Feesten is onze regel wel
Toen ik 35 jaar geleden door Mgr. Emiel-Jozef De Smedt werd benoemd tot medepastoor in Kuurne, zei de bisschop mij: “Wilfried, ik benoem je tot medepastoor in ‘het warme zuiden’”. Hij had gelijk. De Leiestreek heeft er een handje van weg om feest te vieren. Als het kermis is, doen heel velen mee, ook bijna alle verenigingen, jong en oud, over rangen en standen heen. Prachtig om mee te maken!
Kuurne-Kermis
Nog maar pas in Kuurne of het feestgedruis brak al los. Half september 1982 werd ik aangesteld in de Sint-Michielskerk te Kuurne en vlug was het kermis: op de 1ste zondag na het feest van Sint-Michiel dat sinds mensenheugenis gevierd wordt op 29 september. Onmiddellijk was ik onder de indruk: er trok zelfs een Ezelsstoet door de straten! Ook de kerk werd er nauw bij betrokken. Op Kermiszondag verzamelden alle verenigingen van Brandweer over Politie tot Chiro en zoveel andere organisaties met hun vlag op de trappen van het gemeentehuis. Met de burgemeester op kop in stoet naar de bomvolle kerk voor de plechtige eucharistie. Het orgel stuwde het volk tot de hoogste noten en tonen. Op Kermismaandag weerom een volle kerk met ingetogen, stille mensen dit keer: ‘requiem’ werd er gezongen, ‘geef rust o Heer’ aan onze overledenen, we hebben zoveel aan hen te danken.
Kermis en kerk
Die gaan inderdaad goed samen! Ooit werd in dorp of stad een kerk gebouwd, resultaat van immense inspanningen. Eenmaal de kerk voltooid, alom vreugde. De bisschop kwam ter plaatse om de kerk te wijden: er werd een ‘kerkwijdingsfeest’ georganiseerd! Zo heerlijk… elk jaar werd het feest herhaald. Elk jaar vreugde, elk jaar veel volk en jolijt. Het jaarlijkse feest kreeg de naam kermis! Kerkwijdingsfeest was inderdaad te lang.
Kermesse en Ducasse
In onze Vlaamse taal zijn heel wat leenwoorden uit het Frans, bv ‘portemonnee’ (van “porte-monnaie”). Omgekeerd drongen ook Vlaamse woorden door in de sierlijke, fiere Franse taal, bv “kermesse” afkomstig van ons Vlaamse woord “kermis”. Een reden te meer om ons Vlaamse woord kermis niet verloren te laten gaan. En die evolutie is aardig bezig… Kuurne-kermis werd ‘Ezelfeesten’, van Harelbeke-kermis wil men ‘Harelbeke feest!’ maken.
Ooit was ik op Pinksteren in de vroege namiddag onmiddellijk na de 11u-mis met mijn moeder naar Mons gereden, naar de ‘Collegiale Sainte-Waudru’. Daar in Mons rook het fris naar bloemen en vers groen, overdadig werd de kerk versierd. “Waarom?” vroegen wij. “Volgende zondag, ‘Trinité’, is hier in Mons ‘la ducasse’, notre grande kermesse!” Het grote reliekschrijn van Sainte-Waudru wordt op de gouden koets geplaatst en samen met burgemeester Elio Di Rupo op de kasseien omhoog geduwd naar het marktplein. Het woord “Ducasse” heeft inhoudelijk dezelfde oorsprong als het woord “Kermis”, het komt van het Latijnse woord ‘dedicatio’ wat ‘kerkwijding’ betekent. Tot op vandaag worden in Wallonië en in Noord-Frankrijk tot in Picardië beide woorden in ere gehouden en door het volk gebruikt: ‘kermesse’ en ‘ducasse’.
Feest van de Kruisverheffing
Dertig jaar geleden – in 1987 – werd ik benoemd in Harelbeke. Op de eerste dekenvergadering die ik meemaakte in het bisdom, vroeg deken Lagrain van de Sint-Salvatorskathedraal te Brugge mij: “Wanneer vieren jullie in Harelbeke het feest van de Sint-Salvatorskerk?” Ik wist het niet… Deken Lagrain zei: “Wij vieren het patroonsfeest op 14 september, hoogfeest van de Kruisverheffing!” Vlug had ik het verstaan! Toen het Harelbeke-kermis werd, had ik het door: ja! op de 1e zondag na 14 september. Hét symbool van onze Sint-Salvatorkerk van Harelbeke is: het kruis op de wereldbol, het kruis van de “Salvator Mundi” – de Redder van de Wereld! Je ziet het staan hoog op de voorgevel van de kerk, hoog op het hoofdaltaar binnen in het hoogkoor van de kerk, de preekstoel is de wereldbol met het kruis, tot zelfs waar de mooie koorhekkens samenkomen zie je een kruisje op een kleine wereldbol. En altijd de kronkelende slang: Hij overwint het kwaad in ons en in onze wereld!
Een prachtig Harelbeeks feest
In de ‘dekenij’ woonde ik mooi om Harelbeke-Kermis mee te maken vanop de eerste rang. Al dat volk, zoveel ambiance, vreugde op vele gezichten. Ons volk feest graag. Ook werd de kerk erbij betrokken, zo hoort dat. Je oorsprong mag je nooit vergeten, anders loert dementie om de hoek! Het feestcomité deed zeer gewaardeerde inspanningen. Ik herinner me al dat volk voor ‘Schatteman en Couvreur’, voor Koen Crucke, maar evenzeer voor plaatselijk muzikaal talent steeds ‘Harelbeke Muziekstad!’ waardig.
En de maandag…
Ik vond altijd dat Harelbeke-Kermis als met een mes was afgesneden. Plots niets meer, behalve het Brugs oliebollenkraam dat de maandag nog eenzaam op het marktplein achterbleef. Goed dat er in Hulste met Hulste-Kermis op maandag nog een jaargetijde is voor de overleden Hulstenaars. Feesten ja! maar altijd weten vanwaar we komen, hen niet vergeten die ons zijn voorgegaan. Dankbaarheid blijft de bron van ware vreugde.
Eind augustus Stasegem
Steeds die verbondenheid met de kerk. De heilige Augustinus wordt gevierd op 28 augustus. Dat wisten de Zusters Augustinessen maar al te goed, op die dag steeds een hartverwarmend feest in het klooster in de Marktstraat. Dat weet men in Stasegem eveneens zeer goed: Stasegem-Kermis op de 1e zondag na 28 augustus! En de andere parochies… Elke parochie heeft z’n patroonsfeest, maar de kermis is er niet aan gelinkt. Sint-Jozef op 19 maart, Sint-Rita op 22 mei, Sint-Amand-Bavikhove op 6 februari (Sint-Maurus begin juli), Sint-Petrus-Hulste (29 juni).
Ommegang
In Harelbeke-Centrum is er sinds jaar en dag ook een ‘kleine kermis’, namelijk op O.L.Heer-Hemelvaart. Deze kermis noemen de mensen: ‘den ommegank’. Het woord ‘ommegang’ wordt op vele plaatsen in Vlaanderen gebruikt op de dag dat met het beeld van O.L.-Vrouw of met het schrijn van de relikwieën van een gekende heilige rond de kerk of rond de parochie werd/wordt gegaan. In Harelbeke was dit de fameuze Heilige Doornprocessie. Van heinde en ver kwamen de mensen naar Harelbeke! (in een later artikeltje meer over deze prachtige processie)
Eredeken Wilfried Aneca
