in Niel
Het is een minderheid die er zelf voor kiest om te verhuizen naar een woon-zorgcentrum. De kinderen van die bewoners maakten die keuze vaak uit noodzaak, omdat ze zelf niet meer voor hun ouders konden zorgen en de ouders niet meer voor zichzelf konden zorgen. Maar in onze samenleving betekent ‘niet meer voor jezelf kunnen zorgen’ vaak ook ‘niet meer voor jezelf kunnen denken’, en staat het gelijk aan ‘aan de kant geschoven worden omdat je hulp nodig hebt’. Daar ben ik het absoluut niet mee eens.
Wonen in een woon-zorgcentrum mag níet betekenen dat je niet meer kunt bijdragen aan het leven in de maatschappij. Ik heb gezien hoe mensen wegkwijnden, omdat ze opgenomen werden en verondersteld werden niets meer te kunnen betekenen. Maar ik heb ook gezien hoe relaties opnieuw herstelden, omdat er tijd en ruimte kwam om elkaar weer te ontmoeten als ouder en kind. De verzorgende taak van de kinderen werd weggenomen, waardoor ouders weer ‘ouder’ konden zijn en kinderen weer ‘kind’, ook al zijn ze zelf al lang vijftigplussers. De zorg wordt hersteld, de wederzijdse zorg voor elkaar wordt aanvaard.
Sleutel
Af en toe de sleutel nog eens gebruiken, zet mensen opnieuw in hun kracht. Dat geeft mensen vleugels. Oudere mensen dragen een massa aan kennis en ervaring met zich mee, maar staan ook nog open om nieuwe dingen te leren. Blijf hen dan ook bevragen naar hun expertise: weet jij nog hoe ik best een koffievlek uit mijn tafellaken krijg? Weet jij hoe ik een vastgeroest scharnier weer kan laten bewegen? Hoe pakte jij dat vroeger aan, want ik weet niet hoe ik eraan moet beginnen … Wanneer je dan nadien vertelt hoe hun informatie jou geholpen heeft, groeien ze ter plekke. Zulke kleine dingen zetten ouderen in hun waarde. Op zulke momenten voelen ze zich niet ‘geparkeerd’.
Geloof beleven
‘Nieuwe’ dingen leren mag je ook interpreteren als: hoe doen mensen de dingen vandaag? Vooral over het beleven van geloven hebben oudere mensen heel wat vragen. Ze zagen onze kerken leeglopen, maar zien de vernieuwingen of verjongingen van vandaag niet meer. Binnen onze pastorale werking proberen we daar bijzondere aandacht aan te schenken. We werkten een jaarprogramma uit met verschillende momenten van bezinning en gebed, waarbij we de traditionele gebruiken een plaats geven omdat ze veiligheid en herkenning bieden – zoals het bidden van een rozenkrans bij Onze-Lieve-Vrouw in de meimaand – maar ook nieuwe elementen binnenbrengen, zoals het uitbeelden van het kerstverhaal door een zandtekenaar.
Via beelden trachten we ook het leven in de parochiekerk(en) binnen te brengen in het woon-zorgcentrum. We gebruiken al eens een lied uit de gezinsviering bij onze viering. We nodigen parochianen uit, als deelnemers aan activiteiten, of als vrijwilliger. Daar worden onze mensen blij van, blij omwille van de frisse wind, maar ook blij omdat de Blijde Boodschap verder gaat.
Wegwerpcultuur
In zijn encycliek Fratelli Tutti bekritiseert paus Franciscus de ‘wegwerpcultuur’ die leidt tot uitsluiting en marginalisatie van kwetsbare groepen: “Om aandacht te hebben voor mensen in nood zijn kracht en tederheid, strijd en edelmoedigheid nodig te midden een functionalistisch en geprivatiseerd model dat onvermijdelijk tot een ‘wegwerpcultuur’ leidt” (hoofdstuk 5). Hij benadrukt dat ware zorg voor mensen verder gaat dan materiële hulp. Het gaat om het herstellen van hun waardigheid, en het bevorderen en het bestendigen van hun integratie in de samenleving. Het erkennen en het waarderen van hun kunde, talenten en ervaringen, maakt dat ze zich gezien voelen en niet weggeworpen.
Broodnodig
Onze oudere mensen zijn ook kwetsbare mensen. Daarom moeten we goed zorg dragen voor hen. We kunnen nog zoveel van hen leren. Ze dragen immers de wijsheid van het relativeren in de tijd met zich mee. Ja, soms verhuizen ze naar de parking, maar dat wil nog niet zeggen dat ze daar bij het vuilnis moeten staan. Trouwens, wie is er niet blij om tijdens een lange autoreis even te mogen vertoeven op de parking? We vinden er rust en energie. Dus moeten we die plekken en vooral de mensen die daar toeven, koesteren en erkennen. We hebben hen broodnodig.
Lees meer in ‘Relevant’, het magazine van het bisdom Antwerpen.
Abonneren kan via abonnementen.relevant@otheo.be.
Info op www.relevant-bisdomantwerpen.be. Een abonnement kost 45 euro. Met een steunabonnement van 75 euro steek je ons een hart onder de riem.
Een los nummer kost 15 euro. Info op 03 210 08 30.
