Blijven zitten is clericaal
De beste manier om een Vlaming bij zijn nekvel te grijpen over zitten en staan in de mis, is hem te verwijten dat blijven zitten wanneer de voorganger staat, clericaal is. Dat hoort progressief Vlaanderen echt niet graag over zichzelf, maar toch is het zo! Immers, wij verrichten vanouds de eredienst allen samen in ons christelijk geloof, ja met alle mannen en zelfs ook vrouwen - dit overigens anders dan het traditionele jodendom en de islam, maar ik dwaal af.
De eigen rol van de priester is secundair ten opzichte van dit samen vieren van de gemeenschap. Dit betekent dat als de priester een goede reden heeft om te gaan staan, wij die ook hebben, samen met allen die zich in het koor kunnen bevinden. Van concelebranten, diakens, acolieten vinden we het normaal dat zij mee recht staan wanneer de celebrant gaat staan.
Als wij niet mee opstaan met de celebrant, herleiden we onszelf - op clericale wijze - tot toeschouwers bij een handeling die zich vooraan in het koor afspeelt, en waarbij wij alleen al door onze lichaamshouding niet betrokken zijn.
Alle verdere actieve deelname is dan helaas ten ondomme (geliefde uitdrukking van Stijn Streuvels in Leven en dood in den ast, een beklemmende novelle die de sfeer van sommige eucharistievieringen oproept).
Wat de priester kan, kunnen wij ook
Er is dus niets moeilijks aan de regels voor het staan en zitten. Als je de geloofsgemeenschap wil uitleggen wanneer te zitten en wanneer te staan, hoef je maar één regel te geven: doe het zelfde als de priester die voorgaat. Je hoeft dus niets te onthouden! In de hele viering is slechts één uitzondering op deze regel: bij de bereiding van de gaven staat de priester, en blijven wij zitten. Maar met het Bid dan, broeders en zusters betrekt hij ons opnieuw bij het gebed, en vieren we opnieuw samen, en in dialoog. Al staande.
Mag ik bij dit punt tenslotte nog toevoegen dat de gemiddelde leeftijd van onze priesters hoog is, en dat we van hen verwachten dat zij wél staan, de lastige orante houding aannemen en zingen, en dit alles langdurig en soms tegelijkertijd? Klopt het dan wel dat we zitten omdat onze gemeenschappen verouderen? Is het staan zo lastig, en zijn wij niet met zitten begonnen toen onze gemeenschappen nog jonger waren? En geheel vanzelfsprekend: wie echt een fysiek ongemak ervaart bij het staan, mag natuurlijk de hele tijd zitten, zelfs ook de priester!
